به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» محمدامین میمندیان*/// آقای آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم و دوازدهم، در مصاحبهای گفتند که راه حل برون رفت ایران از مشکلات اقتصادی و تعامل با دنیا، این است که ایران اعلام بیطرفی فعال بکند. این صحبت با انتقاد بسیاری از فعالین سیاسی و رسانهای مواجه شد. منتقدین، سیاست بیطرفی را با توجه به تجربههای جنگ جهانی اول و دوم شکست خورده و غلط میدانند. در صورتی که راهبرد بسیار درستی است و نمونههای تاریخی موجود اتفاقاً صحت این ادعا را اثبات میکند. در این متن به توضیح این نمونههای موفق بیطرفی فعال میپردازیم.
جنگ جهانی اول:
در جنگ جهانی اول حکومت احمد شاه اعلام بی طرفی کرد. در نتیجه نیروهای روس از شمال و انگلیسیها از جنوب و عثمانیها از غرب، ایران را اشغال کردند. خب در نگاه اول اینطور به نظر میرسد که اعلام بیطرفی به ضرر ایران شده ولی خیر. بیطرفی ایران باعث شد کشورهای درگیر در عین اینکه ایران را اشغال کردند اما به داشتههای خود راضی بودند. برای همین کشور را مسالمت آمیز بین خود تقسیم کردند. حالا اگر ایران بیطرف نبود چه میشد؟ خب اگر طرف قدرتهای مرکز مثل آلمان و عثمانی را میگرفت، عثمانیها میگفتند آقا این چه وضع طرفداری است که هم ما باشیم هم متفقین؟ اگر طرف مایی همه خاکت را من باید اشغال کنم. اگر اینجوری میشد مگر شما میتوانستی بعد از جنگ عثمانیها را از کشور اخراج کنی؟ اینها که مثل روسها و انگلیسیها غریب نبودند که بروند خانهشان. همین بغل بودند و ایران را جزو خاکشان میکردند. اگر هم ایران طرف متفقین را میگرفت بعد باید مثل یک پدر پیر دم مرگ، وصیتنامه مینوشت و بین روس و انگلیس عدالت برقرار میکرد و حواسش میبود که هرکسی سهم مساوی از خاک ایران ببرد. تازه حواسشان هم باشد به عثمانی چیزی نرسد و محروم الارث شود. ولی با اعلام هوشمندانه بیطرفی، به تمام طرفین جنگ اجازه داد که هرکس قدر توان و وسع خودش خاک ایران را اشغال کند.
جنگ جهانی دوم:
در جنگ جهانی دوم هم رضاشاه با توجه به تجربهای که در جنگ جهانی اول داشت، باز هم همین سیاست قاجار را در پیش گرفت. تا همین جای کار تابلو است که این سیاست درست است. اگر درست نبود که رضاشاه آن را تکرار نمیکرد. لابد یک چیزی بوده دیگر. کسی که جنگ جهانی اول را درک کرده بهتر میفهمد یا شما؟ تازه در جنگ جهانی دوم با اینکه ایران بیطرف بود، شوروی و انگلیس کشور را اشغال کردند و شاه مملکت را شوت کردند بیرون. خب شاید باز بگویید این هم نشان دهنده راهبرد غلط بیطرفی است. خیر! ببینید اگر ایران بیطرف نبود مگر نتیجه فرق میکرد؟ همینطوری بیطرف بود و دو ساعت نتوانست جلو قوای روس دوام بیاورد؛ اگر بی طرف نبود و روسها با کینه حمله میکردند که دو دقیقه هم نمیشد. تازه ممکن بود شاه را هم به جای تبعید تیرباران کنند. از هر طرف نگاه کنی ما برد کردیم. عوضش در جنگ جهانی دوم بیطرفی ایران باعث شد یک اتفاق بینظیر بیفتد و سران آمریکا و شوروی و انگلیس خودشان بیدعوت به تهران بیایند و کنفرانس تهران را برگزار کنند. فکرش را بکن. مثل این میماند که الان ترامپ و پرنس چارلز و پوتین انقدر با ما ابراز صمیمیت کنند که سرزده بیایند ایران و بروند در کافهای حوالی سفارت بریتانیا آمریکانو بخورند. میدانید چه دستاوردی برای ایران میشود؟ همینجور سیل سرمایه گذاری است که وارد ایران خواهد شد. با همه اینها باز هم میگویید راهبرد بیطرفی فعال در مقابل دنیا بد است؟
