به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پارکهای علم و فناوری بهعنوان کانونهای نوآوری و توسعه فناوری، نقشی حیاتی در پیشبرد اقتصاد دانشبنیان و تحقق اهداف توسعه پایدار ایفا میکنند.
در ایران، این پارکها از دهه ۷۰ شمسی با هدف تجاریسازی دستاوردهای علمی و حمایت از شرکتهای فناور تأسیس شدهاند و با گذر زمان، به یکی از ارکان اصلی زیستبوم نوآوری کشور تبدیل شدهاند. برای ارتقای اثربخشی این پارکها، توجه به چندین راهبرد اساسی ضروری است.
1. توسعه زیرساختهای فیزیکی و فناوری
یکی از پیشنیازهای اساسی برای ارتقای پارکهای علم و فناوری، فراهمسازی زیرساختهای فیزیکی و فناوری مناسب است.
این زیرساختها شامل زمین، تأسیسات زیربنایی، آزمایشگاهها و کارگاههای تحقیقاتی میباشد که باید بهصورت متمرکز و با کیفیت بالا در دسترس واحدهای فناور قرار گیرد.
توسعه این زیرساختها با هدف جذب شرکتهای فناور و دانشبنیان، ایجاد محیطی مناسب برای تحقیق و توسعه، و تسهیل فرآیندهای تجاریسازی ضروری است.
2. ارائه خدمات حمایتی و مشاورهای
پارکهای علم و فناوری باید با ارائه خدمات حمایتی و مشاورهای به واحدهای فناور، فرآیند رشد و توسعه آنها را تسهیل کنند.
این خدمات شامل مشاورههای مدیریتی، مالی، حقوقی، بازاریابی، و تجاریسازی میباشد که میتواند بهصورت رایگان یا با هزینههای پایین ارائه شود.
علاوه بر این، برگزاری کارگاههای آموزشی و سمینارهای تخصصی در حوزههای مرتبط با کسبوکار میتواند به ارتقای توانمندیهای واحدهای فناور کمک کند.
3. تسهیل دسترسی به منابع مالی
دسترسی به منابع مالی یکی از چالشهای اصلی شرکتهای نوپا و فناور است. پارکهای علم و فناوری میتوانند با شناسایی منابع مالی و جذب سرمایهگذاران، امکان استفاده از اعتبارات خدماتی و تحقیقاتی را برای واحدهای فناور فراهم کنند.
این منابع میتواند شامل وامهای خدماتی، تسهیلات مالی برای تهیه ملزومات اداری، و تسهیلات مالی برای انجام پروژههای تحقیقاتی باشد.
4. ایجاد شبکههای همکاری و همافزایی
ایجاد شبکههای همکاری و همافزایی میان دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی، صنایع، و شرکتهای فناور میتواند به تسهیل انتقال دانش و فناوری و ارتقای کارآیی فعالیتها کمک کند.
این شبکهها با ایجاد تعامل سازنده میان بخشهای مختلف، موجب افزایش بهرهوری و رقابتپذیری واحدهای فناور میشوند.
علاوه بر این، همکاریهای بینالمللی برای استفاده از تجارب جهانی و حضور مؤثر در بازارهای فناوری جهان از اهداف راهبردی پارکهای علم و فناوری است.
5. حمایت از تجاریسازی دستاوردهای علمی
تجاریسازی دستاوردهای علمی و پژوهشی یکی از اهداف اصلی پارکهای علم و فناوری است. این فرآیند با تبدیل ایدههای نوآورانه به محصولات و خدمات قابل عرضه در بازار، موجب افزایش ثروت در جامعه و توسعه اقتصاد دانشمحور میشود.
برای حمایت از تجاریسازی، پارکها میتوانند با ارائه خدمات فنی و مهندسی، استفاده از امکانات آزمایشگاهی و کارگاههای تحقیقاتی، و تسهیل در جذب سرمایهگذاران، فرآیند تجاریسازی را تسریع کنند.
6. توسعه مدلهای کسبوکار نوآورانه
توسعه مدلهای کسبوکار نوآورانه میتواند به ایجاد ارزش افزوده بالا و رقابتپذیری در بازارهای داخلی و بینالمللی کمک کند. پارکهای علم و فناوری میتوانند با ارائه مشاورههای تخصصی در زمینه مدلهای کسبوکار، راهاندازی استارتاپها، و توسعه محصولات و خدمات جدید، به واحدهای فناور در ایجاد و توسعه مدلهای کسبوکار نوآورانه یاری رسانند.
7. تخصصیسازی پارکها بر اساس مزیتهای منطقهای
تخصصیسازی پارکهای علم و فناوری بر اساس مزیتهای منطقهای و نیازهای خاص هر استان میتواند به بهرهوری بالاتر و توسعه متوازن در سراسر کشور منجر شود.
برای مثال، پارکهای تخصصی در حوزههای کشاورزی، پزشکی، یا فناوری اطلاعات میتوانند با تمرکز بر نیازهای خاص، به رشد سریعتر و مؤثرتر دست یابند.
8. تقویت فرهنگ نوآوری و کارآفرینی
تقویت فرهنگ نوآوری و کارآفرینی در سطح جامعه میتواند به افزایش تعداد شرکتهای دانشبنیان و فناور و در نتیجه توسعه اقتصاد دانشمحور کمک کند.
پارکهای علم و فناوری میتوانند با برگزاری رویدادهای کارآفرینی، مسابقات ایدهپردازی، و برنامههای آموزشی در زمینه نوآوری و کارآفرینی، فرهنگ نوآوری را در جامعه ترویج کنند.
فرجام سخن
ارتقای پارکهای علم و فناوری نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است که شامل توسعه زیرساختهای فیزیکی و فناوری، ارائه خدمات حمایتی و مشاورهای، تسهیل دسترسی به منابع مالی، ایجاد شبکههای همکاری و همافزایی، حمایت از تجاریسازی دستاوردهای علمی، توسعه مدلهای کسبوکار نوآورانه، تخصصیسازی پارکها بر اساس مزیتهای منطقهای، و تقویت فرهنگ نوآوری و کارآفرینی میشود.
با اجرای این راهبردها، میتوان به توسعه پایدار فناوری و تحقق اهداف اقتصاد دانشمحور در کشور دست یافت.
گزارش از عرفان عباسی
