در سالهای اخیر، سران سه قوه مجریه، قضائیه و مقننه، بهمنظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه بیشتر، اقدام به برگزاری جلسات مشترک کردهاند. گرچه حتما این جلسات بین روسای قوا از ابتدای انقلاب نیز وجود داشته، اما به شکل متمرکز و متشکل از سران هر سه قوه و به صورت منظم، از اواسط دولت دهم آغاز شده و تا امروز هم ادامه پیدا کرده است. گرچه این اتفاق در ظاهر بسیار میمون و مبارک است و اگر در کوچه و بازار نیز از هر مرد و زنی سوال کنید که آیا هماهنگی بین مسئولان تراز اول کشور خوب است یا خیر، حتما پاسخ خواهید شنید بله، اما ما در این نوشتار قصد داریم کمی عمیقتر و دقیقتر ماحصل این نشستهای مشترک بین روسای قوا را بررسی کنیم.
همانطور که گفته شد، این نشستهای مشترک بین سران قوا، در اواسط دولت دهم آغاز شد و یکی از ابتداییترین نشستها نیز، 19شهریور سال90 و به میزبانی آیتا... صادق آملیلاریجانی در محل قوه قضائیه برگزار شد. اما به فاصله یکسال از آغاز این نشستهای مشترک بهمنظور کاهش تنشها بین قوا، در 15بهمن 91، تنشی کمنظیر بین رئیسجمهور و رئیس مجلس در جریان استیضاح وزیر کار و با مطرح شدن ماجرای تخلفات فاضل لاریجانی توسط احمدینژاد رخ داد. این ماجرا تا آنجا پیش رفت که رهبر معظم انقلاب به قضیه ورود پیدا کردند و خواستار «حفظ آرامش در کشور»، و «دوری از اختلافات و کشاندن آن به سطح جامعه شدند». این اختلافات بین قوا، در اختلاف بین رئیسجمهور و رئیس مجلس محدود نماند و تا پایان کار دولت دهم، اختلافات زیادی بین رئیس دولت و رئیس قوه قضائیه، علاوهبر اختلافات دائمی رئیس دولت با رئیس مجلس به وجود آمد.
با روی کار آمدن دولت یازدهم تا روز هشتم مرداد 96، تقریبا 6 نشست مشترک بین روسای سه قوه برگزار شده که نتیجه آن را میتوان در چند جمله مشاهده کرد. در جریان محاکمه بابک زنجانی، اختلافات بین روحانی و آملی لاریجانی بالا گرفت.
در این زمان، رئیسجمهور با انتقاد به عملکرد قوه قضائیه گفت: «بنده از آغاز این پرونده پیشنهاد کردم این فرد به جای اینکه مستقیم در اختیار دستگاه قضا قرار بگیرد در اختیار وزارت اطلاعات قرار بگیرد تا اطلاعات این موضوع کاملا آشکار و پرونده پخته شود، بعد در اختیار دستگاه قضا قرار بگیرد. حالا به هر دلیلی این نظر عملی نشد، انتظار مردم چیست؟ انتظار مردم این است که ماجرا برای مردم روشن شود، مردم سوالاتی دارند، سوال مردم باید پاسخ داده شود.»
رئیس قوه قضائیه هم در پاسخ به رئیسجمهور اعلام کرد: «بابک زنجانی گفته است که میلیاردها تومان به انتخابات رئیسجمهور کمک کرده است؛ ما سخنان او را عین واقع نمیدانیم و ایشان حرف زیاد میزند و ادعا زیاد میکند والا اگر میخواستیم رسیدگی کنیم باید همه کسانی را که مرتبط بودند احضار میکردیم. نمیخواستیم حاشیههای فوق متن را باز کنیم و اولین کار بازگرداندن پول مردم بود؛ حالا میفرمایید پشت پردهها را دنبال کنیم؛ حرفی نداریم؛ تمام کسانی که ایشان (بابک زنجانی) در همین رابطه گفته است احضار میکنیم و اگر لازم شد بازداشت میکنیم تا معلوم شود قضیه چه بوده است.»
یا چند وقت بعد، در قضیه نطق محمود صادقی، نماینده مجلس، درخصوص حسابهای قوه قضائیه، رئیسجمهور در توییتی به انتقاد از عملکردهای اقتصادی قوه قضائیه پرداخت: «دولت حاضر است با تشکیل سامانهای، تمام دخل و خرج و حسابهایش را روشن کند و درمقابل انتظار است قوه قضائیه نیز همه حسابهای خود را روشن کند.»
بر همین اساس، معاون دستگاه قضا، به پیام توییتری روحانی واکنش نشان داد و گفت: «ایرنا از قول روحانی نقل کرده ما حاضریم یک سامانه برای دخل و خرج دولت راهاندازی کنیم، خب چرا نمیکنید؟ چه کسی جلوی شما را گرفته است؟ یا دیگری ادعا کرده حاضریم منابع انتخاباتیمان را شفاف کنیم. به شرط اینکه بقیه هم این کار را بکنند، چرا شرط میگذارید؟ خب شما انجام دهید. اینها میخواهند قوه را تحت فشار قرار دهند تا دست از مبارزه با دانهدرشتها برداریم. الان از شما میپرسم برای ستاد انتخاباتی ریاستجمهوری یک نفر چقدر پول لازم است؟ قطعا بالاتر از ٢٠ میلیارد، خب شما بگویید این پول از کجا آمده؟»
آیتا... آملیلاریجانی هم در واکنش به انتقادات رئیسجمهور و صادقی نماینده تهران و همچنین سکوت رئیس مجلس، از روحانی و علی لاریجانی انتقاد کرد: «لغو سخنرانی یک نماینده برای رئیسجمهور مساله است اما در برابر شایعه علیه رئیس دستگاه قضا دفاعی نمیکنند، از آن طرف در مجلس به رئیس قوه قضائیه تهمت میزنند و رئیس مجلس سکوت میکند.»
حال سوال اساسی از این مسئولان اصلی اجرایی کشور این است که پس نشستهای مشترک بین قوا به چه دردی خورده است؟! مگر خواست رهبر معظم انقلاب این نبود که اختلافات مسئولان به فضای جامعه کشانده نشود و آرامش کشور صدمه نخورد؟!
ما در این نوشتار، قصد نداریم مقصر را در اختلافات معرفی کنیم، بلکه قصد داریم بگوییم متاسفانه هیچکدام از این نهادها به این مطالبه رهبری که اتفاقا خواست مردم نیز هست، بهطور دقیق عمل نکردهاند.
مردم از هرچه بگمبگم و رو کردن سند علیه یکدیگر و کشاندن درگیریهای بعضا شخصی و سیاسی به میان جامعه خسته شدهاند و تقاضا دارند مسئولان به جای حاشیهپردازی، به متن وظایف خود که همان حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی است، بپردازند.
* علی عبدی دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران