به گزارش سرویس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در دنیای پیچیده و پرتلاطم امروز، قدرت نظامی کشورها دیگر تنها با شمار تانکها و توپخانهها سنجیده نمیشود؛ بلکه دانش، فناوری و قدرت نرم نیز به عنوان ستونهای اصلی امنیت ملی نقشآفرینی میکنند. در این میان، دانشگاه به عنوان نهاد تولید علم، تربیت نیروی متخصص، و کانون نوآوری، نقشی بیبدیل در پشتیبانی علمی و فناورانه از نیروهای مسلح ایفا میکند. همکاری هدفمند دانشگاه با ارتش، سپاه و سایر نهادهای دفاعی میتواند نه تنها به ارتقاء توان رزمی و دفاعی کشور بینجامد، بلکه مسیر توسعه علمی و صنعتی کشور را نیز تسهیل کند. این همکاری، اگر درست طراحی و اجرا شود، به یک همافزایی راهبردی تبدیل خواهد شد که امنیت و پیشرفت ملی را توأمان تضمین میکند.
پس از آتشبس بین ایران و اسرائیل قرارگاه جنگ شناختی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با اتکاء به تحلیلها و بررسیهای رصدی معتبر، در خصوص وضعیت شناختی جنگ، مواردی را برای فعالان و دغدغهمندان نهادهای رسمی و مردمی ابلاغ کرد. متن این بیانیه به شرح زیر است.
تحلیل حوادث میدان نشان میدهد؛ تا این مرحله، پیروزی قطعی با جمهوری اسلامی بوده و نیروهای مسلح مقتدر جمهوری اسلامی ایران توانستهاند ضربات سهمگین، ویرانکننده و بیسابقهای بر پیکر رژیم منحوس صهیونی وارد کنند.
پیروزی جمهوری اسلامی، به غیر از برتریهای نظامی، مرهون «رهبری حکیمانه و مقتدرانه مقام معظم رهبری به عنوان فرماندهی کل قوا» و «انسجام و وحدت ملی و حمایت همهجانبه تمامی اقشار و گروههای مردم» از نیروهای مسلح و دولت بوده است.
در موضوع آتشبس، لازم است همگان تابع تصمیمات حکیمانه مقام معظم رهبری به عنوان فرمانده کل قوا باشند. بلاشک در این مورد نیز همراهی سه رکن «فرماندهی داهیانه مقام معظم رهبری»، «حفظ انسجام ملی و حمایت همهجانبه مردم» و «توان بالای نظامی» هر نوع خطری را از کشور دور خواهد کرد.
آمریکا و رژیم صهیونیستی از موضوع آتشبس اهداف شناختی خاصی را نیز پیگیری میکنند که لازم است ملت شریف ایران و همه فعالان و دغدغهمندان نسبت به آن هوشیاری کامل داشته باشند.
آنها میخواهند با استفاده از موضوع آتشبس، هویت یکپارچه ملت در این جنگ را به دو گروه «طرفدار آتشبس» و «طرفدار جنگ» تقسیم کنند، تا با ایجاد دو قطبی و اختلاف در جامعه، یکپارچگی و انسجام ملت ایران در مقابل دشمن متجاوز از بین برود.
در این صورت است که در حملات محتمل بعدی، مهمترین عامل پیروزی ملت ایران که انسجام ملی بود از بین رفته و در نتیجه قطعاً پیروز میدان خواهند بود. بنابراین؛ بر همگان لازم است؛ به جای پرداختن به دوگانه «آتشبس» یا «جنگ» و به دور از هیجانات احساسی، با نگاهی ژرف به آینده روشن و مقتدر ایران اسلامی و با کاربست «عقلانیت انقلابی»، ضمن اعتماد کامل به دولت و نیروهای مسلح و حمایت همه جانبه از تصمیمات مقام معظم رهبری به عنوان فرمانده کل قوا، تمام تمرکز خود را بر حفظ «انسجام و وحدت ملی» گذاشته، حربههای غافلگیرکننده رژیم متجاوز و کودککش صهیونیستی و دولت فریبکار آمریکا را رصد کرده و آمادگی کامل خود برای مقابله با هر نوع اقدام خبیثانه رژیم صهیونیستی را حفظ نمایند.
لازم است جامعه علمی کشور با مساعدت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ وزارت بهداشت و معاونت علمی ریاست جمهوری به منظور رفع نیازهای کوتاهمدت و میانمدت علمی و فناوری نیروهای مسلح و مقتدر جمهوری اسلامی، «قرارگاه علم و فناوری» را تشکیل داده و نیازهای علمی و فناوری فوری نیروهای مسلح را بررسی و به کمک دانشمندان و متخصصان کشور تأمین نمایند.
در گزارش پیش رو راهکارهای عملیاتی این بیانیه را بررسی خواهیم کرد.
دانشگاه؛ موتور محرک دانش و فناوری نظامی
دانشگاهها با بهرهگیری از اساتید متخصص، آزمایشگاههای تحقیقاتی و دسترسی به تازهترین منابع علمی جهانی، میتوانند بخش عمدهای از نیازهای پژوهشی و فناورانه نیروهای مسلح را پاسخ دهند. حوزههایی مانند هوش مصنوعی، فناوری پهپادها، امنیت سایبری، مهندسی مواد، رادار، بیوتکنولوژی، و حتی علوم شناختی، ظرفیتهای علمی گستردهای در دانشگاهها دارند که با برنامهریزی صحیح، میتوانند در خدمت قدرت دفاعی کشور قرار گیرند.
برای مثال، یکی از نیازهای روزافزون نیروهای مسلح در حوزه جنگهای نوین، بهرهگیری از فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی است. دانشگاهها میتوانند با اجرای پروژههای مشترک در زمینه تحلیل دادههای نظامی، توسعه سامانههای تصمیمیار، سامانههای رباتیک و خودکارسازی تجهیزات، نقش کلیدی ایفا کنند.
تربیت نیروی انسانی متخصص و انقلابی
دانشگاه محل تربیت نسل آینده کشور است. با هدفگذاری دقیق و طراحی دروس متناسب با نیازهای دفاعی، میتوان نیروهای علمی و فنیای تربیت کرد که ضمن برخورداری از تعهد ملی، دانش فنی و آمادگی خدمت در پروژههای دفاعی را داشته باشند.
ایجاد رشتهها و گرایشهای جدید در دانشگاه با محوریت علوم نظامی، امنیتی و دفاعی (مانند مهندسی جنگال، مخابرات نظامی، یا علوم شناختی در جنگ روانی)، جذب دانشجویان نخبه در قالب بورسیههای نظامی، و مشارکت اساتید دانشگاه در بازوی علمی مراکز آموزش عالی نیروهای مسلح، از جمله اقدامات مؤثر در این مسیر است.
تحقیقات مشترک و پروژههای راهبردی دفاعی
همکاری پژوهشی بین دانشگاهها و نیروهای مسلح میتواند در قالب پروژههای مشترک تعریف شود. بسیاری از نیازهای عملیاتی نیروهای مسلح، قابلیت تبدیل شدن به طرحهای تحقیقاتی و پایاننامههای دانشگاهی را دارند.
طراحی موشکهای هوشمند با استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین، تحلیل آسیبپذیری سامانههای حیاتی کشور در برابر حملات سایبری، یا حتی مطالعات روانشناسی نظامیان در شرایط جنگی، همه و همه میتوانند در قالب طرحهای پژوهشی مشترک دنبال شوند. این مشارکت نه تنها به ارتقاء توان علمی کشور میانجامد، بلکه موجب میشود دانشگاهها بهطور مستقیم در مسیر پیشرفت دفاعی گام بردارند.
تبدیل دانشگاه به بازوی فکری راهبردی
یکی دیگر از ظرفیتهای مغفولمانده دانشگاه، توان نظریهپردازی و تحلیل راهبردی آن است. مراکز مطالعاتی در حوزه علوم سیاسی، روابط بینالملل، مدیریت بحران و جامعهشناسی نظامی میتوانند به بازوی مشورتی برای فرماندهان نظامی و سیاستگذاران حوزه امنیت ملی تبدیل شوند.
تحلیل آینده جنگها، بررسی پیامدهای تحریمها بر امنیت کشور، یا حتی شبیهسازی سناریوهای تقابل منطقهای، از جمله مواردی هستند که دانشگاهها میتوانند با دیدگاه علمی و غیراحساسی به آن ورود کرده و به تصمیمگیریهای کلان کشور کمک کنند.
توسعه بومیسازی تجهیزات و فناوریها
یکی از نقاط ضعف تاریخی کشور در حوزه دفاعی در سالهای پیش از انقلاب، اتکای بیش از حد به فناوریهای وارداتی بوده است. دانشگاهها میتوانند با تحقیق و توسعه مستمر، فرآیند بومیسازی تجهیزات دفاعی را تسریع کنند.
مثالهای موفق در این زمینه، همکاری دانشگاههای صنعتی با وزارت دفاع در طراحی موتورهای موشکی، پهپادهای بومی، یا حتی تجهیزات الکترونیکی ضدجاسوسی است. این همکاری نه تنها موجب صرفهجویی در هزینهها و ارتقاء خودکفایی میشود، بلکه در شرایط تحریم، نقش نجاتبخشی برای کشور دارد.
مشارکت در آموزشهای نظامی و آمادگی دفاعی
دانشگاهها میتوانند در کنار آموزشهای علمی، نقش فعالی در آموزشهای دفاعی نیز ایفا کنند. برگزاری کارگاهها، اردوهای آمادگی دفاعی، و کلاسهای شناخت تهدیدات نوین، ضمن افزایش آگاهی دانشجویان، آنها را برای مواجهه با شرایط بحرانی و دفاع از کشور آماده میسازد.
همچنین، دانشگاههایی مانند دانشگاه مالک اشتر یا دانشگاه امام حسین(ع) که ماهیت نظامی-علمی دارند، میتوانند الگوهایی برای ترکیب آموزش آکادمیک و نظامی باشند.
تقویت فرهنگ جهاد علمی در دانشگاهها
در کنار اقدامات فنی و پژوهشی، مهمترین نقش دانشگاه در قبال نیروهای مسلح، تقویت فرهنگ جهاد علمی و روحیه دفاع از کشور در میان نخبگان است. باید این باور در دانشگاهها نهادینه شود که توسعه علمی و امنیت ملی دو روی یک سکهاند.
با بهرهگیری از اساتید متعهد، برگزاری همایشهای ملی در حوزه دفاعی، ترویج روحیه ایثار و شهادت، و معرفی الگوهایی از دانشمندان شهید مانند شهید فخریزاده، میتوان انگیزه و مسئولیتپذیری دانشجویان را در قبال مسائل ملی ارتقاء بخشید.
زیرساختهای قانونی و نهادی برای همکاری
برای تحقق همکاری مؤثر بین دانشگاه و نیروهای مسلح، باید زیرساختهای حقوقی و نهادی لازم فراهم شود. انعقاد تفاهمنامههای رسمی بین دانشگاهها و ستاد کل نیروهای مسلح، ایجاد دفاتر ارتباط با صنعت دفاعی در مراکز علمی، تخصیص بودجههای پژوهشی مشترک، و تسهیل حضور نظامیان در دانشگاهها (و بالعکس) از جمله راهکارهای نهادیسازی این همکاریهاست.
امنیت ملی در دنیای امروز، نیازمند پیوندی ناگسستنی میان عقلانیت علمی و توان عملیاتی نظامی است. دانشگاهها بهعنوان قلب تپنده تولید علم و فناوری، اگر در کنار نیروهای مسلح قرار گیرند، میتوانند نقشآفرینی تعیینکنندهای در اقتدار دفاعی کشور ایفا کنند. این مشارکت دوسویه نه تنها ضامن استقلال و خودکفایی دفاعی کشور است، بلکه میتواند الگوی جدیدی از حکمرانی علمی-امنیتی برای جهان اسلام ارائه دهد. آینده از آن ملتهایی است که علم را در خدمت امنیت، و امنیت را در خدمت پیشرفت میدانند.
گزارش از عرفان عباسی
