سلامت جامعه، ریشه در خانواده دارد. خانواده است که آرامش ایجاد می کند، حمایت می کند، اعتبار دارد، از اعضایش مراقبت و از انحرافات جلوگیری می کند. جامعه اسلامی نیز محور خود را خانواده دانسته و تجرد را نهی می کند؛ همانطور که پیامبر اکرم (ص) ازدواج نکردن را اعراض از سنّت خویش یعنی خروج از اسلام می داند و خانه ای که ازدواج در آن صورت پذیرد را بهترین خانه می داند.
عمده انحرافات اخلاقی و مشکلات روحی و ناامیدی که در جوامع مختلف به ویژه جوامع غربی شاهد آن هستیم و تا حدی به جامعه ما نیز تسری پیدا کرده است، ناشی از گسترش تجرد و متزلزل شدن بنیان های خانواده است. با این حال فرهنگ غنی مردم ما که ریشه در دین مبین اسلام دارد، هنوز نیز خانواده را محور و منشا خوشبختی، سلامت و برکت می داند؛ اما نگران کننده است که می بینیم آمار ازدواج رو به کاهش و تعداد جوانان در سن ازدواج بیش از پیش افزایش یافته است و این سبب معضلاتی فرهنگی در جامعه خواهد شد.
امروز می بینیم که چت روم های فارسی زیادی راه اندازی شده و رونق گرفته اند که عمده رده سنی حاضر در این چت روم ها را جوانان 18 تا 30 سال مجرد تشکیل می دهند که به سبب نیاز درونی جهت ارتباط با جنس مخالف به این محیط ها روی آورده اند. در این محیط های گفتگو، صحبت هایی میان این جوانان شکل می گیرد که از آن می توان تحت عنوان "زنای چتی" نام برد که این معضل، ریشه در عقب افتادن ازدواج و فراهم نبودن شرایط آن دارد. جوانانی که ساعت ها زمان خود را صرف این فعالیت ها می کنند و درگیری ذهنی بسیاری از این طریق برای خود ایجاد می کنند، نه تنها استعدادهایشان رو به شکوفایی نمی رود بلکه سلامت خود و جامعه را نیز با چالش روبرو می کنند.
پدیده دیگری که امروز به دلیل نبود شرایط ازدواج شاهد آن هستیم، معضلی است که طبق نظر جامعه شناسان می توان از آن تحت عنوان "ازدواج سفید" نام برد. در این مدل ازدواج که شبیه مدل ازدواج غرب است، دختر و پسر زندگی را با هم شروع کرده اما ازدواجشان در هیچ سند و مدرکی درج نمی شود؛ لذا مسئولیتی نیز ندارند و حتی اگر فرزندی هم در این میان متولد شود، معلوم نیست که چه وضعیتی پیدا خواهد کرد!
مشکلات و موانع متعددی سبب به تعویق افتادن ازدواج در کشور و پدید آمدن چنین معضلاتی در جامعه ما شده است که از جمله آن می توان به موانع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد. با این حال وقتی پای صحبت جوانان می نشینیم، یکی از بزرگترین موانع برای ازدواجشان را مشکلات اقتصادی مطرح می کنند.
یک پسر برای ازدواج باید شغل داشته باشد، مسکن تهیه کند و لوازم اولیه برای برگزاری مراسم و شروع زندگی را فراهم نماید. با این حال مشاهده می شود که بخشی از جوانان، به ویژه 5 میلیون جوان بالای 28 سال با وجود اشتغال، توان ازدواج ندارند و به ازدواج رو نمی آورند؛ دلیل این مسئله، نداشتن سرمایه اولیه برای تهیه مسکن و برگزاری مراسم و فراهم کردن لوازم مورد نیاز ازدواج است. یک پسر برای اقدام به ازدواج به حداقل 20 میلیون تومان برای برگزاری مراسم و خرید لوزام و رهن یک منزل کوچک در متوسط قیمت مناطق سطح کشور نیاز دارد که این رقم بسته به مناطق مختلف کشور در حالت حداقلی می تواند به بیش از 30 میلیون نیز برسد. یک دختر نیز برای تهیه جهیزیه، به مشابه این مبلغ نیازمند است.
حاکمیت جمهوری اسلامی ایران طبق اصل 43 قانون اساسی، وظیفه فراهم کردن شرایط تشکیل خانواده و ازدواج را دارد و در نتیجه ضروری است تا سیاست های حمایت از ازدواج به گونه ای باشد که جوانان را به ازدواج ترغیب کند نه اینکه تغییری در تصمیم جوانان برای ازدواج ایجاد نکرده و تنها بار مالی ایجاد کند.
برای مثال در حال حاضر وام سه میلیون تومانی ازدواج، تقریبا به عنوان تنها تلاش برای فراهم کردن شرایط ازدواج جوانان و رفع موانع ایشان، به گونه ای نیست که جوانان را به ازدواج ترغیب کند و بیشتر به عنوان مبلغی است که هر زوجی که بتواند شرایط و ضمانت های لازم آن را فراهم کند، آن را دریافت می کند.
در نتیجه باید گفت که جهت بهبود شرایط ازدواج جوانان و حمایت از تشکیل خانواده، ضروری است تا نهادهای سیاستگذار و اجرایی اعم از مجلس شورای اسلامی و بانک مرکزی، به این مهم توجه ویژه کرده و سیاست های ناکارای فعلی در حمایت از تشکیل خانواده را تغییر دهند تا این سنت پسندیده گسترش یابد.
یکی از این راهکارها افزایش وام ازدواج به 10 میلیون تومان جهت پوشش حداقل نیمی از هزینه های ازدواج جوانان است و بررسی ها نشان می دهد که در حال حاضر نظام بانکی منابع قرض الحسنه لازم جهت این افزایش را دارد.
طبق آمار، بانک ها در حال حاضر حدود 100 هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه که 30 هزار میلیارد تومان آن در قالب سپرده پس انداز و 70 هزار میلیارد تومان آن در قالب سپرده جاری از مردم با نرخ صفر جذب شده است دارند که تنها 30 هزار میلیارد تومان سپرده پس انداز را وام قرض الحسنه داده و باقی را با نرخ های بالای 25 درصد وام داده اند؛ از این 30 هزار میلیارد تومان نیز تنها حدود 20 درصد به بحث راهبردی ازدواج اختصاص یافته است و جای تعجب دارد که طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، بیش از 40 درصد از این مقدار در شرایطی نابرابر از لحاظ مبلغ و زمان و میزان بازپرداخت در قالب وام قرض الحسنه به کارکنان بانک ها اختصاص داده شده است در صورتی که این منابع سهم همه مردم است.
در نتیجه اولویت بندی صحیح منابع قرض الحسنه، تعیین ازدواج به عنوان اولویت و تخصیص بخشی از 70 هزار میلیارد تومان سپرده های جاری قرض الحسنه جهت اعطای وام ازدواج این امکان را فراهم می کند که وام ازدواج به 10 میلیون تومان افزایش یافته و بخشی از موانع اقتصادی جوانان برای ازدواج مرتفع گردد که امید است این مهم با توجه مسئولین محقق شود.
