به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در دنیای امروز که فناوری اطلاعات نقش محوری در آموزش، پژوهش و ارتباطات ایفا می‌کند، لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های هوشمند به ابزارهای حیاتی برای دانشجویان تبدیل شده‌اند. این وسایل نه‌تنها پل ارتباطی دانشجویان با دانشگاه و اساتید هستند، بلکه انبوهی از اطلاعات، فایل‌های درسی، پروژه‌ها و حتی اسناد هویتی آن‌ها را در خود جای داده‌اند. با این حال، سرقت، خرابی، آسیب‌دیدگی و حتی حوادث طبیعی می‌تواند موجب از بین رفتن این دارایی‌های ارزشمند شود. در این میان، بیمه تجهیزات الکترونیکی دانشجویان می‌تواند راهکاری هوشمندانه برای کاهش ریسک و جبران خسارت باشد؛ موضوعی که هنوز در فضای دانشگاهی ایران کمتر به آن پرداخته شده است.
اهمیت ابزارهای دیجیتال در زندگی دانشجویی
تحصیل در دانشگاه بدون ابزارهای الکترونیکی تقریباً غیرممکن شده است. از نگارش پایان‌نامه و انجام تکالیف تا شرکت در کلاس‌های آنلاین، ارائه پاورپوینت، شرکت در آزمون‌های اینترنتی و تعامل با سامانه‌های آموزشی، همه و همه نیازمند دسترسی به لپ‌تاپ یا گوشی هوشمند هستند. این دستگاه‌ها به نوعی دفتر کار و کلاس مجازی دانشجو به حساب می‌آیند.
علاوه بر این، بسیاری از دانشجویان در رشته‌های فنی و هنری، از لپ‌تاپ برای طراحی، برنامه‌نویسی، ویرایش فیلم و عکس یا مدل‌سازی سه‌بعدی استفاده می‌کنند. طبیعتاً بروز مشکل در این ابزارها می‌تواند به تعویق پروژه‌ها، افت تحصیلی و حتی خسارات مالی منجر شود.
تهدیدهای رایج برای لپ‌تاپ و موبایل دانشجویان
لپ‌تاپ و موبایل، علی‌رغم قابلیت‌های پیشرفته، ابزارهایی نسبتاً حساس و آسیب‌پذیر هستند. مهم‌ترین تهدیدهایی که می‌تواند این ابزارها را از کار بیندازد یا هزینه‌های زیادی به دانشجو تحمیل کند، عبارت‌اند از:
سرقت: به‌ویژه در خوابگاه‌ها، کتابخانه‌ها، کافی‌نت‌ها و فضاهای عمومی دانشگاهی که لپ‌تاپ یا موبایل اغلب در معرض دید و دسترسی هستند.
شکستگی و ضربه: سقوط لپ‌تاپ از روی میز، افتادن گوشی از جیب یا برخوردهای ناگهانی که ممکن است صفحه نمایش، بدنه یا قطعات داخلی را دچار آسیب کند.
ریختن مایعات: نوشیدنی‌هایی مثل چای یا قهوه که بسیاری از دانشجویان هنگام کار از آن استفاده می‌کنند، یکی از رایج‌ترین دلایل خرابی لپ‌تاپ است.
نوسانات برق: اتصال نادرست، استفاده از شارژر غیراستاندارد یا نوسان در برق شهری می‌تواند موجب سوختن قطعات داخلی شود.
آسیب‌های نرم‌افزاری و هک: بدافزارها، باج‌افزارها و حملات سایبری می‌توانند اطلاعات مهم دانشجو را قفل یا حذف کنند.
چرا بیمه؟
بیمه تجهیزات الکترونیکی، راهکاری برای کاهش ریسک و جبران هزینه‌های ناشی از این‌گونه حوادث است. در واقع، بیمه‌نامه‌ای که برای لپ‌تاپ یا موبایل صادر می‌شود، تعهدی‌ست از سوی شرکت بیمه برای پرداخت خسارات مالی ناشی از آسیب، سرقت یا خرابی دستگاه، مشروط به نوع قرارداد و سطح پوشش.
در ایران، برخی شرکت‌های بیمه در سال‌های اخیر خدماتی در این زمینه ارائه کرده‌اند، اما هنوز این خدمات در میان دانشجویان چندان فراگیر و شناخته‌شده نیست. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، بیمه تجهیزات دیجیتال، بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی تحصیلی محسوب می‌شود.
انواع پوشش بیمه‌ای قابل ارائه
بیمه‌نامه‌های مخصوص ابزارهای الکترونیکی معمولاً شامل پوشش‌های متنوعی هستند که دانشجو می‌تواند بسته به نیاز خود انتخاب کند. برخی از رایج‌ترین پوشش‌ها عبارت‌اند از:
بیمه سرقت همراه با شکست حرز: در صورتی که وسیله از مکان قفل‌شده مانند کمد یا خوابگاه به سرقت رود.
بیمه آسیب فیزیکی ناشی از حادثه: شامل سقوط، ضربه، نفوذ مایعات و ... می‌شود.
بیمه نوسانات برق و آتش‌سوزی: به‌ویژه در مناطقی که سیستم برق ناپایدار دارند.
بیمه خرابی سخت‌افزاری: در صورت نقص فنی غیرعمدی، بدون نیاز به گارانتی شرکت سازنده.
بیمه خرابی نرم‌افزاری و از دست رفتن اطلاعات.
هزینه بیمه و روش‌های پرداخت
هزینه بیمه بر اساس نوع دستگاه، قیمت آن، سطح پوشش و مدت زمان قرارداد متفاوت است. به‌عنوان نمونه، بیمه یک لپ‌تاپ با قیمت ۳۰ میلیون تومان با پوشش کامل ممکن است سالانه بین ۸۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان هزینه داشته باشد. البته این مبلغ در مقابل هزینه‌های سنگین تعویض یا تعمیر دستگاه آسیب‌دیده، منطقی به نظر می‌رسد.
برخی شرکت‌ها نیز خدمات قسطی، تخفیف دانشجویی یا بسته‌های گروهی برای دانشگاه‌ها ارائه می‌دهند. در صورت همکاری بین دانشگاه و شرکت بیمه، امکان بهره‌مندی همگانی دانشجویان از بیمه فراهم می‌شود و هزینه نیز کاهش می‌یابد.
مزایای بیمه برای دانشجویان
کاهش استرس و نگرانی: بیمه باعث می‌شود دانشجو با خیال راحت‌تری از تجهیزاتش استفاده کند و نگران آسیب یا سرقت نباشد.
تداوم تحصیل: در صورت بروز حادثه، بیمه کمک می‌کند تا دانشجو سریع‌تر بتواند ابزار جایگزین تهیه کند و دچار وقفه آموزشی نشود.
مدیریت هزینه‌های ناگهانی: بیمه به‌عنوان یک ابزار پیشگیرانه مالی، از تحمیل هزینه‌های سنگین ناگهانی جلوگیری می‌کند.
پوشش وسیع برای حوادث غیرقابل پیش‌بینی: بیمه به مواردی پاسخ می‌دهد که هیچ گارانتی یا خدمات پس از فروشی در برابر آن مسئول نیست.
چالش‌ها و موانع پیش‌رو
با وجود اهمیت بیمه تجهیزات دیجیتال، چند عامل موجب شده این فرهنگ هنوز در میان دانشجویان ایرانی جا نیفتد:
عدم آگاهی کافی: بسیاری از دانشجویان اصلاً نمی‌دانند چنین خدماتی وجود دارد یا تصور می‌کنند بیمه تنها برای خودرو و خانه است.
هزینه اولیه نسبتاً بالا: برای دانشجویی که درآمد مشخصی ندارد، حتی هزینه سالانه بیمه می‌تواند سنگین باشد.
نبود تبلیغات و بسته‌های دانشجویی هدفمند: شرکت‌های بیمه در این حوزه هنوز فعالیت سازمان‌یافته‌ای در دانشگاه‌ها ندارند.
مشکلات در روند پرداخت خسارت: برخی موارد بیمه‌شده‌ها از سخت‌گیری‌های بیمه‌گر در پرداخت خسارت شکایت دارند، که موجب بی‌اعتمادی شده است.
پیشنهادها برای توسعه بیمه دیجیتال دانشجویی
انعقاد تفاهم‌نامه بین دانشگاه‌ها و شرکت‌های بیمه: برای ایجاد بیمه گروهی با نرخ تخفیف‌دار.
ایجاد سامانه ثبت‌نام آنلاین برای بیمه دانشجویی در پرتال آموزشی.
آگاه‌سازی از طریق کارگاه‌ها، بروشورها و جلسات توجیهی.
ارائه تسهیلات بانکی یا وام صندوق رفاه برای خرید بیمه.
افزودن خدمات بازیابی اطلاعات به بیمه‌نامه‌ها.
ثبت‌نام بیمه موبایل و لپ تاپ دانشجویان آغاز شد
رئیس صندوق رفاه دانشجویان با بیان اینکه ثبت نام بیمه موبایل و لپ تاپ دانشجویان شروع شد، گفت: دانشجویان دانشگاه‌های دولتی می‌توانند با مراجعه به سامانه صندوق رفاه دانشجویان نسبت به ثبت نام اقدام کنند.
دکتر مسعود گنجی در ادامه اظهار کرد: حدود ۲۲۴ هزار نفر در خوابگاه‌های دانشجویی سکونت دارند و این امکان میسر نشده که همه متقاضیان در خوابگاه‌های دولتی اسکان داده شوند، به صندوق رفاه دانشجویان برای ساخت خوابگاه‌ها اعتباری اختصاص نمی‌یابد و صرفا پس از ساخت و رسیدن به بهره‌برداری برای تجهیز آن، مساعدت در چارچوب وظایف قانونی انجام می‌شود.
گنجی در خصوص وام‌های پرداختی صندوق رفاه دانشجویان خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۴ نوع وام به دانشجویان ارائه می‌شود که با هدف افزایش اثربخشی، این وام‌ها را در دو سال اخیر افزایش چند صددرصدی داده‌ایم و همین افزایش چند صد درصدی، تاثیرات قابل توجهی در زندگی دانشجویی داشته است.
وی در ادامه با تاکید بر اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، گفت: در راستای حمایت از دانشجویان متأهل و اهتمام به اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، امکان ثبت درخواست وام ودیعه مسکن متأهلی برای دانشجویان غیرشاغل دانشگاه‌های دولتی از ابتدا تا نیمه اردیبهشت ماه فراهم شده است.
رئیس صندوق رفاه دانشجویان در خصوص بیمه موبایل و لپ تاپ دانشجویان نیز خاطرنشان کرد: تفاهم‌نامه‌ای با یکی از شرکت‌های بیمه در این خصوص به امضا رسیده و دانشجویان دانشگاه‌های دولتی می‌توانند با مراجعه به سامانه صندوق رفاه دانشجویان نسبت به ثبت نام اقدام کنند. در این طرح جدید دانشجویان می‌توانند گوشی همراه خود را تا سقف ۲۵ میلیون تومان و لپ تاپ خود را در برابر سرقت و تهدید تا سقف ۵۰ میلیون تومان بیمه کنند.
فرجام سخن
در عصر دیجیتال، حفاظت از دارایی‌های فناورانه دانشجویان نه‌تنها یک ضرورت مالی، بلکه اقدامی در جهت حفظ روند تحصیلی و روانی آنان است. بیمه لپ‌تاپ و موبایل، همان‌قدر که برای حرفه‌ای‌ها حیاتی است، برای دانشجویان نیز حیاتی‌تر به نظر می‌رسد. دانشگاه‌ها، شرکت‌های بیمه و نهادهای حمایتی باید با همکاری یکدیگر بسترهایی ایجاد کنند که هیچ دانشجویی به دلیل آسیب به ابزارهای دیجیتالش از ادامه مسیر علمی بازنماند. شاید وقت آن رسیده که بیمه به عنوان یک ضرورت آموزشی، نه یک انتخاب اختیاری، شناخته شود.
گزارش از عرفان عباسی
