به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ گلیسیرین ماده‌ای نام آشنا در صنعت، زندگی روزمره و در محصولات مراقبت پوستی و آرایشی است که کاربردهای فراوانی در بخش‌های مختلف صنعتی و غیرصنعتی دارد. این ماده بی‌رنگ، بی‌بو و شیرین با قابلیت رطوبت از محیط، نقش مرطوب کننده و نرم کننده را دارد؛ اما فواید گلیسیرین به اینجا ختم نمی‌شود؛ لذا از شما همراهان دعوت می‌کنیم تا انتهای نوشته همراه ما باشید تا اطلاعات جامع‌تری در رابطه با خواص گلیسیرین برای پوست و مو، کاربردهای صنعتی گلیسیرین و غیره به دست آورید.
خواص گلیسیرین در صنعت و زندگی روزمره
گلیسیرین با فرمول شیمیایی C3H8O3 ترکیبی آلی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد است که در بسیاری از فرایندهای صنعتی کاربرد دارد. این ماده به دلیل برخورداری از خواص مرطوب کنندگی طبیعی، حلال در فرمولاسیون‌های صنعتی و بهبود دهنده خواص مکانیکی، در صنعت نقش موثری و حائز اهمیتی را ایفا می‌کند و نه تنها موجب بهبود کیفیت محصولات و کالاهای تولیدی، بلکه باعث افزایش کارایی آن‌ها در بسیاری از صنایع دیگر و زندگی روزمره نیز می‌شود.
موارد مصرف گلیسیرین در صنعت تنها بخشی از کاربرد گلیسیرین در دنیای امروزی است. این ماده در محصولات مراقبت پوستی و آرایشی نقش پررنگ‌تری دارد و به همین جهت در زندگی روزمره به خواص گلیسیرین برای پوست و همچنین گلیسیرین برای مو اشاره بیشتری می‌شود. همانطورکه مادربزرگ‌ها نیز از این ماده با خواص خارق العاده برای پوست و مو نیز استفاده می‌کردند، اکنون نیز این ماده همانند گذشته و حتی با مصارف بالاتر، برای رفع بسیاری از مشکلات پوست و مو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای صنعتی گلیسیرین
گلیسیرین در صنعت به عنوان ماده افزودنی و مرطوب کننده بیشترین خواص و کاربرد را از خود نشان می‌دهد. کاربردهای این ماده از صنعت رنگ سازی و تولید روغن، صنعت فیلم سازی برای تصویربرداری، ساخت مواد منفجره تا بهبود بذر و نهال‌ها و تولید انواع شیرینی و شکلات، نساجی و به ویژه شوینده‌ها و محصولات مراقبت پوستی و آرایشی و بهداشتی متنوع است و همین مثال‌ها به تنهایی اهمیت بالای استفاده از گلیسیرین را در بخش‌های مختلف صنعت نشان می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه خواص و موارد استفاده گلیسیرین در صنایع را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
صنایع غذایی
هر قاشق چای خوری گلیسیرین حاوی 27 کیلوکالری انرژی است. همین موضوع نشان می‌دهد که گلیسیرین با نقش شیرین کننده طبیعی، می‌تواند جایگزین قند شود تا در کنار جذب رطوبت، به حفظ کیفیت مواد غذایی نیز کمک کند. این ماده در صنایع غذایی علاوه بر جایگزینی برای قند، به عنوان مرطوب کننده و نگهدارنده نیز استفاده می‌شود. با توجه به قابلیت حفظ طراوت و کیفیت مواد غذایی، از این ماده در تولید شیرینی‌ها، کیک‌ها، شکلات‌ها و برخی دسرها استفاده می‌شود تا از خشک شدن محصول جلوگیری کرده و بافت آن را نرم و لطیف نگه دارد. گلیسیرین همچنین در نوشیدنی‌ها، آب‌میوه‌ها و سایر محصولات غذایی برای حفظ طعم و طراوت به‌کار می‌رود. از طرف دیگر در محصولات لبنی برای جلوگیری از یخ زدن این محصولات از گلیسیرین استفاده می‌شود. تمام این مثال‌ها تنها بخشی از کاربرد گلیسیرین در صنایع غذایی بودند. نقش حجم دهنده، مرطوب کننده، جاذب رطوبت، شیرین کننده و غیره همگی دست به دست هم داده‌اند و نقش این ماده در صنایع غذایی را پررنگ کرده‌اند.
داروسازی
در صنعت داروسازی گلیسیرین پس از آب مقطر بیشترین کاربرد را دارد. این ترکیب به عنوان حلال در داروها و حتی بعضا در نقش بخشی از فرمولاسیون مواد دارویی به کار گرفته می‌شود. برخی از کاربردهای گلیسیرین در داروسازی را می‌توان در تولید داروهای خوراکی، تزریقی، موضعی، قطره‌های چشم و گوش، شربت و داروهای سرماخوردگی، شیاف‌های ضدیبوست، داروهای پیشگیری از آلرژی و حتی خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌ها مثال زد.
این ماده همچنین به‌عنوان یک عامل مرطوب‌کننده و نرم‌کننده در تولید کرم‌ها و پمادهای دارویی به‌کار می‌رود. گلیسیرین در درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، خشکی پوست، التهاب‌های پوستی و حتی سوختگی‌های جزئی نیز مفید است، چراکه رطوبت پوست را حفظ کرده و روند ترمیم و بازسازی آن را تسریع می‌کند.
صنعت شوینده‌ها و تولید صابون
در تولید صابون‌های جامد و مایع، گلیسیرین به‌عنوان یک افزودنی و در نقش ماده نرم کننده و مرطوب کننده استفاده می‌شود تا از خشکی پوست جلوگیری کرده و آن را نرم نگه دارد. از طرفی گلیسیرین در فرمولاسیون شامپوها و سایر محصولات شوینده نیز برای حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی پوست و مو به‌کار می‌رود.
کاربرد گلیسیرین در تولید صابون‌ها نیز مشهود است. این ترکیب فوق‌العاده از خاصیت خشک کنندگی صابون برای پوست جلوگیری می‌کند و باعث ایجاد نرم کنندگی و مرطوب کنندگی عالی برای پوست می‌شود تا رطوبت کافی جذب پوست شود.
روغن کاری ابزارها و تاسیسات فلزی
نقش روان کننده، کاربرد دیگری از گلیسیرین است که در صنعت فلزکاری مشاهده می‌شود. در این صنعت و در عملیات برشکاری و تراشکاری، گلیسیرین به عنوان روان کننده طبیعی عمل کرده و از ایجاد اصطکاک و گرمای اضافی در حین این فرآیندهای تاسیسات فلزی و روغن کاری قطعات جلوگیری می‌کند. این ترکیب فوق‌العاده به دلیل خاصیت روان‌کنندگی خود، باعث افزایش عمر مفید ابزارهای فلزی و کاهش هزینه‌های نگهداری آن‌ها می‌شود. علاوه بر این، گلیسیرین می‌تواند به‌عنوان یک محافظ ضد زنگ برای تجهیزات فلزی نیز در این صنعت استفاده شود، چرا که قابلیت این را دارد که از تشکیل زنگ زدگی و خوردگی در محیط‌های مرطوب جلوگیری کند.
صنعت نساجی
در صنعت نساجی گلیسیرین برای نرم کردن بافت لباس و پارچه‌ها و برای مرطوب کردن نخ استفاده می‌شود. این ماده در رنگرزی و شستشوی لباس‌ها نیز به کار می‌رود تا از تا از خشکی، شکنندگی و آسیب به الیاف جلوگیری کند. در واقع در این صنعت گلیسیرین در الیاف طبیعی و مصنوعی نقش افزودنی برای بهبود خاصیت نرمی و انعطاف‌پذیری پارچه را دارد. این ترکیب با بهبود فرایند رنگرزی، کاهش شکنندگی و نرم کردن بافت الیاف به افزایش کیفیت نهایی نخ و پارچه تولیدی کمک می‌کند.
محصولات آرایشی و بهداشتی
گلیسیرین به‌طور گسترده در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. این ماده به‌عنوان یک مرطوب‌کننده عالی در کرم‌های مرطوب کننده، کرم‌های زیر چشم، لوسیون‌ها، ماسک‌ها، رژ لب، دئودرانت و سرم‌های صورت به کار می‌رود. نقش کامل‌تر این ماده را در ادامه با خواص گلیسیرین برای پوست و مو کامل‌تر بررسی می‌کنیم.
خواص گلیسیرین برای پوست و مو
فرقی نمی‌کند پوست چربی داشته باشید یا خشک؛ در هر صورت گلیسیرین راه چاره برای بسیاری از مشکلات پوست و موی شما و یا به طور حداقلی، کمک کننده برای مراقبت از پوست و مو است. این ترکیب با خاصیت نرم کنندگی و مرطوب کنندگی، در تولید محصولات مراقبت پوست و مو مصرف بالایی دارد و نه تنها پوست را مرطوب نگه می‌دارد، بلکه به عنوان محافظ در برابر آسیب‌های محیطی، از خشکی و آسیب به پوست و مو نیز جلوگیری می‌کند.
خواص گلیسیرین برای درمان جوش و آکنه
گلیسیرین به عنوان درمان موثر برای جوش و آکنه شناخته شده است. به طوری که با افزایش رطوبت رسانی به پوست، مانع خشکی پوست می‌شود و از ایجاد جوش جدید بر روی پوست جلوگیری می‌کند. همچنین نقش دیگر گلیسیرین برای جوش صورت، خواص ضدالتهابی این ماده است که با کاهش قرمزی و تورم جوش‌ها، به بهبود روند درمان آکنه کمک شایانی می‌کند.
خواص گلیسیرین برای لک صورت
گلیسیرین با کمک به ترمیم جای جوش، لایه برداری و جوانسازی پوست، به رفع لک صورت نیز کمک شایانی می‌کند. در واقع این ترکیب با خاصیت مرطوب‌کنندگی خود، به پوست کمک می‌کند تا سلول‌های مرده و آسیب دیده را به سرعت بازسازی کند. این فرآیند باعث روشن‌تر شدن پوست و کاهش ظاهر لک‌ها می‌شود و از طرف دیگر با خواص ضد التهابی، منجر به کاهش قرمزی و تیرگی ناشی از لک‌های صورت می‌شود.
خواص گلیسیرین برای چین و چروک صورت
گلیسیرین به‌عنوان یک عامل رطوبت‌رسان طبیعی، می‌تواند در کاهش چین و چروک‌های صورت موثر باشد. این ترکیب با جذب رطوبت به لایه‌های عمیق‌تر پوست، باعث کاهش چین و چروک و ایجاد ظاهری جوان و درخشان می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گلیسیرین به بلوغ مناسب سلول‌های پوست کمک کرده و فرآیند پیری را کندتر می‌کند. همچنین، این ماده با حفظ رطوبت پوست، به بهبود کشسانی و الاستیسیته و تقویت سد دفاعی پوست و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند.
فواید گلیسیرین برای پوست دست
گلیسیرین از جمله مواد مهم به کار رفته در فرمولاسیون کرم‌های دست است که با درمان پوست خشک و ترک خورده، باعث حفاظت از پوست در برابر خشکی و آسیب‌های محیطی می‌شود. این ترکیب مانند اسفنج طبیعی عمل می‌کند و با افزایش جذب رطوبت به پوست، به حفظ سلامت و نرم ماندن پوست به خصوص در فصل زمستان کمک می‌کند. از طرفی گلیسیرین اثر ضدمیکروبی تیز دارد و فایده زیادی برای بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس دارد و روند بهبود زخم‌های پوست دست را تسریع می‌کند.
فواید گلیسیرین برای مو
خواص گلیسیرین صرفا مختص پوست نیست، بلکه این ماده خاصیت فوق‌العاده‌ای برای موی سر نیز دارد. اگر موهایتان شکننده، بدحالت و یا خشک است و حتی مشکلاتی مانند ریزش مو دارد، از خواص گلیسیرین برای مو غافل نشوید. در اینجا به چند نمونه از این خواص اشاره می‌کنیم:
۱. نرم کنندگی و حالت‌دهندگی
گلیسیرین با خاصیت نرم کنندگی، به طور طبیعی به صاف شدن و نرم شدن مو کمک می‌کند. این خاصیت به‌ویژه برای موهای آسیب‌دیده و خشک اهمیت بالایی دارد. به این ترتیب گلیسیرین می‌تواند به بهبود درخشندگی مو و کاهش شکستن و موخوره کمک کند و موها را هیدراته نگه دارد.
۲. افزایش رطوبت رسانی عمیق
در زمینه مراقبت از مو، گلیسیرین با نفوذ به عمق کوتیکول، رطوبت موردنیاز پوست سر را فراهم می‌کند. در این حالت گلیسیرین به‌عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی، مولکول‌های آب را از محیط جذب کرده و در موها حفظ می‌کند. این ویژگی باعث جلوگیری از خشک شدن و شکنندگی مو می‌شود و ظاهری شاداب و براق به موها می‌بخشد.
۳. محافظت کوتیکولی
گلیسیرین با خاصیت حفاظتی، در تماس با مو و با پخش به تمامی قسمت‌های کوتیکول، لایه عایقی روی ساقه مو ایجاد می‌کند که این امر باعث کاهش آسیب‌های اشعه ماورا بنفش و جلوگیری از آسیب رسانی ابزارهای حرارتی حالت دهنده به مو می‌شود.
۴. ضد شوره
هر چند که گلیسیرین از مشتقات چربی است، اما برخلاف تصور عموم چربی موی سر را افزایش نمی‌دهد، بلکه این ماده در تماس با پوست سر باعث کاهش چربی اضافی پوست می‌شود و از ترشح بیش از اندازه چربی جلوگیری می‌کند.
اهمیت گلیسیرین در صنایع مختلف و مراقبت‌های شخصی
گلیسیرین، با ویژگی‌های منحصر به فرد خود همچون خاصیت شیرین کنندگی، مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی، به عنوان یک ماده ضروری در صنایع مختلف و حوزه مراقبت شخصی و بهداشتی شناخته می‌شود. از کاربردهای گسترده این ترکیب مهم می‌توان به صنایع غذایی، داروسازی، شوینده‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی تا مراقبت از پوست و مو و غیره اشاره کرد. این ترکیب طبیعی نه تنها تاثیر زیادی در بهبود کیفیت و عملکرد محصولات دارد، بلکه خواص درمانی رضایت بخشی نیز برای پوست و مو، از جمله درمان جوش، آکنه، لک صورت و چین و چروک دارد. از این رو گلیسیرین به عنوان یک جزء کلیدی در حفظ سلامت و زیبایی پوست و مو در کنار ماده‌ای حائز اهمیت در صنعت شناخته می‌شود.
