فرآیندی است که با هدف ایجاد وحدت رویه و هماهنگی در بین دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی، ایجاد فضای رقابتی یکسان و برقراری عدالت آموزشی برای کلیه داوطلبان تحصیلات تکمیلی از طریق آزمون، مصاحبه علمی، بررسی سوابق آموزشی و پژوهشی و فناوری انجام می‌شود.
خبرنامه دانشجویان ایران: سرانجام رئیس جمهور قانون سنجش و پذیرش در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور را برای اجرا ابلاغ کرد.
به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تصویب و ابلاغ این قانون که باحاشیه هایی همراه بود، می تواند فرآیند پذیرش دانشجو در مقاطع تکمیلی را تغییر دهد.
این قانون در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ هجدهم اسفندماه یکهزار و سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 18/ 1/ 1395 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
خبرنامه دانشجویان ایران پیش از این به بررسی دقیق، و اظهارات موافقین و مخالفین این طرح با عنوان "سنجش و پذیرش دانشجو، پایان‌نامه فروشی‌های میدان انقلاب را جمع می‌کند؟" پرداخته بود. (اینجــا)
متن قانون به شرح زیر است:
قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور
ماده1 تعریف اصطلاحات به کار رفته در این قانون به شرح زیر است:
الف دانشگاه: به کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی تحت پوشش وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی غیر دولتی اطلاق می‌شود.
ب وزارتین: به وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اطلاق می‌شود.
پ سنجش: فرآیندی است که با هدف ایجاد وحدت رویه و هماهنگی در بین دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی، ایجاد فضای رقابتی یکسان و برقراری عدالت آموزشی برای کلیه داوطلبان تحصیلات تکمیلی از طریق آزمون، مصاحبه علمی، بررسی سوابق آموزشی و پژوهشی و فناوری انجام می‌شود.
ت پذیرش: فرآیندی است که با شرکت داوطلب در آزمون آغاز و با بررسی سوابق آموزشی، پژوهشی، فناوری، انجام مصاحبه علمی و سنجش عملی تکمیل و با اعلام نتایج قبولی توسط وزارتین از طریق سازمان سنجش آموزش کشور و مرکز سنجش آموزش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پایان می‌یابد.
ث تحصیلات تکمیلی: شامل مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته، دکتری ناپیوسته و دکتری تخصصی می‌باشد.
ماده 2- برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر نحوه سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی به شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها با ترکیب زیر واگذار می‌شود که در این قانون به اختصار «شورا» نامیده می‌شود:
1- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس شورا)
2- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
3- دو نفر از رؤسای دانشگاههای دولتی به انتخاب وزارتین
4- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بدون حق رأی
5- رئیس دانشگاه پیام نور
6- رئیس سازمان سنجش آموزش کشور (دبیر شورا)
7- دو نفر از نمایندگان کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری به عنوان ناظ
تبصره 1- عضویت اعضاء در «شورا» قابل تفویض به غیر نمی‌باشد و «شورا» با حضور حداقل پنج نفر از اعضای دارای حق رأی، رسمیت می‌یابد.
تبصره 2- «شورا» می‌تواند برای انجام وظایف محوله، کارگروههای تخصصی تشکیل دهد.
تبصره 3- شورا موظف است در اجرای این قانون، سیاست‌های کلی نظام ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را رعایت نماید.
ماده 3- وظایف و اختیارات شورا درخصوص سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی عبارت است از:
الف- تصویب شیوه‌نامه اجرائی سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه.
ب- تصویب عناوین و تعیین ضرایب دروس آزمون مربوط به هر رشته تحصیلی.
پ- نظارت بر حسن اجرای فرآیند سنجش و پذیرش و اعلام نتایج پذیرفته‌شدگان.
ت- تعیین نصاب قبولی در مرحله سنجش عمومی برای ورود به مرحله بعدی سنجش.
ث- تصویب دروس آزمون متمرکز دوره کارشناسی ارشد در هر یک از رشته‌های تحصیلات تکمیلی و تعیین ضرایب آنها.
ج- تعیین تعداد دفعات برگزاری آزمون متمرکز در هر سال و مدت اعتبار آن.
چ- تصویب معیارهای اختصاصی درخصوص رشته‌های خاص.
ماده 4- سنجش در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته براساس آزمون متمرکز از دروس تخصصی مقطع کارشناسی و تأثیر معدل داوطلب (در رشته‌های مرتبط) توسط وزارتین انجام می‌شود.
ماده 5- سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته برحسب هر یک از شیوه‌های «آموزشی پژوهشی» و «پژوهش محور» به شرح زیر انجام می‌شود:
الف دکتری آموزشی پژوهشی: سنجش و پذیرش برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی پژوهشی براساس معیارهای زیر صورت می‌گیرد:
1- آزمون‌های متمرکز (50 درصد)
2- سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (20 درصد)
3- مصاحبه علمی و سنجش عملی (30 درصد)
ب دکتری پژوهش محور: سنجش و پذیرش برای دوره دکتری ناپیوسته پژوهش محور براساس معیارهای زیر صورت می‌گیرد:
1- آزمون‌های متمرکز (30 درصد)
2- سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (20 درصد)
3- مصاحبه علمی و بخش عملی (30 درصد)
4- تهیه طرح واره (20 درصد)
تبصره 1- برگزاری آزمون‌های متمرکز زیر نظر هریک از وزارتین و از طریق سازمان سنجش آموزش کشور و مرکز سنجش آموزش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می‌شود. شورا می‌تواند با لحاظ بند (ت) ماده (1) از ظرفیت دانشگاههای کشور اعم از دولتی و غیردولتی در برگزاری آزمون متمرکز استفاده کند.
تبصره 2- هریک از وزارتین موظفند در چهارچوب آمایش آموزش عالی کشور، سالانه نسبت به تعیین سقف ظرفیت مجاز پذیرش دانشجو برای تمامی رشته محلهای مورد تأیید شورای گسترش خود اقدام نمایند.
تبصره 3- طرح‌واره موضوع بند (4) دکتری پژوهش‌محور باید در جهت رفع یکی از مشکلات ملی باشد و به تصویب دستگاه اجرائی ذی‌ربط رسیده باشد.
تبصره 4- شورای سنجش و پذیرش دانشجو می‌تواند هر سه سال یکبار نسبت به اضافه نمودن معیارهای دیگر و تعدیل حداکثر ده درصد (10%) معیارهای موجود اقدام کند. زمان اعمال این تغییرات حداقل یک سال پس از اعلام عمومی آن است.
ماده 6- سهمیه‌های مصوب مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی کماکان به قوت خود باقی است.
تبصره افرادی که براساس مصوبات مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی از شرکت در آزمون ورودی دوره‌های تحصیلات تکمیلی معاف شمرده شده‌اند، از شمول این قانون مستثنی هستند.
قانون فوق مشتمل بر شش ماده و هشت تبصره در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ هجدهم اسفندماه یکهزار و سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 18/ 1/ 1395 به تأیید شورای نگهبان رسید.
به گزارش خبرنامه دانشجویان ایران، گفتن است دانشگاه آزاد از مخالفان این طرح است، عدم حق رای در این شورا از مهمترین دلیل این مخالفت است.
به هر حال آنچه که مهم است و در متن این طرح نیز آمده است، آموزش عالی کشور نیاز به یک حرکت و تکانی برای خروج است این وضعیت فعلی خود است؛ وضعیتی که باعث شده است که سالیانه نزدیک به یک میلیون بیکار فارغ التحصیل دانشجو در کشور داشته باشیم. و از طرفی چون یک نظارت یکپارچه ای بر نحوه پذیرش دانشجو موجود نیست، به نظر می رسد این طرح می تواند یک حرکت حداقلی را محقق کند؛ البته این طرح با اصلاحیه امروز مجلس قطعا با واکنش هایی تندی به خصوص از طرف دانشگاه آزاد مواجه خواهد شد.
