به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کاربردهای انرژی هسته ای اما آنقدر وسیع است که این روزها تقریبا عموم مردم هم از بخش هایی از آن آگاهی دارند با این حال شنیدن کاربردهای انرژی هسته ای از زبان دانشجوی مهندسی هستهای، فضای دقیق تری ترسیم می کند.
متن یادداشت احمد نادری دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی هستهای که در پایگاه khamenei.ir منتشر شده است در ذیل می آید::
بر همین مبنا، استفاده از فناوری هستهای در دنیای امروز، یکی از مهمترین و اقتصادیترین روشها برای پاسخ به نیازهای روزمرهی زندگی و جایگزین مناسبی برای کم کردن میزان وابستگی کشورها به منابع مادی و زیرزمینی اقتصادی است. به همین منظور، اکثر کشورها برای توسعه و پیشرفت، به دنبال به دست آوردن این فناوری و کاربرد آن در زمینههای مختلف هستند.
موضوع قطع وابستگی به منابع مادی و زیرزمینی، دههها است که مورد توجه نظریهپردازان و صاحبنظران قرار گرفته و در مورد آن کتابها و مقالات زیادی نوشتهاند. برای مثال، در سال ۱۹۳۱ میلادی برای اولینبار، "هارولد هاتلینگ" (Harold Hotelling) در مقالهای با عنوان «اقتصاد منابع تمام شدنی» (The economy of exhaustible resources) به موضوع پایانپذیر بودن منابع اقتصادی اشاره کرد. وی با تأکید بر اینکه منابع مادی اقتصادی روزی به پایان میرسند، اینگونه نتیجه میگیرد که اقتصادهای متکی بر این منابع، لاجرم روزی به شکست میانجامند.
هاتلینگ تأکید میکند که اگر استخراج و تولید بیرویه و بیش از اندازه از این منابع مادی امکانپذیر است، پس استخراج و تولید کم آنها نیز ممکن خواهد بود؛ این سخن یعنی آنکه میتوان این منابع را «کنترل» و «مدیریت» کرد. هاتلینگ بر این مسأله توجه زیادی دارد که باید منابع را به شکلی کنترل کرد که با «بهترین شیوهی تولید» و با توجه به «مناسبترین قیمت» و در یک دورهی زمانی «بلندمدت» آن را به مصرف رساند.
حرکت کشورهای صنعتی به سمت استفاده از فناوری هستهای
از همین روی، در نیم قرن گذشته بسیاری از کشورهای صنعتی به سمت ساخت و افزایش مراکز و نیروگاههای هستهای حرکت کردهاند. امروزه حدود ۴۴۰ نیروگاه هستهای در ۳۱ کشور جهان برق تولید میکنند. بیش از ۱۵ کشور از مجموع این تعداد، برای تأمین حداقل ۲۵ درصد از تولید برق خود، بر انرژی هستهای متکی هستند. دانشمندان در بیش از ۵۰ کشور، از حدود ۳۰۰ راکتور تحقیقاتی برای تحقیق در حوزهی فناوریهای هستهای و برای تشخیص بیماری و درمان سرطان و مواردی از این دست، استفاده میکنند.
۱. سوخت آن تا قرنها در دسترس خواهد بود.
۲. منابع باارزش سوختهای فسیلی را برای نسلهای دیگر حفظ میکند.
۳. نسبت به سایر منابع عمدهی انرژی برای جوامع انسانی و محیط زیست کمخطرتر است.
۴. مصرف آن همراه با تولید آلودگی بهخصوص آلودگی پرتویی نیست.
۵. پسماندهای آن را میتوان برای مدت زیادی بدون خطر کنترل کرد.
۶. هزینههای آن قابل رقابت با دیگر منابع انرژی است و همچنان در حال کاهش است.
فناوری هستهای در زمینههای مختلف پزشکی، مانند تشخیص بیماریها، تصویربرداری، ساخت دارو، درمان مستقیم و ضدعفونی کردن لوازم پزشکی کاربرد دارد. برای مثال، قلب راکتورهای آب سنگین به مقدار بسیار زیادی نوترون در خود دارد و بنابراین، یکی از کاربردهایی که میتوان از راکتور آب سنگین اراک انتظار داشت درمان سرطان به روش «BNCT» است. این روش یکی از بهترین روشهای درمان سرطان است، بدون اینکه بدن فرد بیمار پرتوزا گردد و یا بافتهای سالم دچار تخریب زیادی شوند. البته کاربردهای فناوری هستهای در زمینهی پزشکی، بسیار فراتر و متنوعتر از درمان سرطان است بهطوری که در بیش از ۲۰ مورد دیگر پزشکی نیز کاربرد دارد.
بهبود دسترسی به منابع آب جهان، بهعنوان یکی از زمینههای بسیار مهم در توسعه شناخته شده است. بیش از یک ششم جمعیت جهان در مناطقی زندگی میکنند که دسترسی مناسب به آب آشامیدنی بهداشتی ندارند. نکتهای که برای کشور ما مهم است، شیرینسازی آب شور با استفاده از انرژی گرمایی حاصل از راکتورهای هستهای است، زیرا کشور ما دارای منابع آب شور زیادی مانند دریای خزر و خلیج فارس است. به همین دلیل در کشوری مانند ژاپن، هشت راکتور هستهای برای شیرین کردن آب شور وجود دارد.
غذا یکی از ابتداییترین نیازهای بشر است که با رشد جمعیت و محدود بودن منابع طبیعی، جامعه ناچار به روشهایی برای تولید بیشتر، کاهش اتلاف منابع طبیعی برای تولید و افزایش ماندگاری روی میآورد. فناوری هستهای در زمینههایی نظیر اصلاح نژاد گیاهان و دام، نگهداری، مقاومت در برابر آفات و... کارآمد است. در ایران مطالعاتى در جهت بهبود حاصلخیزى خاک، تغذیه و افزایش راندمان مصرف آب و عناصر غذایى گیاهان مختلف (نظیر نخود، گندم، گوجهفرنگى، کاهو، چغندرقند، لوبیا، سویا، ذرت و نیشکر) با بهرهگیرى از فناورى هستهاى انجام شده است. با استفاده از فناورى هستهاى، پروژههاى تحقیقاتى در زمینهى کاهش بار میکروبى زعفران، گوشت قرمز، ادویه، زیره، انواع خرما و افزایش انبارمانى سیر، سیبزمینى و انواع پیاز و ... نیز انجام شده است.
ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎى ﻓﻨﺎورى ﻫﺴﺘﻪاى در ﺑﺤﺚ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، ﺣﯿﻄﻪﻫﺎى وﺳﯿﻌﻰ همچون اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪهﻫﺎ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻰ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎى ﻫﻮا و آب و ﺧﺎک، ردﯾﺎﺑﻰ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎى زﻣﯿﻨﻰ، ﮐﻨﺘﺮل آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎى ﻓﺴﯿﻠﻰ و ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﻰ در ﻫﻮا و ﻓﺎﺿﻼب و پسماﻧﺪﻫﺎى ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻰ، از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن پسماﻧﺪﻫﺎى ﺻﻨﻌﺘﻰ و ﺧﺎﻧﮕﻰ، ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻰ ﺳﻄﻮح و... را درﺑﺮﻣﻰﮔﯿﺮد.
صنعت همیشه دنبال روشهایی با هزینه و زمان کم و بازدهی بالا برای انجام فعالیتها است. تهیه و تولید چشمههای پرتوزایی کبالت برای مصارف صنعتی، تولید چشمههای ایریدیم برای کاربردهای صنعتی و بررسی جوشکاری در لولههای نفت و گاز، دقیقترین روش آنالیز ترکیبی مواد جدید، تولید چشمههای پرتوزا برای کاربردهای مختلف در علوم و صنعت از نمونههای کاربرد فناوری هستهای در عرصهی صنعتاند. از این رو، فناوری هستهای در این عرصه نیز وارد شده و در مدت زمان کوتاهی، به یکی از روشهای مؤثر در صنعت مبدل شده است.
تولید الکتریسیته توسط فناوری هستهای را در دو دسته میتوان تقسیم نمود؛ دستهی اول که تولید الکتریسیته با استفاده از نیروگاههای هستهای است، مانند نیروگاه بوشهر. بهمنظور تعیین سهم بهینهى انواع نیروگاهها براى تأمین انرژى الکتریکى مورد نیاز کشور طى ۲۰ سال آینده، نتایج استفاده از مدلهاى بهینهسازى سیستم عرضهى انرژى الکتریکى (مدل برنامهریزى KASP) نشان میدهد که تا سال ۱۴۱۰ش، در سناریوى رشد متوسط، حدود ۷ هزار مگاوات و در سناریوى رشد بالاى کلیهى شاخصههاى اقتصادى کشور، سهم برق هستهاى، معادل ۱۰ هزار مگاوات خواهد بود.
انرژى هستهاى و غنىسازى نهتنها بهعنوان یک حوزهى هایتک، در اقتدار و پیشرفت کشور مهم است، بلکه در صنعت و زندگى مردم نیز آثار مستقیم دارد. تأمین انرژى برق، حملونقل، ارتباطات، کشاورزى و از آن مهمتر، سلامت مردم و درمان و تشخیص بیماریهاى خاص، متأثر از پیشرفتهاى فناورى هستهاى است. شاید مهمترین عاملی هم که موجب شده دشمنان ایران مانع دستیابی کشور به فناوری هستهای شوند، جلوگیری ایران از پیشرفت و شتاب اقتصادی، و در جا زدن در مدلهای قدیمی و سنتی اقتصادی و تجاری باشد.