دانشگاههای این شهر اعم از دانشگاههای دولتی و غیر دولتی، آزاد و پیام نور به ۳۵ مرکز دانشگاهی می‌رسد و در این تعداد دانشگاه و دانشجویان طبق گفته محمد صلح جو، معاون فرهنگی یکی از بزرگ‌ترین دانشگاههای شهر قزوین، براساس آمارهای به دست آمده امسال ۹۰ درصد دانشجویان غیربومی هستند.
خبرنامه دانشجویان ایران: هم اکنون بیش از ۱۲۰ هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی شهرستان قزوین مشغول تحصیل هستند. تحصیلات این تعداد از دانشجویان در این شهرستان صنعتی و در دانشگاههای قزوین، فرصتی است که می‌توان ضمن پرهیز از تئوری محوری با توانمندسازی و مهارت آموزی در دانشجویان ظرفیت ارزشمندی برای توسعه استان و کشور فراهم کرد.
به گزارش خبرنگار صنفی- آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دانشگاههای این شهر اعم از دانشگاههای دولتی و غیر دولتی، آزاد و پیام نور به ۳۵ مرکز دانشگاهی می‌رسد و در این تعداد دانشگاه و دانشجویان طبق گفته محمد صلح جو، معاون فرهنگی یکی از بزرگ‌ترین دانشگاههای شهر قزوین، براساس آمارهای به دست آمده امسال ۹۰ درصد دانشجویان غیربومی هستند.
یک دانشجوی رشته مهندسی شهرسازی در خصوص میزان رضایت خود از روند تحصیل در دانشگاه می‌گوید: قبل از ورودم به دانشگاه انتظار تغییری بزرگ در نظام تحصیلی‌ام داشتم اما در واقعیت چنین نیست و دانشگاه هم مشابه مدرسه فضایی برای خواندن چند کتاب و پس دادن داده‌ها بر روی برگه امتحان است و چیزی بیش از این به ما نمی‌آموزند. رهنما ادامه می‌دهد: آنچه که دانشجو به آن بیش از تئوری‌ها نیاز دارد، مفاهیم مهم زندگی، مهارت‌های رفتاری و اجتماعی و موضوعات فرهنگی است و این باید در خلال آموزش طی برنامه‌هایی به صورت سیستماتیک گنجانده شود. اما متاسفانه چنین نیست و حتی در مقاطع تحصیلات تکمیلی، علوم نظری بر همه چیز ارجحیت دارد که این مسئله سبب می‌شود در دنیای حقیقی و مواجهه با اجتماع و محیط شغلی نتوانند از یافته‌های خود ذره‌ای استفاده کنند.
دانشجوی دیگری از وضعیت منابع علمی دانشگاه‌ها انتقاد کرده و می‌گوید: متاسفانه منابعی که آموزش داده می‌شوند به روز نبوده و بر اساس مفاهیم سنتی برای دانشجویان در نظر گرفته شده، حال آنکه این مفاهیم در عمل هیچ کاربردی ندارد و بعد از امتحان به فراموشی سپرده می‌شود. بابایی نیز به بکارگیری روش‌هایی چون آزمون و خطا و مهارت آموزی در نظام آموزشی اشاره کرده و می‌افزاید: علاوه بر همه موضوعات درسی ضروری است تا بخشی از فرصت دانشجو به فعالیت‌های غیردرسی اما مفید صرف شود تا از این طرق مهارتهایی را فراگیرد و هنگام خروج از دانشگاه در توانمندی‌هایی چون برقراری ارتباط، مدیریت پروژه، توجه به جریان‌های فرهنگی و اجتماعی و فعالیت در آن مسیر و تثبیت علم موفق‌تر عمل کند.
یک مدرس علوم سیاسی در دانشگاه، با تاکید بر شیوع بی‌انگیزگی بین دانشجویان استان می گوید: آنچه که امروز بیش از هر چیز به قشر دانشجو آسیب وارد می‌کند، نداشتن دغدغه دانستن و آرمان برای آینده است، تا جایی که برخی از آن‌ها برای فرار از بیکاری و طی کردن چند سال از عمر و در نهایت کسب یک مدرک دانشگاه را انتخاب می‌کنند که عملا هم پیامد منفی خود را به همراه دارد. کشاورز معتقد است دانشگاه، استاد، تحصیل به علم و ضرورت دانشجویی در دانشگاههای استان تقدس خود را از دست داده و به جای آن نگاه ابزاری به دانشگاه ایجاد شده است.
وی همچنین در خصوص منابع علمی دانشگاه‌ها نیز اضافه می‌کند: دانشجویی که امروز با حجم عظیمی از داده‌های علمی از سوی منابع مختلف مثل کتب غیر درسی، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مواجه است، اگر در دانشگاه خوراک فکری مناسب، کاربردی و جذاب دریافت نکند بی‌انگیزه خواهد شد و نمی‌تواند به عنصری موثر و یک فعال اجتماعی مبدل شود و از این رو برای درس و استاد و حتی آینده خود، ارزش چندانی قائل نیست.
به گفته سید ابوالحسن نائینی، رئیس دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قریب به شش هزار و ۷۰۰ دانشجو در ۱۳۴ رشته در این دانشگاه تحصیل می‌کنند که از این مقدار ۹۰۰ دانشجو غیر ایرانی‌اند و ۱۹۰۰ نفر نیز در مرکز آموزش زبان فارسی این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند. وی همچنین از آرمان جذب ۵۰ درصدی دانشجویان غیر ایرانی سخن گفته و بیان می‌کند: هدف این دانشگاه ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی از طریق دانشجویان خارجی بوده که تاکنون به میزان مطلوب محقق نشده است.
همچنین روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در این دانشگاه را حدود ۴۰ هزار نفر اعلام کرده است که از این تعداد، ۳۲هزار نفر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین در پنج دانشکده برق و رایانه، مدیریت و حسابداری، عمران و معماری، فنی و حرفه‌ای و صنایع و مکانیک، هفت هزار نفر در دانشگاه آزاد تاکستان و مابقی در واحدهای بوئین زهرا و شال تحصیل می‌کنند.
بر اساس آنچه که در پایگاه اینترنتی دانشگاه پیام نور ثبت شده، بیش از ۱۱ هزار نفر در دانشگاههای پیام نور استان تحصیل می‌کنند و این در حالی است که تعداد زیادی از دانشجویان نیز دانشگاههای غیر انتفاعی، علمی کاربردی و پردیس‌های دانشگاهی را برای تحصیل خود انتخاب کرده‌اند.
پیش بینی آینده استان قزوین با این حجم از ظرفیت‌هایی که بلاتکلیفند در هاله‌ای از ابهام است. اما به طور قطع این ظرفیت‌ها همان قدر که می‌تواند ضامن رشد و توسعه باشد در صورتی که در کانال صحیح خود قرار نگیرد، آسیب‌های فراوانی از جنس فرهنگ، دانش و سیاست را می‌تواند به همراه داشته باشد که در وضعیت کنونی نگران کننده است. از این رو انتظار می‌رود متولیان آموزش عالی استان ضمن کوشش در راستای نشاط بخشی به فضای علمی فرهنگی دانشگاه‌ها، از ظرفیت‌ها، ایده‌ها و مطالبات دانشجویی استقبال کنند و با حمایت از تشکل‌های دانشجویی حیات معنوی و فرهنگی را به فضای رخوت زده دانشگاه بازگردانند.
هر چند نمی‌توان به صراحت قزوین را جزو شهرهای بزرگ یا شهری در آستانه کلانشهر شدن دانست یا حتی ادعایی در خصوص مقایسه این شهر با کلانشهر‌ها در بخش‌هایی چون تولید، اقتصاد و جمعیت کرد، اما نمی‌توان سنگینی نام «شهری دانشگاهی» را از سر قزوین حذف کرد. به هر روی با ظرفیت‌های انسانی، شغلی و آموزشی موجود در قزوین دانشگاههای این استان ابتدا در مرکز و سپس در شهرستان‌ها روز به روز فزونی یافته و در کنار همه نظراتی که در خصوص کمیت این اقدام وجود دارد، بر چند و چون کیفیت آن هم نقدهایی وارد است از قبیل آنکه چنین تداخلی از فرهنگ‌های غیر بومی چه بر سر این استان خواهد آورد؟ آیا قزوین و دانشجویان بومی و غیر بومی‌اش نتیجه دلخواه را از این سرمایه گذاری علمی به صورت دوسویه کسب کرده‌اند؟
اگر چه تاسیس چندین دانشگاه‌ها با معیارهای علمی متفاوت و شیوه دانش پذیری مختلف در سطح استان قزوین در اولین نگاه فرصت خوبی برای دانش آوری و بهره وری از غنای علمی به نظر می‌رسد، اما همین فرصت اگر به شکل مناسب و در زمان لازم مدیریت نشود، نه تنها به بازدهی نخواهد رسید، بلکه تهدید و آسیب‌هایی را به همراه خواهد داشت که در نهایت جبران شدنی نیست.
.jpg)
از این نظر می‌توان ثمره دانشگاه را در بهترین شکل مدیریتی، افزایش سطح سواد جامعه و عملیاتی شدن دانش تئوری دانست. در نازل‌ترین شکل نیز این ثمره به جای آنکه منجر به تولید سرمایه شود، تنها بر روی کاغذی به نام مدرک تحصیلی معتبر خواهد بود که چندان برای جامعه استانی، ملی و حتی خود فرد مفید نخواهد بود. ناگزیر هم اکنون مراکز آموزش عالی و دانشگاههای زیادی در استان مستقر شده و بدیهی است سرمایه گذاری فکری و ریالی فراوانی صورت گرفته که به منظور ثمربخشی آن باید بستر لازم را فراهم کرد و با تأمین نیاز دانشجو و استان، بستری را برای تسریع حرکت چرخه تولید علم و ثروت فراهم ساخت.
به نظر می‌رسد منشأ بسیاری از مشکلات دانشجویان از خوابگاه‌هاست. چرا که افراد با فرهنگ‌های متفاوت در آن حضور دارند، همچنین ممکن است افرادی که وارد خوابگاه‌ها می‌شوند، مشکلات خانوادگی از جمله اعتیاد، فرزندان طلاق و غیره داشته باشند.
ارتباط با جنس مخالف و کلاس‌های درس مختلط که بستری برای ایجاد این ارتباط‌ها است، یکی دیگر از مشکلات مهم و اساسی دانشجویان است که شاید سرانجام آن به ازدواج ختم شود و به دلیل اینکه شهرهای مختلف ایران از نظر فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت هستند، عاقبت این ازدواج‌ها احتمالا به جدایی و طلاق می‌انجامد.
متاسفانه هم اکنون بیشتر دانشجویان بعد از فارغ التحصیل شدن تمایلی به ادامه تحصیل در ایران ندارند. چرا که تصور می‌کنند امنیت شغلی در کشور وجود ندارد. کشورما ظرفیت‌های زیادی دارد و باید با ایجاد بستری مناسب برای اشتغال جوانان، از این ظرفیت‌ها بهره کافی ببرد.
رواج ازدواج‌های دانشجویی
افزایش بی‌رویه مراکز دانشگاهی ارتباط مستقیمی با دو مسئله مهم بیکاری و کاهش آمار ازدواج در استان دارد، به شرطی که مجموع رشته‌های دانشگاهی این استان جواب نیازهای کشاورزی، پرورش دام، صنعت و تجارت استان را ندهد. همچنین اختلافات قومی، فرهنگ و آداب و رسوم سبب می‌شود که بیشتر ازدواج‌های دانشجویی به دلیل اکثریت دانشجویان غیر بومی احتمالا به جدایی و طلاق بینجامد.
متاسفانه اکثر دانشجویان در زمینه‌های مختلف و مسائل مهم کشوری آگاهی بسیاری پایین و سطحی دارند، لذا در مرحله اول نیاز اساسی آگاهی بخشی به این قشر تأثیرگذار در جامعه است تا بتوان در برابر جنگ نرم و فرهنگی دشمن به مقابله پرداخت. بی‌توجهی به تبلیغات صحیح و کاهش این نوع فعالیت‌ها در بین فرهیختگان باعث می‌شود که جایگاه مراجع تقلید در جامعه دچار تزلزل شود و زمینه از دست رفتن اینجایگاه برای ولایت فقیه هم ایجاد شود و این مسئله همان تبعات جنگ نرم است.
اعلام نرخ طلاق در ازدواج‌های دانشجویی
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان با بیان اینکه آیین‌نامه ازدواج آسان به استان‌ها ابلاغ شده است، می‌افزاید: تا به امروز ۱۸۶ هزار ازدواج دانشجویی انجام شده است که گاهی در خصوص ازدواج‌های دانشجویی آمارهای دروغ در رسانه‌ها مبنی بر وقوع ۹۰ درصدی طلاق در بین این زوجین منتشر می‌شود که این آمار‌ها صحت نداشته و طبق آمار ثبت احوال تنها هفت دهم.
مسعود امینی همچنین اشاره می کند: از ابتدای امسال ۹۳۰ هزار نفر برای دریافت وام ثبت نام کرده اند که تاکنون ۵۰۰ هزار نفر از این تعداد وام ازدواج خود را دریافت کرده و سایر افراد نیز منتظر دریافت وام هستند. وی اظهار می‌کند: در پیگیری‌های انجام شده با مجلس در تلاش هستیم یک ردیف بودجه مشخص برای وام ازدواج اختصاص داده شود تا مشکلات منابع برای پرداخت وام به زوجین حل شود.
وی در ادامه اضافه می‌کند: طرح آموزش پیش از ازدواج زوجین در کشور اجرا خواهد شد و قزوین نخستین استانی خواهد بود که این طرح در آن به اجرا در می آید. مدیرکل دفتر برنامه ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان اظهار می‌کند: طبق آمار‌ها سال گذشته در کشور ۸۳۰ هزار ازدواج و ۱۴۸ هزار طلاق به ثبت رسیده است و در قزوین ۶۰۰۰ ازدواج ثبت شده که ۱۰۷۵ مورد آن به طلاق منجر شده که نسبت به میانگین کشوری پایین‌تر است.
وجه غالب استان قزوین از لحاظ سرزمینی، کشاورزی و تولید دام و طیور می‌باشد. ظاهرا اولین نیروگاه پیشرفته سیکل ترکیبی در قزوین راه اندازی شده است. در کنار این مزیت‌ها، برای این حجم از مراکز دانشگاهی نیازمند تأمل در تهیه امکانات و تمهیدات لازم برای تطابق رشته‌های تحصیلی با نیازهای محیطی استان هستیم. علاوه بر آن برای جذب این حجم دانشجوی غیر بومی در استان باید پیش بینی‌های لازم صورت می‌گرفت تا عواقب موضوع به حداقل می‌رسید. البته حجم طلاق‌های به وقوع پیوسته در استان به نسبت سایر استان‌ها پایین‌تر است اما برای جلوگیری از اثرات جنگ نرم دشمن در عرصه اعتقادی و فرهنگی نیازمند آنیم که برنامه ریزی جدی فرهنگی برای دانشجویان و عموم مردم صورت گیرد.
* گزارش از هدی کاشی پزها
