سه راهبرد اسرائیل در تعامل با جولانی در سوریه

به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اسرائیل پس از سقوط دمشق در 8 دسامبر 2024 بخش مهمی از حوادث رخ داده در سوریه پس از اسد را تشکیل داده است. این رژیم با اشغال مناطق جدید از جمله منطقه «جبل الشیخ»، اشغال بخش‌هایی از استان‌های جنوبی سوریه و حملات هوایی علیه تأسیسات نظامی و راهبردی این کشور سعی کرده، واقعیتی جدید و متفاوت را به منطقه تحمیل کند.
در همین راستا، اسرائیل توافقنامه جداسازی سال 1974 را یک جانبه لغو کرده و پس از اشغال منطقه حائل خالی از سلاح بلندی‌های جولان سوریه ارتش خود را در آن مستقر کرد.
به نظر می‌رسد، اسرائیل تنها به اقدامات تحریک‌آمیز و تجاوزکارانه در قبال سوریه اکتفا نکرده، چراکه رسانه‌های عبری و غربی خاطرنشان می‌کنند که تل‌آویو در حال ارزیابی و بررسی چندین طرح‌ درباره سوریه است تا هم نفوذ و اشغالگری خود را تثیبت کند و هم با نفوذ ترکیه مقابله کند که بعد از به قدرت رسیدن گروه‌های مسلح در سوریه و در رأس آنها «هیئت تحریر شام» به سرکردگی «ابو محمد الجولانی» نفوذش چندین برابر شده است.
این طرح ها شامل ایجاد مناطق «کنترل و نفوذ»، آمادگی برای رویارویی احتمالی با آنکارا و همچنین طرحی سری با هدف تقسیم سوریه به چندین منطقه است.
مناطق کنترل و نفوذ
روزنامه عبری زبان «یدیعوت آحارانوت» در گزارشی خاطرنشان می‌کند که اسرائیل درحال برنامه‌ریزی برای ایجاد یک منطقه «کنتر» به طول 15 کیلومتر در داخل خاک سوریه و یک «عرصه نفوذ» اطلاعاتی به گستره حدود 60 کیلومتر است.
این روزنامه به نقل از مسئولان اسرائیلی که از ذکر نام‌ آنها خودداری کرد، آورده است: «تل‌آویو نیازمند داشتن یک فضای عملیاتی به طول 15 کیلومتر در داخل خاک سوریه است.»
یدیعوت آحارانوت می‌افزاید: «ارتش اسرائیل حضور خود را همچنان در سوریه حفظ خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که متحدان حکام جدید سوریه به سمت بلندی‌های جولان موشکی شلیک نمی‌کنند.»
این روزنامه خاطرنشان می‌کند: «برخی مسئولان اسرائیلی از ضرورت وجود یک منطقه نفوذ به گستره 60 کیلومتر در داخل خاک سوریه نیز سخن می‌گویند و تأکید می‌کنند که این منطقه با هدف کنترل، نظارت و جلوگیری از تهدیدات احتمالی تحت کنترل و اشراف سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل خواهد بود.»
تل‌آویو طمع‌ورزی‌ها و توسعه‌طلبی‌های خود در سوریه را با نداشتن اطمینان خاطر از حکام جدید این کشور توجیه می‌کند و در سایه مماشات حکام سوریه به پیشروی‌ها و اشغالگری‌های خود در جنوب این کشور ادامه می‌دهد.
یدیعوت آحارانوت خاطرنشان می‌کند که مسئولان اسرائیلی از «کوری غرب» در قبال حکومت «ابو محمد الجولانی» و قرار گرفتنش در رأس حکومت جدید در سوریه «متعجب و حیران» هستند.
این روزنامه به نقل از یک مسئول اسرائیلی نوشت: «آمریکا، انگلیس و آلمان برای ملاقات با "احمد الشرع قصاب" بر هم پیشی می‌گیرند.»
 
یدیعوت آحارانوت با اشاره به جایزه ده میلیون دلاری که آمریکا یک دهه قبل برای «سر جولانی» تعیین کرده بود، به نقل از یک مقام اسرائیلی نوشت: «غرب عمدا انتخاب کرده کور باشد و با خطرناک‌ترین مردم دنیا رابطه داشته باشد و تعامل کند، درحالی که جهان عرب پیرامون ما تهدید را به خوبی می‌فهمد و به غرب هشدار می‌دهد، اما غرب نمی‌خواهد، به این هشدارها گوش دهد.»
این روزنامه درباره دولت جدید سوریه نوشت: «هیچ کسی نمی‌تواند، تضمین کند که در نهایت علیه ما قرار نخواهند گرفت؛ اینها افراد بسیار خطرناکی هستند.»
این مقام مسئول اسرائیلی بر اهمیت حفظ منطقه تحت کنترل و حوزه نفوذ اسرائیل در درازمدت در سوریه تأکید و ابراز امیدواری می‌کند که تل‌آویو پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ در 20 ژانویه از حمایت کامل در برابر تهدیدات سوریه و لبنان برخوردار شود.
وی افزود: «در این بین ما باید آنجا بمانیم و منطقه‌ای عاری از موشک به طول 15 کیلومتر تحت کنترل خود را تضمین کنیم، افزون بر آن یک گستره و حوزه نفوذ 60 کیلومتری برای جلوگیری از توسعه و گسترش تهدیدات ایجاد کنیم و در عمل و میدان هم برای خلق این واقعیت جدید کار می‌کنیم.»
رویارویی احتمالی با ترکیه
یک کمیته اسرائیلی با بیان اینکه «ترکیه دارای جاه‌طلبی‌هایی برای بازگرداندن نفوذ خود در سوریه است و خطر ائتلاف آنکارا با گروه‌های مسلح سوری سوری وجود دارد» از تل‌آویو می‌خواهد، «خود را برای رویارویی احتمالی با ترکیه آماده کند.»
این توصیه در گزارش «کمیته بررسی بودجه امنیت و بنای قدرت» معروف به «کمیته ناگل» آمده است که چند روز قبل درباره بودجه جنگ و راهبرد امنیت قومی اسرائیل به نتانیاهو ارائه شد.
روزنامه عبری زبان «جروزالم پست» در این‌باره می‌گوید که این کمیته در گزارش خود تأکید کرده که اسرائیل باید خود را برای رویارویی مستقیم با ترکیه آماده کند.
کمیته ناگل بر این باور است که جاه‌طلبی‌های ترکیه برای بازگرداندن نفوذ خود و احیای امپراتوری عثمانی به تشدید تنش‌ها با اسرائیل منتهی خواهد شد و چه بسا به رویارویی بین تل‌آویو و آنکارا منجر شود.
گزارش ناگل به طور جدی روی خطر ائتلاف گروه‌های مسلح سوری با ترکیه تمرکز و تأکید می‌کند که این به معنای شکل‌گیری یک تهدید جدید و قدرتمند برای امنیت اسرائیل است.
به باور این کمیته تهدید سوریه می‌تواند به تهدیدی خطرناک‌تر از تهدید ایران برای اسرائیل تبدیل شود.
کمیته پیشنهاد افزایش بودجه نظامی اسرائیل به سالانه 15 میلیارد شِکِل (4.1 میلیارد دلار) برای مدت 5 سال آینده را می‌دهد تا امکان تجهیز و آماده‌سازی ارتش اسرائیل برای تضمین تعامل با چالش‌های ایجاد شده از سوی ترکیه در سوریه، در کنار دیگر تهدیدات منطقه‌ای فراهم شود.
افزون بر آن کمیته ناگل برای تدارک جهت رویارویی احتمالی با ترکیه، اتخاذ اقدامات زیر را توصیه کرد:
سلاح‌های پیشرفته
خرید جنگنده اف-۱۵ بیشتر، هواپیماهای سوخت‌رسان، پهپادها و ماهواره‌ها برای تقویت قابلیت‌های حمله دوربرد اسرائیل.
سامانه‌های پدافندی
تقویت قابلیت‌های پدافند هوایی چندلایه، از جمله سامانه‌های گنبد آهنین، فلاخن داوود، پیکان و سامانه پدافندی لیزری که به تازگی وارد میدان شده‌.
امنیت مرزها
ساخت یک مانع امنیتی مستحکم در امتداد دره اردن که در صورت پیاده‌سازی نشان‌دهنده تغییری جدی در راهبردی جنگی اسرائیل است و پیامدهای آن روابط دیپلماتیک اسرائیل و اردن را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
نتانیاهو در واکنش به این گزارش گفت که برای سال‌ها ما ایران را به عنوان بزرگ‌ترین تهدید خود چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم شناخته بودیم و روی هدف گرفتن این محور تلاش داشتیم، اما حقیقتی که اکنون با آن مواجه هستیم، این است که علاوه بر خطر ایران، قدرت‌های دیگری وارد میدان شده‌اند و ما نیاز به این داریم که همواره آماده باشیم.
طرح‌ تقسیم سوریه
بنا بر گزارش‌ها، وزرای اسرائیلی این هفته برای بحث درباره طرح‌های سری تقسیم بیشتر سوریه به مناطق کوچک‌تر نشست‌هایی برگزار کردند.
روزنامه عبری زبان «اسرائیل الیوم» در این‌باره نوشت که صحبت‌های «اسرائیل کاتز»، وزیر جنگ اسرائیل در نشست کابینه امنیتی این رژیم روی دخالت‌های ترکیه در سوریه و نگرانی روی اهداف باطنی جولانی متمرکز بوده است.
 
در این نشست حاضران برای اولین بار یک طرح سری برای تقسیم سوریه را مورد ارزیابی قرار دادند. به موجب این طرح سوریه به مناطق کوچک و چندین کانتون‌ تقسیم خواهد شد.
کابینه امنیتی اسرائیل اجرای این طرح را در پوشش تأمین امنیت اقلیت‌های سوریه از جمله دروزی‌ها و کُردها برای تأمین امنیت اسرائیل امری لازم و ضروری می‌داند.
در این نشست «ایلی کوهن»، وزیر انرژی‌ و محیط‌زیست رژیم صهیونیستی پیشنهاد داد، اسرائیل نشستی بین‌المللی برگزار کند و در آن طرح تقسیم سوریه را بررسی کند.
رسانه‌ها در ماه دسامبر به نقل از منابع امنیتی منطقه‌ای مدعی شدند که سقوط دمشق طرح اسرائیل برای تقسیم سوریه به سه منطقه جهت قطع روابط دمشق با حزب‌الله و ایران را خنثی کرد.
بر اساس این طرح اسرائیل در صدد برقراری روابط نظامی و راهبردی با کردها در شمال شرقی سوریه و دروزی‌ها در جنوب این کشور و حفظ اسد در قدرت در دمشق تحت حمایت و نفوذ امارات بود.
یکی دیگر از اهداف این طرح مقابله با نفوذ ترکیه در شمال غربی سوریه بود که پایگاه هیئت تحریر شام و گروه‌های تروریستی مورد حمایت ترکیه محسوب می‌شد، طرحی که مشابه طرح اخیر مورد مناقشه کاتز و دیگر وزرای اسرائیلی از جمله «گیدون سار»، وزیر امور خارجه اسرائیل است.
سار درباره اهمیت اجرای این طرح گفت که اسرائیل به دلایل سیاسی و امنیتی نیازمند ارتباط گیری با کُردها و دروزی‌های لبنان و سوریه است. وی توصیه می‌کند که اسرائیل تحولات جاری در این ارتباط را به دقت زیر نظر داشته باشد و دریابد، در منطقه‌ای که همواره اقلیت‌هایی در آن زندگی می‌کنند، ما می‌توانیم، با این اقلیت‌ها ائتلاف داشته باشیم.
شیخ «حکمت هجری»، رهبر دروزیان سوریه طرح اشغال سوریه توسط اسرائیل محکوم دانست و تأکید کرد که یکپارچگی و تمامیت ارضی چیزی نیست که اسرائیل بخواهد درباره آن تصمیم گیری کند.