در روزهای اخیر تغییراتی با عنوان «ترمیم کابینه» از سوی رئیس‌جمهور انجام شد. با توجه به اینکه در ماه‌های پایانی عمر دولت یازدهم قرار داریم آیا این تغییرات الزامی بود و آیا می‌تواند نیات و اهداف دولت را محقق سازد؟
در آغاز به کار دولت یازدهم، همگان در جریان نحوه تشکیل کابینه بودند و در خاطرمان هست که تعدادی از وزرای پیشنهادی دولت نتوانستند از مجلس نهم رای اعتماد بگیرند. چنانکه برای برخی از وزارتخانه‌ها چند گزینه معرفی شد؛ مانند وزارت ورزش و جوانان. از آنجایی که دولت باید هر چه سریع‌تر کابینه را شکل می‌داد و کارش را شروع می‌کرد با همان ترکیب شکل گرفت و در مسیر کار افراد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نهایتا رئیس‌جمهور به نتیجه رسید که بنابر مقتضیات زمانی و با توجه به نظریات جامعه هدف، این سه وزارتخانه را ترمیم کند. چراکه برخی از تغییرات تبدیل به مطالبه عمومی شده بود و بر این اساس خود وزرا با احترام به نظر جامعه هدف و مقتضیات ایجاد شده، تقاضای استعفا کردند و دست رئیس‌جمهور را در ترمیم کابینه باز گذاشتند. در واقع هم آنان و هم رئیس‌جمهور این نیاز را احساس کرد که باید در چند وزارتخانه نیروهای تازه نفس‌تر و نیروهای جدیدتر به عنوان وزیر آغاز به کار کنند و پس از آن بود که آقای روحانی پس از مشورت و بررسی‌های همه‌جانبه به این نتیجه رسید که سه نفر شامل آقایان صالحی امیری برای تصدی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، آقای دانش آشتیانی برای وزارتخانه آموزش و پرورش و آقای سلطانی فر برای تصدی وزارتخانه ورزش و جوانان را به مجلس معرفی کند. باید تاکید کرد که این سه نفر با لحاظ شرایط سیاسی- اجتماعی، با لحاظ مطالبات عمومی جامعه هدف و همچنین با اعتقاد به سیاست‌های دولت و انتظارات عمومی از رئیس‌جمهور، با ملاحظه تخصص و تبحر آنان در سه وزارتخانه و همچنین با لحاظ قدرت هماهنگی و تعامل با بخش‌های مختلف نظام جمهوری اسلامی به مجلس معرفی شدند. از آنجایی که دولت همانند یک تیم فوتبال است، ممکن است مربی تیم تصمیم بگیرد برای بهبود شرایط و ارتقای جایگاه تیم، دست به تغییرات بزند و نیروهای جدید و تازه نفس را وارد کند. مساله تغییر کابینه را نباید امر غریبی پنداشت بلکه این کاملا طبیعی و متعارف است و در دولت‌های گذشته شاهد آن بوده‌ایم. به‌طور مثال در دولت گذشته، رئیس‌جمهور نصف وزرا را تغییر داد و حتی این شبهه ایجاد شد که دولت بنا دارد برای کل کابینه‌اش از مجلس رای اعتماد بگیرد. بر این اساس و از آنجایی که این تغییرات با هدف تقویت رویکرد کابینه انجام شده است باید آن را به فال نیک گرفت.
یک موقع می‌خواهیم مصداقی بحث کنیم که در آن زمان باید به تعداد نمایندگان بحث، مصداق داشته باشیم. چرا که هر نماینده‌ای می‌خواهد مصداق مورد نظر خود را معرفی کند. این امر عملا امکان پذیر نیست. بر این اساس رئیس‌جمهور معیارها را در نظر گرفت و طبیعتا زمانی که معیارها مشترک باشد عملا مثل این است که گفت‌وگو انجام شده است. در واقع رئیس‌جمهور در تعیین معیارها ذائقه مجلس و فراکسیون امید را در نظر گرفت. مساله دیگر اینکه من و آقای نوبخت معاون رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت روز یکشنبه و پیش از صحن علنی مجلس، در جلسه‌ای که به دعوت فراکسیون امید برگزار شده بود، حضور پیدا کردیم و به سوالات نمایندگان پاسخ دادیم و هر آنچه را لازم بود توضیح دادیم. اساسا دولت رویکردش تعامل حداکثری با مجلس است و نه تنها فراکسیون امید که هر فراکسیون دیگری در مجلس بخواهد، حاضریم به سوالات‌شان پاسخ دهیم.
در سایت‌ها نوشتند فلانی (آقای امیری) از پای پله هواپیما برگردانده شد چون من به همراه رئیس‌جمهور قرار بود که به استان مرکزی برویم. اما کل ماجرا این است که قرار بود کابینه ترمیم شود و روز یکشنبه صبح با آقای دکتر نوبخت رفتیم در فراکسیون امید. همان‌طور که گفتم فراکسیون دعوت کرده بود و ما در آنجا حاضر شدیم و به سوالات نمایندگان درباره ترمیم کابینه پاسخ دادیم. سوالی که پرسیدند در فراکسیون این بود که آیا دکتر نجفی گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت آموزش و پرورش هستند؟ که دکتر نوبخت گفتند: بله. من البته سکوت کردم. جلسه که تمام شد من قرار بود به همراه رئیس‌جمهور بروم به استان مرکزی چون در شهرستان آشتیان برای من برنامه گذاشته بودند. بنابراین قبل از رفتنم از دکتر نهاوندیان رئیس دفتر آقای روحانی، پرسیدم که آیا نامه معرفی وزرا به مجلس آماده است؟ ایشان گفت: بله آماده است و در دفتر است. گفتم: بیایم آشتیان یا نه؟ گفتند: ببینید نظر خودتان چیست و یکی از آقایان گفت فقط یک نامه است و بدهید به یکی از معاونان‌تان تا نامه را به هیات رئیسه تقدیم کند. بعد من سوال کردم از دکتر نهاوندیان که در نهایت گزینه‌ها چه کسانی هستند؟ ایشان گفت: آقای دانش آشتیانی برای آموزش و پروش، دکتر صالحی امیری برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آقای سلطانی‌فر هم وزارت ورزش و جوانان. من پرسیدم مگر تغییر پیدا کرده است گزینه ها؟ گفتند: در جمع‌بندی نهایی که دیشب انجام شد گزینه آموزش پرورش شد آقای دانش آشتیانی. من هم که دیدم چنین تغییراتی انجام شده به آقای نهاوندیان گفتم من هم به احترام مجلس و هم برای تنویر اذهان نمایندگان، خودم نامه را می‌برم برای تقدیم به هیات رئیسه و بعد که نامه را بردم خودم با ماشین می‌روم به آشتیان. پس اینکه گفتند از پله هواپیما برگشتم صحت ندارد و نه تلفنی زده شد به رئیس‌جمهور یا آقای نهاوندیان و اینها هیچ کدام صحت ندارد. بعد از آن من رفتم به دفتر رئیس‌جمهور و نامه را تحویل گرفتم و در نامه‌ای که رئیس‌جمهور نوشته بودند به مجلس اسمی از آقای نجفی برده نشده بود بلکه همین سه نفر در لیست بودند و کارهای اجرایی را انجام دادیم و نامه را حدود ساعت ۱۱ به آقای لاریجانی رئیس مجلس تحویل دادم و مختصر صحبتی با ایشان داشتم و نهایتا روز سه شنبه یعنی دیروز پیشنهاد ترمیم کابینه اعلام وصول شد.
عودت نامه اساسا صحت ندارد و دلیل اینکه پیشنهاد ترمیم کابینه روز یکشنبه اعلام وصول نشد این بود که برنامه و رزومه یکی از وزرای پیشنهادی آماده نبود و من به آقای لاریجانی گفتم چون آقای دانش آشتیانی سابقه قبلی دارد، شما می‌توانید این طرح را اعلام وصول کنید. اما رئیس مجلس گفت چون سه وزیر با هم هستند و باید دستور تکثیر رزومه و برنامه‌هایشان را بدهم بهتر است که رزومه هر سه تکمیل شود و بعد بیاورید. من هم تا بعد از ظهر برنامه و زندگینامه آقای دانش آشتیانی را گرفتم و تحویل آقای لاریجانی دادم. بنابراین عودت نامه صحت ندارد.
با شناختی که از رئیس‌جمهور دارم و این آشنایی از سال ۷۸ تا الان شکل گرفته است، ایشان معمولا تحت فشارهای خارجی تصمیم نمی‌گیرد و وقتی تصمیم گرفت و بررسی‌های لازم را انجام داد و به قطعیت رسید، به آن عمل می‌کند. قاطعانه می‌گویم عدم معرفی آقای نجفی بر اثر فشار نبوده است اما اینکه دلیل‌اش چه بود را نمی‌دانم. شاید خود آقای نجفی قبول نکرده باشد یا هر احتمال دیگر. اینکه اساسا میان رئیس‌جمهور و آقای نجفی چه گذشته است را نمی‌دانم یا اینکه راجع به وزارت با ایشان صحبت شده یا نه را باید از خود آقای نجفی پرسید. اما آنچه می‌دانم این است که آقای نجفی از آقای دانش آشتیانی قاطعانه حمایت می‌کند و این را ابراز داشته است.
پاسخ به این سوال در متن استعفای آقای جنتی وجود دارد. ایشان شخصی شریف و فرهیخته، مدیری مومن و انقلابی و با سابقه درخشان قبل از انقلاب، آشنا به موازین شرعی و دارای سابقه طولانی رفاقت با رئیس‌جمهور هستند. اما تلقی من این است که آقای جنتی با استعفای خود اعلام کرد که دست دولت را باز می‌گذارد. من معتقدم هدف از این استعفا این بود که به دولت کمک شود تا وقت دولت صرف بگومگوهای سیاسی بی‌نتیجه نشود و رئیس‌جمهور با دست باز بتواند مطالبات مردم را برآورده کند.
با توجه به ماه‌های پایانی عمر دولت و اینکه شدت هجمه‌های مخالفان دولت در این ماه‌ها چند برابر خواهد شد، آیا وزرای جدید می‌توانند اولا رای اعتماد از مجلس دهم کسب کنند و دوم اینکه می‌توانند رویکردها و سیاست‌های دولت یازدهم را در چنین فضای سیاسی و رقابتی پیگیری کنند؟
این آقایان هر سه صاحب نظر، اندیشه و تجربه هستند. به عنوان نمونه آقای دانش آشتیانی سابقه طولانی در امر تعلیم و تربیت دارد و از بنیان‌گذاران مدارس مفید است که سابقه طولانی در کارهای آموزشی دارد. آقای صالحی امیری در مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت مسئول بخش فرهنگی و اجتماعی بودند و سابقه فعالیت‌های گسترده علمی و پژوهشی را در کارنامه دارد. آقای سلطانی‌فر هم ضمن تجربیات مدیریتی در بخش‌های دولتی سابقه معاونت سازمان تربیت‌بدنی داشته و در مجموع زمانی که سابقه این سه وزیر پیشنهادی را تورق کنیم، می‌بینیم که برنامه‌های آنها کاملا همسو و هم جهت با سیاست‌های دولت و برنامه‌ای در مسیر تحقق خواست‌ها و مطالبات مردم است. بر این اساس است که من خوشبین هستم در اینکه این سه با رای بالای نمایندگان مجلس دهم انتخاب می‌شوند. همچنین اینکه معیار امور کشور، قانون است و کسانی هم که نقد به دولت دارند و نقدشان سازنده است می‌توانند نقدشان را بیان کنند و دولت هم استقبال می‌کند اما آنانی که قصدشان تخریب و تخطئه دولت است، باید بدانند که ناکارآمدن جلوه دادن دولت ضررش برای نظام است و مردم. بر این اساس با علم به اینکه مخالفان در ماه‌های پایانی هجمه به دولت را بیشتر می‌کنند وزرای کابینه و وزرای جدید اراده و عزم شان خدمت‌رسانی است و وقتی ندارند که بخواهند وارد حواشی شوند.
