به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یادداشت از زینب بادنوا*/// در حال حاضر، مسئله پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی(FATF) یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در سیاست داخلی و بین‌المللی کشور است. این سازمان که توسط کشورهای صنعتی اروپایی تأسیس شده، به ظاهر با هدف مقابله با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم فعالیت می‌کند. اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که این اهداف ظاهری، در مواردی، پوششی برای اعمال فشارهای بین‌المللی بر کشورهای خاص، از جمله ایران، محسوب می‌شوند.
FATF به عنوان یک نهاد بین‌المللی، به کشورهای عضو توصیه‌هایی را برای افزایش شفافیت مالی و مبارزه با پول‌شویی ارائه می‌دهد. کشورها موظف هستند با اجرای این توصیه‌ها، در چارچوب قوانین بین‌المللی حرکت کنند. این سازمان به‌طور مداوم کشورها را ارزیابی کرده و بر اساس میزان پایبندی، آن‌ها را در دسته‌های مختلف از جمله کشورهای همکار و کشورهای غیرهمکار قرار می‌دهد. متأسفانه، ایران در حال حاضر در لیست سیاه این گروه قرار دارد که منجر به اعمال فشارهای مالی و تحریم‌های بین‌المللی شده است.
ایران از ۴۱ توصیه FATF، تاکنون ۳۹مورد را اجرا کرده است، اما دو مورد از توصیه‌ها، که شامل پیوستن به کنوانسیون‌های CFT و پالرمو است، همچنان محل اختلاف و نگرانی‌های جدی در کشور است. نکته‌ای که در این باره مورد توجه است آنکه FATF تنها ۱۷مورد را تأیید نهایی نموده و ما حتی با اجرای cft و پالرمو همچنان باید موارد دیگر را تا تأیید نهایی مجددا طبق خواسته FATF اجرایی کنیم.
امضایی بر فشار حداکثری
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که باعث مخالفت پیوستن به FATF و پذیرش دو کنوانسیون cft و پالرمو می‌شود، افشای اطلاعات مالی کشور و شفاف‌سازی مسیرهای مالی در شرایط تحریم است. ایران سال‌هاست که تحت تحریم‌های اقتصادی شدید قرار دارد و بسیاری از مبادلات مالی کشور، از مسیرهای خاص و غیررسمی انجام می‌شود. پیوستن به این نهاد می‌تواند موجب افشای این مسیرها و محدودتر شدن توانایی کشور در دور زدن تحریم‌ها شود.
یکی از نکات مهم در این زمینه، نقش‌آفرینی کشورهای قدرتمند مانند آمریکا و عربستان سعودی در FATF است. این کشورها، که خود سابقه حمایت از گروه‌های تروریستی و پول‌شویی‌های کلان را دارند، در نقش ناظر یا عضو این سازمان، بر تصمیم‌گیری‌های آن تأثیر گذار هستند. این مسئله باعث ایجاد نگرانی در میان سیاست‌گذاران داخلی شده است که آیا هدف واقعی این نهاد، مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است یا ابزاری برای اعمال فشارهای اقتصادی و سیاسی بر کشورهای مستقل؟
جای شک نیست که پذیرش کامل توصیه‌های FATF، عملاً موجب از دست رفتن استقلال مالی ایران خواهد شد. اطلاعات مالی کشور در اختیار کشورهایی قرار خواهد گرفت که همواره به دنبال اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران بوده‌اند. بر اساس برنامه‌ای که FATF به‌طور ویژه به ایران ارائه کرده است، جمهوری اسلامی موظف است تا اطلاعات مربوط به سه رده از مشتریان خود را گزارش دهد. در این میان، شرکت‌های واسطه‌ای که برای دور زدن تحریم‌ها به کار گرفته می‌شدند، دیگر کارایی پیشین خود را از دست خواهند داد.
با توجه به شرایط کنونی کشور، ضروری است که ایران با اتخاذ رویکردی محتاطانه، در برابر فشارهای بین‌المللی، موضعی حساب‌شده داشته باشد. تصمیم‌گیری درباره پیوستن به FATF نیازمند بررسی همه‌جانبه‌ای از سوی سیاست‌گذاران و کارشناسان اقتصادی و امنیتی است تا منافع ملی کشور حفظ شود. همچنان که سران کشور تأکید کرده‌اند، تعامل با غرب باید با دقت و هوشیاری انجام شود تا از هرگونه آسیب احتمالی جلوگیری گردد.
یکی از دلایل اصلی مخالفت ما با FATF این است که بر اساس مقررات آن، گروه‌های مقاومت و نهضت‌های آزادی‌بخش تروریستی تلقی می‌شوند و هرگونه حمایت از آن‌ها غیرممکن خواهد شد. در نامه‌ی رئیس‌جمهور آمریکا به ایران نیز بر توقف حمایت از این گروه‌ها تأکید شده است.
با این تعاریف، حتی سپاه پاسداران نیز ممکن است تروریستی اعلام شود. این پرسش جدی مطرح است: تکلیف ما چیست؟ آیا می‌پذیریم که مسیر مقاومت محدود شود؟ این تصمیمی سرنوشت‌ساز برای آینده‌ی ماست.
*دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی(ره)
