به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ می‌نویسیم "انتخاب رشته"، بخوانید "اجبار رشته"؛ این کلید واژه‌ای است که این روزها در دهان دانش آموزان و خانواده‌هایشان می‌چرخد. دانش اموزانی که بعد از 9 سال تلاش، به یکباره با مسیری مواجه می‌شوند که آینده و انتهای آن برایشان روشن نیست.
برای همین هم موج اعتراضات در استان‌های سراسر کشور در مخالفت با تصمیم خلق‌الساعه مسئولین آموزش و پرورش، کار را حتی به تجمع نیز رساند، اما باید واقع بین بود؛ در دولتی که فیش‌های حقوقی نجومی امری طبیعی و عادی است و حتی وزرای کابینه‌اش از اعلام آن ابایی ندارند، اعتراض به عدم رعایت عدالت آموزشی راه به جایی نمی‌برد.
اعتراض دانش آموزان و والدین از گوشه و کنار کشور در دامغان، تبریز، کهکیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی، یاسوج، اصفهان و ...، پایه‌های طرح جدید اجبار در انتخاب رشته یا همان هدایت تحصیلی را به لرزه درآورده و تکلیف آن را نامعلوم کرده است.
تصاویری از تجمع والدین در دامغان
.png)
.png)
.png)
.png)
حتی عده‌ای معتقدند که ماجرای پر سر و صدای "هدایت تحصیلی" دانش‌آموزان برای سوق دادن آنها به سمت مدارس غیر دولتی و پولی است، در حالی که آموزش رایگان، یکی از اولویت‌های کشور بوده است.
به نظر می‌رسد کسری بودجه دستاویز مناسبی برای آموزش و پرورش بود که به وسیله آن بتواند نهادهای تصمیم‌گیر و حتی قوه مقننه را برای تصویب لایحه دائمی شدن تأسیس مدارس غیردولتی با خود همراه کند. تمام موافقان این لایحه نیز به صرف برداشتن بار مالی از دوش دولت و بدون در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی توسعه مدارس خصوصی به آن رأی دادند.
حالا اگرچه هنوز لایحه مذکور نتوانسته نظر شورای نگهبان را تأمین کند، با این حال آموزش و پرورش به پشتوانه رأی نمایندگان مجلس، زودتر از موعد پیامدهای اجتماعی خصوصی‌سازی را رونمایی می‌کند. از انتشار آگهی جذب سرمایه‌گذار و اجاره فضای آموزشی که بگذریم، افزایش مدارس غیردولتی در ازای کاهش مدارس دولتی و افزایش محدودیت‌ها برای ثبت‌نام در مدارس دولتی، از جمله تنگ‌تر کردن شعاع سکونت، ظرفیت پایین و کیفیت آموزشی و پرورشی نامطلوب مدارس دولتی از کمک‌های بی‌دریغی است که آموزش و پرورش دولت یازدهم به توسعه خصوصی‌سازی می‌کند.
در این میان اما کمک دیگری که به نظر می‌رسد ضمانت اجرایی قابل توجهی را نیز داراست، آیین‌نامه «هدایت تحصیلی» است، به طوری که کمتر از دو هفته از ابلاغ و اجرای این آیین‌نامه که با هدف ایجاد توازن میان فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف و نیاز بازار کار تدوین شده است، دم خروس حمایت از مدارس غیردولتی به چشم می‌خورد.
ماجرا از این قرار است که دانش‌آموزان با معدل بالا وقتی فرم هدایت تحصیلی خود را دریافت می‌کنند، به سمت مدارس کارودانش و هنرستان‌ها هدایت می‌شوند. در حالی که آنها انتظار دارند کوشش تحصیلی‌شان فرصتی برای ادامه تحصیل در رشته‌های نظری فراهم کرده باشد.
حاجی‌بابایی: کار سه ساله را می‌خواهند سه ماهه انجام دهند!
حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش دولت دهم و نماینده مجلس شورای اسلامی در این باره گفته است: ما دنبال این بودیم که طبق سند تحول و نیاز کشور حداقل 50 و حد اکثر 75 درصد دانش‌آموزان در مدارس فنی و حرفه‌ای درس بخوانند چراکه اگر بخواهیم دانش‌آموزان در مسیر توسعه حرکت کنند باید به این سمت برویم و تمام زمینه‌ها را هم آماده کنیم. ما در زمان خودمان کار را شروع کردیم و تعداد هنرجوها و هنرستان‌ها را از 33 درصد به 44 درصد رساندیم اما مسئولان فعلی وقتی وارد شدند این آمار را به 36 درصد رساندند و این اقدامی منفی در سند تحول محسوب می‌شود.
حمیدرضا حاجی بابایی افزود: مسئولان آموزش و پرورش باید از سه سال قبل برای مهر امسال برنامه‌ریزی می‌کردند اما یکباره چشمشان را باز کرده‌اند که اول مهر باید کلاس دهم تشکیل شود و باید برایش هدایت تحصیلی آماده کنند و ناگزیر آمده‌اند مطالبی را نوشته‌اند که خیلی قدرت اجرایی ندارد و به اجبار متوسل شده‌اند.
وی درباره هدایت تعداد زیادی از دانش‌آموزان به هنرستان‌ها و کاردانش در طرح اخیر، تصریح کرد: هنرستان چیز بدی نیست اما نباید با زور تحمیل شود چرا که زدگی ایجاد می‌کند. ما برای اینکه آمار هنرجویان هنرستان را افزایش دهیم، 1500 هنرستان اضافه کردیم، باید اضافه و تجهیز کنید تا مردم بیایند نه اینکه دور از دسترس و محدود در برخی جا‌ها باشد.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دهم نیز گفت: امسال وزارت آموزش و پرورش به اسم هدایت تحصیلی در حال دو تحمیل غیرقابل دفاع به خانواده‌ها است. تحمیل اول همین بحث رشته‌های تحصیلی است که دانش‌آموزان را وادار می‌کند به کاردانش، رشته انسانی، ریاضی و ... بروند. تحمیل دوم که این روزها وجود دارد این است که آموزش و پرورش برای یک سری مدارس دولتی در شهرستان‌ها آزمون می‌گیرد مثلاً برای یک دبیرستانی برای رشته تجربی 300 متقاضی است که 20 یا 30 نفر را می‌پذیرد و بقیه را اجبار می‌کند که به سمت مدارس غیرانتفاعی بروند. این واقعاً به هیچ وجه قابل دفاع نیست. اصل براین است که آموزش و پرورش طبق قانون اساسی رایگان باشد و آموزش غیرانتفاعی که در حقیقت انتفاعی است در حاشیه باشد اما امروز این موضوع برعکس است و با دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی دارند این موضوع را تحمیل می‌کنند.
آثار منفی تحمیل هدایت تحصیلی
سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دهم نیز با تایید آثار منفی روانی تحمیل هدایت تحصیلی بر دانش‌آموزان گفت: این موضوع باعث افت تحصیلی می‌شود و وقتی کسی مسیر را با شوق و اشتیاق انتخاب نکرده باشد و در آینده انگیزه لازم را نداشته باشد یک عمر احساس سرافکندگی و سرشکستگی می‌کند.
علایق دانش آموزان و تحمیل در هدایت تحصیلی
سحرخیز، معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش دولت دهم هم گفت است: متاسفانه به نظر می‌رسد دوستان زمان را از دست داده‌اند و بعداز سه سال به محض اینکه رسیدند به اینکه دانش‌آموزان حالا سوم متوسطه اول را پشت سر گذاشتند و در حال ورود به متوسطه دوم هستند ناچارند وارد یکی از رشته‌ها شوند وآمدند و بحثی را مطرح کردند که بازگشت به گذشته است. همان توصیه نامه‌های قدیم که در سوم راهنمایی سابق داده می‌شد امروز به بچه‌ها داده می‌شود و این دردی را دوا نمی‌کند. اصلاً بحث نظام جامع هدایت تحصیلی نبوده و آن هدفی را که سند تحول به دنبال آن بوده نتوانسته محقق کند. از آن طرف دوستان برای اینکه به آن عددی که برای میزان دانش‌آموزان فنی حرفه‌ای و کار دانش در برنامه ششم پیش‌بینی می‌کنند یعنی حدود 48 تا 50 درصد برسند یک هدایت تحصیلی اجباری را که متناسب با توان و علایق دانش آموز نیست به وجود آورده‌اند.
البته بحث توازن و برنامه ریزی اصولی درباره رشته های تحصیلی می تواند در صورت اجرای درست و آشنایی کامل خانواده‌ها کمک شایانی به استفاده بهینه از نیروی انسانی کشور داشته باشد . در اجرای هدایت تحصیلی نباید فراموش کرد اگر دانش آموزان به اجبار و بدون علاقه به یک رشته تحصیلی وارد شوند و لزوم اجرای طرح توازن را درک نکنند و نپذیرند ممکن است در آینده دچار سر خوردگی شوند و هرگونه شکست احتمالی در مسیر تحصیل، کاری یا زندگی را به پای این اجبار بنویسند. نکته دیگر دادن امتیاز ویژه به افرادی که تمکن مالی دارند یکی از آفت های این طرح است که می تواند تبعات منفی بسیاری به دنبال داشته باشد.
حال باید دید آیین‌نامه هدایت تحصیلی چگونه دانش‌آموزان ناراضی از اجبار تحصیلی در مناطق مرزی و کمتر برخوردار را به مدارس غیردولتی سوق می‌دهد.
