خبرنامه دانشجویان ایران: رسیدن به توسعه پایدار یکی از چش ماندازهای برنامه برنامه بیست ساله کشور است و یکی از راهکارهای آن دستیابی به علم و فناوری روز است و یکی از راه های تحقق آن، شرکت های دانش بنیان و حمایت از شرکت های داخلی هستند؛ شرکت هایی که تشکیل میشوند تا نیازهای کشور را در عرصه های فنی، کشاورزی، صنعتی، س المت و... تامین کنند و به مرور حر فهایی برای گفتن در عرصه جهانی داشته باشند. شاید این راه در ابتدا سخت و ناهموار به نظر برسد، اما کاری ممکن است که نیازمند خواستن همه ماست؛ هر کس به نوبه خود و در حد و اندازه خویش.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از کارهای مفید می تواند برداشتن موانع ریز و درشت از سر راه سازندگان ایده های خام باشد؛ موانعی با نام تسهیلات، استاندارد، مجوز، مالیات، بیمه و... در واقع بروکراسی ای که به دلیل دولتی بودن اقتصاد، حجیم تر و سنگین تر شده و حالا به مانعی برای تولید ایده تبدیل شده است و مدیران شرکت ها مدعی هستند که با این معضالت دست به گریبانند. از سوی دیگر هستند افرادی که همین پیچ و خم های اداری را هم نمی دانند، فارغ التحصیلان دانشگاهی «خوش فکر» مصداق این نوع افراد هستند که به دلیل ناآگاهی از چگونگی حضور در بازار دانش بنیان و کارآفرین، به ناچار به دنبال کار کارمندی و رابطه بازی برای حضور در یک اراده میروند.
ما سعی داریم در سلسله شماره هایی ضمن پرداختن به مشکلات شرکت های دانش بنیان و شرکت های داخلی، به معرفی افراد کارآفرین موفق در این عرصه با تشریح رمز موفقیت آنها بپردازیم. البته در این شماره راه هایی که منجرب به شکست یک کارآفرین می شود، آمده است.
ماهنامه فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری یکی از منابع اصلی این گزارش ها است.
بخش اول (قوانین دست وپاگیر؛ چالش شرکت‌های دانش‌بنیان برای بقا در بازار رقابت)؛
بخش دوم (چگونه یک برند داخلی را از مرگ نجات دهیم؟)؛
بخش سوم (همه راه‌هایی که به شکست ختم میشود!)
بخش چهارم (500 هزار تومانم حداقل 6 میلیارد شد/ امانم را بریده‌اند!)
**************
سعید نعمت الهی، مؤسس استارت آپ «همپا»ست؛ استارت آپی که در صف ورود به بازار قرار دارد و قرار است دارندگان ماشین های تک سرنشین را به مسافران وصل کند تا هم آلودگی هوا کمتر شود و هم در زمان و هزینه مسافر و راننده صرفه جویی شود. او در همان ابتدای مصاحبه خود را اینگونه معرفی میکند: «در کودکی تراوشات ذهنی عجیب و خلاقانه ای داشتم که بین المانهای بی ربط دنیای ما و حتی المانهای بی معنا شکل میگرفت و معانی جالب توجهی را به وجود می آورد. شاید همین توانایی او در ارتباط بین عناصر باعث شده است که ایده یک استار تآپ با قابلیت ایجاد ارتباط و اتصال موثر بین کسانی که مسیرها و سبک زندگی مشابهی دارند، یعنی راننده و همسفر را مطرح کند. نعمت اللهی از همان سنین کودکی علاقه عجیبی به کامپیوتر و اینترنت داشته است و از لابه لای صحبت هایش میشود فهمید او فردی اجتماعی است. تا جایی که به قول خودش: «در سن هشت سالگی کلمه عبور ایمیلم را با دوستانم به اشتراک گذاشتم. از آن جا که برون گرا و همیشه گرداننده محفل های دوستی بودم، تنهایی برایم سخت بود و تا جایی پیش رفته بود که حریم خصوصی هم برای من بی معنی شده بود.
** در ابتدا اجازه دهید از شخصیت خودتان شروع کنیم و بعدا به کسب و کارتان بپردازیم. آقای نعمت الهی از کودکی چه مسیری را طی کرده است، تحصیلات و علاقه های جوانی و نوجوانی اش چه بوده اند که الان موسس استار تآپ همپاست؟
بخش مهمی از کودکی من نقاشی و طراحی بود؛ تراوشات ذهنی عجیب و خلاقان های که بین المانهای بی ربط دنیای ما و حتی المانهای بی معنایی شکل می گرفت و معانی جالب توجهی را به وجود میآورد. خوب یادم است هر کجا به مهمانی میرفتم، از من میخواستند برایشان نقاشی بکشم. نه به این دلیل که کودکی به شدت پرانرژی و دیوانه را آرام کنند، واقعا نقاشی هایم برایشان حس جدیدی را تداعی میکرد.
من هیچ وقت یک خانه، دریا، درخت یا چیزهایی را که خیلی از کودکان می آموزند، بکشند، نکشیدم. حتی مادرم من را به کلاس نقاشی برد و من یک جلسه هم دوام نیاوردم. محوریت اصلی نقاشی های من موجودات فضایی، ابزارهای عظیم و اشکالی نامتعارف بود. چهار سالم بود که پدرم شبی با چندین جعبه به خانه بازگشت. درون آن جعبه ها اعضای بدن دوست عزیز و دومین بخش خیلی جدی و مهم زندگی من بود؛ کامپیوتر! پدرم آن بدن را ساخت. و آن بدن با برق جان گرفت. وقتی برای اولین بار روبه رویش نشستم و به چشمانش خیره شدم، عاشقش شدم. حالا دوستی داشتم که به من اجازه میداد نقاشی هایم را رویش بیاورم و حتی با او به بازی بنشینم.
فوق العاده بود و برایم دنیای جدیدی خلق کرد. اتفاق مهم بعدی زندگی من اینترنت بود. در سن هشت سالگی اولین ایمیلم را ساختم. جالب است که کلمه عبور ایمیلم را با دوستانم به اشتراک گذاشتم. از آنجا که برو نگرا و همیشه گرداننده محفل های دوستی بودم، تنهایی برایم سخت بود و تا جایی پیش رفته بود که حریم خصوصی هم برای من بی معنی شده بود. علاوه بر اینها عاشق الکترونیک هم بودم. اتاقم یک سیستم امنیتی پیشرفته مجهز به سنسور نور، شوک الکتریکی، آژیر و کلمه عبور داشت که خودم ساخته بودم. در دوران نوجوانی وارد بحث کسب و کار شدم و تجربه های شکست خورده و رها شده بسیاری را داشتم؛ از وب هاستینگ و طراحی سایت تا ایجاد و مدیریت شبکه اجتماعی. پس از آن وارد دانشگاه شدم و در رشته سخت افزار تحصیل کردم و در حال حاضر موسس و مدیر پروژه استار تآپ همپا هستیم.
** استار تآپ شما همپاست و قرار است در زمینه به اشتراک گذاری ظرفیت خالی خودروها کار کند. این دقیقا یعنی چه و برای عملیاتی کردن آن قرار است چه کارهایی انجام دهید؟
همپا یک پلتفرم نرم افزاری امن برای اتصال موثر راننده با «همپا»ست؛ کسانی که مسیرها و سبک زندگی مشابهی دارند. به طور مثال تصور کنید دو دانشجو با خودروی شخصی هر روز از کرج به تهران میآیند تا به دانشگاه صنعتی شریف بروند. حال این دو که چندین اشتراک مثل زمان رفت و آمد، مسیر و مقصد را با هم دارند، از طریق اپلیکیشن یکدیگر را پیدا میکنند، تماس میگیرند و یکی از آنها در ازای مبلغی ارزانتر از تاکسی، همسفر آن یکی میشود و بعد در مسیر میتوانند از گفتوگو با هم لذت ببرند، هزینه هایشان را کاهش بدهند، کمک به کاهش ترافیک و آلودگی هوا کنند و... حال برای عملیاتی شدن این سرویس در ایران نیاز است فرهنگ و بستر تکنولوژیک مناسب با آن را به خوبی فراهم کنیم تا بتوانیم به اهداف و ارزشهای ارزشمند این نوع رفت و آمد برای جامعه ایران دست پیدا کنیم. براساس بررسی های انجام شده و با توجه به شرایط کنونی حمل و نقل و اقتصاد، احساس نیاز از سمت کاربران بالاست و اکنون زمان مناسبی برای شروع این فرهنگسازی و ارائه این سرویس مفید به جامعه است.
** ایده تاسیس همپا از کجا آمد؟
شبی زمستانی در سال ۹۴، در دورانی که هوا به شدت آلوده بود و ترافیک هم باعث و بانیاش بود و ذهن میلیونها نفر آدم را به خودش مشغول کرده بود، من هم خیلی درگیر این قضیه بودم و به آن فکر و رویش ایده پردازی میکردم. چالشها و سوالاتم حول این موضوع را با سه نفر مطرح کردم و نهایتا این جمع سه نفره به صد و پنجاه نفر رسید و همه در این چالش، ایده ها و دغدغه هایشان را مطرح کردند. نهایتا به مدلی دست پیدا کردیم که بعد فهمیدم این مدل نامش همسفری یا Carpooling است و در کشورهای دیگر را هحل بسیار مفیدی برای این مسئله وجود دارد. سپس با بررسی مدلهای خارجی و چندین نظرسنجی و تحقیقات، به مدل اولیه همپا دست پیدا کردیم و آن را با کسانی به اشتراک گذاشتیم و تیم همپا از آ نجا شکل گرفت.
** همانطور که خودتان هم به آن اشاره کردید، براساس همین ایده، استار تآپهای موفقی در دنیا شکل گرفته اند. چقدر از ایده و اجرای آنها برای پیاده سازی مدل بومی کسب و کار خود الهام گرفتید؟
ما به پیاده سازی مدل بومی اعتقادی نداریم. امروز جهان تبدیل به یک دهکده جهانی شده و باید کسب و کارها جهانی فکر کنند، اما در مورد بازار معمولا به دلیل نداشتن منابع کافی، ابتدا از بازارهای محلی و کوچک شروع می کنند و وقتی تثبیت می شوند، به بازارهای جهانی می روند. در رابطه با الهام گرفتن هم بررسی های وسیعی بر روی نمونه های خارجی داشتیم و سعی کردیم از نقاط قوت آنها الهام بگیریم و برای نقاط ضعفی که دیدیم، به خصوص برای بازار ایران ایده پردازی و نوآوری کنیم. ما باید از نمونه های موفق و تجربیات خوب درس بگیریم و راههای جدید را بسازیم. کپی کردن با این دیدگاه به عقیده ما خوب و سازنده است.
** همپا از ایده هایی است که جا افتادن آن در جامعه سخت تر از دیگر ایده های استار تآپی است. برای معرفی و تبلیغ کسب و کارتان چه برنامه هایی دارید؟
برنامه اساسی ما ایجاد فرهنگ و بازار است، نه صرفا ارائه یک اپلیکیشن بی روح. روح کار ما برندینگ و تولید محتواست که باید با استراتژ یهای درستی قدم به قدم مسیر بلوغ خودش را طی کند تا بتوانیم به عنوان سرویس لذتبخش و موثر از همپا استفاده کنیم.
** ما می دانیم شما از دل شتابدهنده دانشگاه شریف بیرون آمده اید. چقدر این شتاب دهنده به شما کمک کرده است و پروسه پذیرفته شدنتان در این شتابدهنده چه بود؟
شتاب دهنده شریف برای ما که تجربیاتی در شتاب دهنده های دیگری هم داشتیم، بسیار تجربه خوبی بود. تا اینجای کار برادرانه ما را همراهی کردند و علاوه بر شتابدهی، دوستی های خوبی هم شکل گرفته است. وقتی تصمیم گرفتیم به عنوان تیم وارد یک شتاب دهنده شویم، بر اساس تجربیات و گزینه های موجود، گزینه اولمان شتاب دهنده شریف بود. بنابراین فرم اینترنتی پذیرش را پرکردیم و مدتی بعد با ما برای جلسه حضوری تماس گرفتند. پس از آن دو جلسه ارائه طرح داشتیم. مدتی بعد تماس گرفتند و گفتند که تیم ما تایید شده است و به این ترتیب کارمان در شتاب دهنده شروع شد.
** در مدت کوتاهی چندین سایت نیمه فعال ایرانی نیز وارد این حوزه شده اند و به نوعی ممکن است رقیب شما محسوب شوند. چه فکری برای رقبای داخلی خود دارید؟
بازار این حوزه نو است و پتانسیل بسیار بالایی دارد. خیلی خوب و طبیعی است که چندین رقیب، به صورت سالم، برای دستیابی به یک هدف با یکدیگر رقابت کنند. به هرحال اگر رقابت نباشد، آن وقت احتمالا آن اتفاق خوب در بازار رخ نمی دهد. همه ما باید برای ایجاد این بازار و فرهنگ متناسب با نیازهای آن تلاش کنیم و نهایتا کسب و کاری که عملکرد بهتری از خودش نشان دهد و سرویس بهتری به مردم ارائه کند، می تواند سهم بیشتری از بازار را نصیب خودش کند.
** همپا قرار است از چه راه هایی پول دربیاورد؟ در واقع مدل کسب و کارتان چگونه است؟
همپا در ازای هر همسفری، درصدی را به صورت کمیسیون از هزینه همسفری که همراه به راننده پرداخت میکند برای توسعه خدمات و پلتفرم همپا برمی دارد.
** تاکنون با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده اید و فکر میکنید چه چالش هایی پیش رو دارید؟
ما هنوز وارد بازار نشده ایم و مشکلات جدی تا امروز نداشته ایم و از پس حل مشکلات نه چندان جدی که روبه رویمان قرار گرفته، به خوبی برآمده ایم، ولی مشکلات ما از زمانی که سرویسمان را به جامعه ارائه کنیم، جدیتر خواهد شد. در واقع ما مانند بوکسوری هستیم که مدام از بازار مشت میخوریم و باز هم بلند میشویم تا جایی که بتوانیم اکثر مشتها را ماهرانه مهار کنیم و پاسخگوی خوبی برای نیازهای بازار باشیم. تا امروز براساس تحقیقات بازار و بررسی اطلاعات و مدلهای مشابه خارجی موفق، سعی کردیم برای تهدیدات پیش رو، برنامه های مشخصی داشته باشیم و با تمام قوا و تمام وجود پشت این ایده هستیم تا آن را به شکل یک فرهنگ و سرویس قوی ارائه کنیم.
** و در آخر لطفا توضیحاتی درباره فضای کاری همپا بدهید
فضای کاری ما در شتا بدهنده دانشگاه صنعتی شریف است؛ دفتری حدودا شصت متری با اتمسفر استار تآپی و فضای فلت، به سبکی که تمامی افراد تیم به صورت چابک و همسطح در امور جاری نظرات خودشان را اعلام میکنند و خرد جمعی و غالب تیم ما، حرکت را مشخص میکند. ما یک تیم هفت نفره جوان هستیم و بعضی از اعضای تیم به دلیل دانشجو بودن، سه، چهار روز در هفته در محیط کاری حضور دارند و مابقی دورکاری میکنند.
