به گزارش گروه بین‌الملل «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، نخستین روز دونالد ترامپ در بازگشت به کاخ سفید با سیلی از فرمان‌های اجرایی همراه شد که تصویری آشکار را از تغییر سیاست‌های مجدد و شدید طی 4 سال آتی در مقایسه با دوران بایدن ترسیم می‌کند. ترامپ ساعاتی پس از ادای سوگند به عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده، به جای رفتن به کاخ سفید، بعدازظهر دوشنبه از ساختمان کنگره به ورزشگاه سرپوشیده کپیتال‌وان واشنگتن رفت؛ جایی که هوادارانش برای مراسم رژه ریاست‌جمهوری جمع شده بودند. سپس در همان‌جا نخستین فرمان‌های اجرایی دوره دوم ریاست‌جمهوری خود را امضا کرد.
پس از چند ساعت او به اتاق بیضی کاخ سفید نقل مکان کرد و همزمان با پاسخ دادن به پرسش‌های خبرنگاران تا شامگاه دوشنبه، نزدیک به 200 فرمان اجرایی و سند حکومتی را امضا کرد که بحث برانگیزترین آنها فرمان عفو متهمان پرونده شورش ششم ژانویه 2021 (حمله ترامپیست‌ها به ساختمان کنگره)، خروج از توافق اقلیمی پاریس و اعلام وضعیت فوق‌العاده در مرزهای جنوبی بود.
از دیگر فرمان‌های ترامپ، صدور دستور به همه نهادهای دولتی برای در نظر گرفتن هزینه‌های معیشتی، فرمان توقف هرگونه استخدام یا تصویب آیین‌نامه در نهادهای دولتی تا زمان استقرار کامل دولت جدید، لغو کامل دورکاری کارمندان فدرال و دستور به بازگشت فوری همه آنها به کار بود.
پلوسی: ترامپ به نظام قضایی توهین کرد
ترامپ در فرمانی حدود ۱۵۰۰ تن از متهمان پرونده حمله به ساختمان کنگره را عفو کرد، همچنین از دادستان کل ایالات متحده خواست حدود ۴۵۰ پرونده کیفری علیه این متهمان را لغو کرده و حکم مجازات 6 نفر از محکومان این پرونده را کاهش دهد. او همچنین ۷۸ فرمان اجرایی سلف خود جو بایدن را هم لغو کرد.
نانسی پلوسی، رهبر پیشین دموکرات‌های کنگره که در جریان غائله ششم ژانویه رئیس خانه نمایندگان آمریکا بود، این فرمان ترامپ را «توهین زننده به نظام قضایی ما و به قهرمانانی که در حین حفاظت از کنگره و قانون اساسی دچار زخم‌های جسمی و آسیب‌های روحی شدند» توصیف کرد.
چرخش آمریکا به سمت سوخت‌های فسیلی
یکی از اسنادی که به امضای ترامپ رسید، نامه به سازمان ملل برای اعلام دومین خروج آمریکا از توافق اقلیمی پاریس بود. او این توافق را کلاهبرداری خواند. همچنین چند فرمان اجرایی دیگر از جمله درباره وضعیت اضطراری انرژی ملی، توسعه عملیات نفت و گاز در آلاسکا، لغو فرمان جو بایدن درباره خودروهای برقی و لغو توقف مجوز صادرات گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) را امضا کرد.
این فرمان‌ها واکنش شماری از مقامات بین‌المللی و فعالان زیست‌محیطی را به دنبال داشت. به گزارش آسوشیتدپرس، فرمان‌های ترامپ در حوزه انرژی و تغییرات اقلیمی پس از 4 سال تلاش دولت دموکرات برای تشویق به کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی، نشانگر چرخش چشمگیر در این زمینه است.
از طرف دیگر ترامپ با عملی کردن ایده 5 سال پیش خود برای خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی، به زعم خود بابت شرایطی که از در دوره همه‌گیری کرونا توسط به دولت او تحمیل شد، از این سازمان که به گفته او کنترلش در دست چینی‌هاست انتقام گرفت. البته طبق مصوبه مشترک کنگره با این سازمان (1948) روند خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی نیازمند سپری شدن یک دوره یک‌ساله است.
وضعیت نظامی در مرز با مکزیک
از طرف دیگر فرمان ترامپ برای اعلام «وضعیت اضطراری ملی» در سراسر مرز با مکزیک، به منزله گسترده‌ترین حضور نظامیان آمریکا در مرزهای جنوبی از زمان آخرین دور جنگ‌های 2 کشور در اوایل قرن بیستم خواهد بود. ترامپ همچنین با تروریستی اعلام کردن کارتل‌های مواد مخدر و نیز لغو اعطای شهروندی به متولدان خاک آمریکا، خصومت هر چه بیشتری را با مکزیکی‌ها و سایر کشورهای لاتین نشان داد. برخی گروه‌ها لغو اعطای شهروندی خودکار به متولدان آمریکا را مغایر متمم چهاردهم قانون اساسی ایالات متحده دانسته‌اند.
شمشیر کشیدن به روی جهان
با این حال این تنها گرای منفی دولت ترامپ به همسایگان و شرکای خارجی آمریکا نیست. اگرچه او هیچ یک از فرمان‌های اجرایی‌اش را برخلاف پیش‌بینی‌‌ها به وضع تعرفه مضاعف بر کالاهای چینی، کانادایی و مکزیکی اختصاص نداد و تنها خواستار بررسی تجارت با این 3 کشور شد اما بعد با سخنانش، جبران کرد. به گزارش رویترز، بازارهای جهانی شامگاه دوشنبه در ابتدا واکنش مثبتی به این موضوع داشتند تا اینکه نزدیک نیمه‌شب ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید به خبرنگاران گفت در هر حال به وضع تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک فکر می‌کند.
این اظهارات بلافاصله تلاطم بهای دلار و سهام را در بازارهای آسیایی به دنبال داشت. ترامپ همچنین بار دیگر اعلام کرد آمریکا قصد ضمیمه کردن کانادا، گرینلند و پاناما را دارد و تکرار کرد قصد دارد خلیج مکزیک را به نام آمریکا کند. البته ترامپ، شروعی محتاطانه در رابطه با چین داشت و علاوه بر پرهیز از صدور فرمان درباره تعرفه کالاهای چینی، فرمان ممنوعیت فعالیت شبکه اجتماعی تیک‌تاک در آمریکا را لغو و مجوزی ۹۰ روزه برای ادامه فعالیتش صادر کرد. اظهارات بحث‌برانگیز ترامپ در روز اول کارش به همین‌جا ختم نشد.
وی در سخنرانی تحلیف خود اعلام کرد از این پس دولت آمریکا فقط ۲ جنس زن و مرد را به رسمیت می‌شناسد. همچنین دوباره ناتو را تحقیر و کشورهای بریکس را تهدید به وضع تعرفه ۱۰۰ درصدی در صورت جایگزینی دلار کرد. در ضمن از زنده کردن موضوع «گاو شیرده» یعنی عربستان سعودی هم غافل نشد. او اعلام کرد تنها در صورتی به این کشور سفر خواهد کرد که رژیم ریاض قراردادهایی به ارزش دست کم 450 میلیارد دلار با دولت آمریکا امضا کند.
تحقیر عربستان در روز نخست ریاست ترامپ
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا فاش کرده است اگر عربستان سعودی با خرید محصولات آمریکایی به ارزش 450 میلیارد دلار موافقت کند، این کشور را به عنوان نخستین مقصد سفرهای خارجی خود انتخاب خواهد کرد. در جریان امضای برخی دستورات اجرایی دفتر کاخ سفید، هنگامی که خبرنگاری از ترامپ درباره نخستین مقصد سفر خارجی وی پس از مراسم تحلیف سوال کرد، وی پاسخ داد: معمولا نخستین سفر خارجی‌ام، به مقصد عربستان سعودی بوده است. وی آخرین‌بار به این دلیل به عربستان رفته بود که آنها با خرید 450 میلیارد دلار از محصولات آمریکایی موافقت کرده بودند.
وی افزود: در آن زمان به آنها گفته بودم به کشورتان سفر خواهم کرد، البته باید محصولات آمریکایی را خریداری کنید و آنها با این شرط موافقت کردند و 450 میلیارد دلار از ما خریدند. نمی‌دانم آیا پادشاهی عربستان سعودی خواهان خرید 450 میلیارد دلار یا 500 میلیارد دلار دیگر از ما است یا خیر که در آن صورت، میزان این مبلغ را با افزایش تورم افزایش خواهم داد.
شرط‌گذاری گران‌قیمت ترامپ برای عربستان سعودی در حالی رخ داده است که وی در دور نخست ریاست‌جمهوری خود در سخنرانی علنی، عربستان سعودی را گاو شیرده آمریکا نامیده بود؛ عبارتی تحقیر‌آمیز که نشان‌دهنده نوع نگاه دولت آمریکا و شخص ترامپ به عربستان سعودی است. در صورت قبول این موضوع از سوی عربستان سعودی و سفر ترامپ به این کشور، ترامپ در روزهای نخست ریاست‌جمهوری خود مبلغ بزرگی را به تجارت خارجی آمریکا افزوده است که با توجه به قراردادهای عربستان سعودی با کشورهایی مانند چین، فشار بسیاری را بر اقتصاد این کشور وارد خواهد کرد.
واکنش خشمگینانه اروپا
به شکل کاملا معناداری، روسیه تنها کشور مهمی بود که ترامپ برای آن خط و نشان نکشید. در عوض مجموعه فرمان‌های اجرایی و اظهارات او در نخستین روز بازگشت به کاخ سفید، بیش از پیش مایه تحقیر اروپایی‌ها شد.
فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر جدید فرانسه در واکنش، اروپا را به مقاومت در مقابل آمریکای ترامپ فراخواند. وی گفت: «ایالات متحده تصمیم گرفته از طریق دلار، از طریق سیاست صنعتی خود، از طریق این واقعیت که می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های جهان و تحقیقات جهان را به دست آورد، یک شکل بسیار سلطه‌گرانه از سیاست را آغاز کند». به گزارش رادیو فرانسه، وی به اروپایی‌ها هشدار داد: «اگر ما کاری انجام ندهیم، سرنوشت روشن است؛ ما تحت سلطه خواهیم بود، ما خرد خواهیم شد، ما به حاشیه رانده خواهیم شد».
فردریش مرتس، جانشین مرکل به عنوان رهبر حزب دموکرات - مسیحی آلمان که در نظرسنجی‌ها بخت اول صدراعظمی این کشور در انتخابات زودهنگام محسوب می‌شود نیز از سران اروپا خواست در برابر ترامپ اعتماد به نفس داشته باشند. وی در یک تجمع انتخاباتی به سیاست «اول آمریکا» و احتمال جنگ تعرفه‌ای ترامپ اشاره کرد و گفت: «جمعیت اروپا از آمریکا بیشتر است و کوتوله نیست. اگر شما خودتان را کوتوله جلوه بدهید، با شما مثل کوتوله رفتار خواهند کرد. آمریکایی‌ها از این نظر، بی‌گذشت هستند». از طرف دیگر «فرانسوا ویلروی» از مقامات بانک مرکزی اروپا و رئیس بانک مرکزی فرانسه که در گردهمایی سالانه داووس سوییس حضور دارد به شبکه بلومبرگ گفت: «ما از اعلان آقای ترامپ مبنی بر خروج از توافق پاریس متاسفیم، هر چند این تصمیم غیرمنتظره نبود».
پیام تبر القاعده به کاخ سفید!
پیام تبریک رئیس اداره سیاسی جدید سوریه به رئیس‌جمهور تازه آمریکا در فضای سیاسی بین‌المللی به یک رسوایی تعبیر شده است. احمد الشرع یا همان ابومحمد الجولانی که کمتر از ۲ ماه پیش با اشغال نظامی سوریه توسط هیات تحریرالشام به قدرت رسیده، بامداد دیروز به وقت دمشق، پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ در واشنگتن، پیامی برای او فرستاد. به گزارش سانا، جولانی بر عهده گرفتن ریاست‌جمهوری آمریکا از سوی ترامپ را به او تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد روابط ۲ کشور در دوران آنها بهبود یابد! محتوای پیام جولانی البته فراتر از یک تعارف دیپلماتیک بود، چرا که او به عنوان دست‌نشانده ترکیه و ناتو در دمشق، خطاب به کاخ سفید آورد: «ما مطمئن هستیم او رهبر صلح در خاورمیانه و بازگرداندن ثبات به منطقه است»!
پیشینه تاریک جولانی به عنوان فرمانده ارشد سابق گروهک داعش و سرکرده سابق جبهه النصره (شاخه القاعده در شامات) باعث شده این پیام تبریک، مفهومی غیردیپلماتیک بیابد. با آنکه دولت بایدن ماه گذشته برای حمایت از حاکمان نظامی جدید سوریه، جایزه 10 میلیون دلاری دولت آمریکا برای تحویل جولانی را به مدت ۶ ماه به تعویق انداخت اما نام داعش، جبهه النصره و حتی تحریرالشام، همچنان در فهرست سیاه گروه‌های تروریستی از نظر واشنگتن ثبت شده است. به همین دلیل از نظر سیاسی و تاریخی، ارسال پیام تبریک جولانی به ترامپ، تبریک یک گروه تروریستی به نفر اول کاخ سفید محسوب می‌شود.
هوک تو اخراجی!
دونالد ترامپ نخستین روز حضورش در کاخ سفید را با اخراج غیرمنتظره برایان هوک، رئیس «گروه اقدام ایران» در وزارت خارجه آمریکا به پایان برد. رئیس‌جمهور جدید، خبر اخراج هوک را بعد از نیمه‌شب دوشنبه گذشته (به وقت واشنگتن) در شبکه اجتماعی خود «تروث سوشال» اعلام کرد.
هوک به عنوان یک مشاور جنگ‌طلب و حامی فشار حداکثری که در دولت اول ترامپ به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران منصوب شده بود، پس از روی کار آمدن بایدن در سمت خود ماند اما در نیمه راه دولت دموکرات‌ها مجبور به استعفا شد. روزنامه تایمز اسرائیل نیز با اشاره به این موضوع آورد «هنوز مشخص نیست ترامپ او را از چه سمتی اخراج کرده است؟» ترامپ صرفا در پیام خود در شبکه اجتماعی خطاب به هوک اعلام کرد: «اخراجی!»
دلیل اخراج او هم مشخص نیست اما گفته شده ترامپ درباره او و ۳ نفر دیگر گفته «دیدگاه‌شان برای بزرگ کردن دوباره آمریکا» با او همسو نیست.
ترامپ سال 2018 هوک را به ریاست هیات‌مدیره مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون در موسسه تحقیقاتی اسمیتسونین منصوب کرده بود و گفته می‌شد هدایت بخش دیپلماسی تیم انتقالی ترامپ در دولت نخست او را بر عهده داشت. با این حال در دولت بایدن این سمت را ترک کرد. به گفته مایک پومپئو، وزیر خارجه دوره نخست ترامپ، هوک از مقام خود به نفع الیوت آبرامز، یک چهره نومحافظه‌کار قدیمی استعفا کرد. به گزارش واشنگتن‌پست، در واقع او به دستور بایدن استعفا کرد تا مسؤولیت شکست راهبردی واشنگتن علیه ایران، بر دوش او بیفتد، نه دولت دموکرات.
گزارش از محمد جهاد
