به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ 

طراحی و محوطه سازی باغ و ویلا با کم‌ترین هزینه

در یکی از تجربیات من در پروژه طراحی و محوطه سازی باغ و ویلا  در منطقه‌ای خشک، متوجه شدیم که انتخاب صحیح متریال بومی، نقش مهمی در پایداری بلندمدت سازه دارد. بسیاری از مشکلات رایجی که در پروژه‌های دیگر دیده بودیم — مانند ترک‌خوردگی مسیرها، فرسایش سریع کف‌سازی یا پوسیدگی چوب — در این پروژه با استفاده از مصالح بومی، به حداقل رسید.

شما می‌توانید از طریق مصالح بومی زیر با کمترین هزینه زیباترین طراحی محوطه ویلا را انجام دهید:

1. استفاده از سنگ‌های بومی
2. چوب‌های بومی برای آلاچیق
3. گیاهان کم آب و مقاوم منطقه
4. خاک و مصالح بومی برای سنگفرش حیاط ویلا

جالب اینجاست که بسیاری از مشتریان در ابتدا تصور می‌کردند استفاده از متریال بومی، ظاهری ساده یا حتی ابتدایی به محوطه می‌دهد، اما نتیجه نهایی دقیقاً برعکس از کار درآمد. هماهنگی طبیعی مصالح با محیط، بافت‌های زمینی و عناصر گیاهی باعث شد فضا نه‌فقط چشم‌نواز، بلکه پایدار و با حداقل نیاز به نگهداری باشد.

از آن‌جایی که محوطه‌سازی ویلا نیاز به هماهنگی با شرایط اقلیمی و محیطی دارد، استفاده از متریال بومی باعث شد تا هم‌زمان با کاهش هزینه، نتیجه‌ای طبیعی‌تر و بادوام‌تر حاصل شود.

انواع متریال بومی و کم‌هزینه برای طراحی و محوطه سازی باغ و ویلا

1.      سنگ‌های بومی منطقه و قلوه‌سنگ‌های طبیعی

استفاده از قلوه‌سنگ رودخانه‌ای یا سنگ‌های لاشه محلی برای مسیرها و دیوارهای حائل علاوه‌بر زیبایی طبیعی، بسیار مقرون‌به‌صرفه است.

2.      چوب‌های مقاوم بومی برای پرگولا و آلاچیق

در مناطق معتدل، چوب‌های درختان محلی مانند بلوط یا توت برای سازه‌های چوبی انتخاب مناسبی هستند. طبق بررسی‌های ASLA، چوب بومی در برابر تغییرات دمایی پایداری بیشتری دارد.

3.      گیاهان بومی کم‌آب‌بر و مقاوم به سرما و رطوبت

گیاهانی مانند درخت گز، زیتون تلخ، آیلانته و انواع کاکتوس در بسیاری از اقلیم‌های ایران عملکرد خوبی داشته‌اند. این گیاهان علاوه بر زیبایی، نیاز به آبیاری کمی دارند.

4.      خاک و مصالح بومی برای کف‌سازی و مسیرها

ترکیب خاک کوبیده و شن بومی می‌تواند جایگزین مناسبی برای بتن در مسیرهای پیاده‌رو باشد. بر اساس مقاله‌ای در Journal of Cleaner Production:

" خاک کوبیده تا ۴۰٪ کمتر از بتن انرژی مصرف می‌کند."

ایده‌های طراحی محوطه ویلا باغ با متریال بومی

·         ساخت مسیر سنگفرش با سنگ محلی

سنگ‌های لاشه یا قلوه‌سنگ‌ها می‌توانند برای ساخت مسیرهای پیاده‌رو در طراحی و محوطه سازی باغ و ویلا مورد استفاده قرار گیرند. این مسیرها طبیعی‌تر به نظر می‌رسند و نیاز به زیرسازی سنگین ندارند.

به نقل از سایت گروه ویلاسازی رادیس می‌توانید به جای چمن که نیاز به نگهداری دقیق و هزینه بالایی دارد از متریال‌های دیگر استفاده کنید:

" احتمالا ویلاهایی را دیده اید که در بین کفپوش ها از چمن طبیعی استفاده کرده اند. باید بگوییم نگهداری از این چمن ها در فصول مختلف بسیار دشوار می باشد و ممکن چمن ها خشک شوند. در این صورت علاوه بر صرف هزینه مجدد فضای شما آراستگی خود را برای مدتی از دست میدهد. امروزه جایگزین های بسیار خوبی به جای چمن های طبیعی آمده است که فضای شما را بسیار لاکچری تر به نظر می رساند. با وجود کفپوش ها می توانید مسیر سازی زیبایی نیز اجرا نمایید. "

·         استفاده از الوار بومی در طراحی آلاچیق

استفاده از چوب‌های محلی در طراحی آلاچیق علاوه‌بر صرفه‌جویی در هزینه، بافت و ظاهر طبیعی محوطه را تقویت می‌کند.

·         ترکیب روف‌گاردن با پوشش گیاهان بومی

در پروژه‌ای که در منطقه خشک اجرا کردیم، استفاده از پوشش گیاهی بومی در روف‌گاردن باعث شد تا نیاز آبی به حداقل برسد و دوام ساختار افزایش یابد.

استفاده از گیاهان بافت دار بومی، در عین کم هزینه بودن تاثیر زیادی در زیبایی محوطه ویلا خواهند داشت به نقل از  املاک ایونت رادیس:

" بافت گیاهان به ویژگی‌های ظرافت یا درشتی، زبری یا نرمی، و سنگینی یا سبکی هر گیاه اشاره دارد. هر گیاه، از گل‌ها گرفته تا برگ‌ها، بافت خاص خود را دارد که می‌تواند فضا را متفاوت کند. "

مزایای استفاده از متریال بومی در محوطه ‌سازی باغ و ویلا

کاهش چشمگیر هزینه حمل و خرید مصالح

طبق گزارش منتشرشده توسط FAO، استفاده از مصالح بومی به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و مصرف منابع کمک می‌کند. در پروژه‌ی ما، استفاده از سنگ لاشه محلی به کاهش ۳۰ درصدی هزینه‌ها نسبت به سنگ‌های وارداتی منجر شد.

سازگاری مصالح بومی با اقلیم محلی (مثل گیلان و مازندران)

در استان‌های شمالی مانند گیلان، استفاده از چوب مقاوم به رطوبت مثل «ملج» و سنگ‌های کوهی منطقه‌ای، باعث افزایش ماندگاری و کاهش آسیب ناشی از رطوبت شد. به گفته ArchDaily:

" مصالح بومی اغلب با شرایط اقلیمی بومی هماهنگ هستند و به نگهداری کمتر نیاز دارند."

افزایش ماندگاری و دوام محوطه در طول زمان

در تجربه شخصی، سازه‌هایی که با چوب و سنگ بومی ساخته شدند، دوام بالاتری نسبت به گزینه‌های صنعتی داشتند، خصوصاً در برابر تابش مستقیم آفتاب و بارندگی فصلی.

مقایسه هزینه متریال بومی و صنعتی در محوطه‌سازی ویلا

جدول قیمت متوسط هر متر مربع | مقایسه‌ متریال بومی و صنعتی در محوطه‌سازی (سال ۱۴۰۴)

 

نوع متریال	قیمت متوسط (تومان/مترمربع)	هزینه نگهداری سالانه	مقاومت اقلیمی	زمان اجرا	توضیحات تکمیلی
سنگ لاشه بومی	۱۲۰٬۰۰۰	بسیار پایین	بالا	سریع	در دسترس، مناسب مناطق کوهستانی و خشک
چوب بلوط یا توت محلی	۱۸۰٬۰۰۰	پایین	متوسط تا بالا	سریع	مناسب آلاچیق، نیازمند پوشش مقاومتی
خاک کوبیده + شن بومی	۹۰٬۰۰۰	بسیار پایین	بالا	سریع	جایگزین طبیعی برای بتن؛ مناسب مسیر پیاده‌رو
چمن مصنوعی صنعتی	۳۸۰٬۰۰۰	متوسط	پایین	متوسط	نیازمند زیرسازی و تعویض دوره‌ای
بتن دکوراتیو صنعتی	۴۲۰٬۰۰۰	بالا	متوسط	کند	مقاومت مناسب اما پرهزینه و نیازمند نگهداری زیاد
ترمووود یا چوب وارداتی	۵۵۰٬۰۰۰	بالا	بالا	کند	ظاهر زیبا، قیمت بالا، نیاز به رنگ‌آمیزی سالانه

بررسی هزینه نگهداری در بلندمدت

مصالح بومی معمولاً هزینه نگهداری کمتری دارند، چرا که نیاز به رنگ‌آمیزی یا تعویض زودهنگام ندارند و با اقلیم منطقه سازگارند.

تأثیر متریال بومی بر زمان اجرای پروژه

با کاهش زمان تأمین مصالح و سادگی اجرای آن‌ها، زمان اجرای پروژه‌های بومی‌محور تا ۲۰٪ کمتر از روش‌های سنتی صنعتی گزارش شده است.

چگونه پیمانکار مناسب برای اجرای محوطه‌سازی بومی انتخاب کنیم؟

بررسی نمونه‌کارها و تخصص در متریال بومی

حتماً به تجربه پیمانکار در اجرای پروژه‌های مشابه و استفاده از مصالح بومی توجه کنید. مشاهده نمونه‌کارها و صحبت با کارفرمایان قبلی بسیار مؤثر است.

به نقل از سایت getpond امروزه قبل از هر کاری در اینترنت در مورد آن تحقیق می‌کنیم پس برای انتخاب پیمانکار خوب نیز باید همین کار را انجام دهیم:

Research your local contractors. Visit their websites and take a look at recently completed projects. Go through customer testimonials and reviews

" در مورد پیمانکاران محلی خود تحقیق کنید. از وب‌سایت‌های آنها دیدن کنید و نگاهی به پروژه‌های اخیراً تکمیل‌شده بیندازید. نظرات و تجربیات مشتریان را بررسی کنید."

تنظیم قرارداد شفاف برای کنترل هزینه‌ها

توصیه می‌شود تمامی جزئیات مصالح، زمان‌بندی، نحوه پرداخت و شرایط احتمالی در قرارداد طراحی و محوطه سازی باغ و ویلا  ذکر شود تا از هزینه‌های ناگهانی جلوگیری شود.

مهم‌ترین اصول طراحی محوطه کدامند؟

1. سادگی و وضوح بصری: پرهیز از شلوغی در طراحی
2. تعادل میان فرم و عملکرد: هر المان باید کاربردی باشد
3. تناسب مقیاس‌ها: توجه به اندازه عناصر نسبت به کل محوطه
4. استفاده از عناصر بومی: چه در مصالح، چه در گیاهان
5. پیوستگی فضایی: ارتباط روان میان بخش‌های مختلف محوطه

سؤالات متداول

1) محوطه‌سازی باغ و ویلا چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

محوطه‌سازی باغ معمولاً بر مبنای کاربرد کشاورزی، فضای سبز گسترده و نگهداری گیاهان متنوع طراحی می‌شود. در حالی که محوطه‌سازی ویلا بیشتر شامل جانمایی فضاهای نشیمن، مسیرها، آلاچیق، روف‌گاردن و استخر است. تمرکز ویلا بر زیبایی‌شناسی و آسایش است؛ در حالی که باغ بیشتر بر بهره‌برداری از خاک و گیاهان متمرکز است.

2) آیا طراحی با متریال بومی فقط در مناطق روستایی کاربرد دارد؟
خیر، در پروژه‌های شهری نیز با طراحی مناسب قابل اجراست و حتی می‌تواند هویتی بومی به فضا ببخشد.

3) چه گیاهانی برای محوطه‌سازی کم‌هزینه پیشنهاد می‌شود؟
گیاهان مقاوم به خشکی نظیر زیتون تلخ، درختچه‌های بومی، آیلانته، گَوَن و انواع کاکتوس.

4) آیا هزینه حمل مصالح بومی بالا نمی‌رود؟
در صورت استفاده از منابع محلی و تأمین‌کنندگان منطقه‌ای، هزینه‌ها معمولاً کمتر از خرید مصالح صنعتی است.

5) آیا متریال بومی دوام کافی دارد؟
در صورت انتخاب درست و اجرای اصولی، دوام بسیار خوبی خواهد داشت؛ به‌ویژه در شرایط اقلیمی بومی.

6) از محوطه‌سازی در چه مکان‌هایی استفاده می‌شود؟

• ویلاها و باغ‌ها (مسکونی)
• رستوران‌ها و کافه‌ها با فضای باز
• ساختمان‌های اداری و تجاری
• فضاهای شهری مانند پارک‌ها و میدان‌ها
• مجتمع‌های گردشگری و اقامتی

7) چالش‌های طراحی محوطه کدامند؟

طراحی محوطه با چالش‌های مختلفی همراه است. از جمله:

• کمبود منابع آب یا خاک مناسب
• هماهنگی بین زیبایی ظاهری و عملکرد واقعی فضا
• محدودیت‌های بودجه‌ای کارفرما
• پیدا کردن نیروی متخصص آشنا با مصالح بومی
• حفظ حریم خصوصی در فضاهای باز و نیمه‌باز