آیا حرکتهای دانشجویی در سالها اخیر را موثر و موفق میدانید یا خیر؟
تصورم این است که در تاریخ آموزش عالی ایران، دانشجویان همواره نقش تاثیرگذاری بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور داشتند. دانشجویان همواره جریانساز و الگو برای مردم و جامعه بودهاند. طبیعی است که در طول تاریخ آموزش عالی این نقشها فراز و نشیب داشته و میزان تاثیرگذاری نیز کم و زیاد شده باشد اما در مجموع دانشجویان ما در دانشگاهها همواره جزو افراد نخبه، خوشفکر و حساس بودهاند. این حساسیت نسبت به مسائل کشور بسیار مهم و تاثیرگذار بوده است. چه در دوران قبل از انقلاب در تغییر رژیم، چه در دوران بعد از انقلاب در مساله حمایت از ارزشها و اصول انقلاب. دانشجویان همیشه مشی انتقادی داشتند و سعی داشتند با آسیبشناسی و تشخیص مسائل و مشکلات سیاسی و اجتماعی نقش آفرینی کنند. بنابراین از این منظر که همیشه نقش تحولآفرین داشتند فکر میکنم جریانهای دانشجویی ما اثر بخش و موثر بودند.
با توجه به اینکه شما فعالیت سالهای اخیر را موثر میدانید، آیا میتوان از کلمه جنبش دانشجویی برای این فعالیتها استفاده کرد یا صرفا یک حرکت دانشجویی محسوب میشود؟
در حال حاضر به این فعالیتها نمیتوان لفظ جنبش دانشجویی اطلاق کرد بلکه صرفا حرکت دانشجویی هستند. این فعالیتها حرکتهای دانشجویی است که تشکلهای دانشجویی با سلیقههای مختلف سیاسی مشغول نقش آفرینی در دانشگاهها هستند.
به نظر شما پس از دوم خرداد ٧٦ آیا مسیری مشخص برای حرکتهای دانشجویی انتخاب شد یا خیر؟
تشکلهای دانشجویی ما ازسلیقههای سیاسی متنوعی برخوردار بوده و یک جریان واحد نیستند. این تشکلها دارای ایدهها و افکار متنوعی در حوزههای سیاسی و اجتماعی هستند بنابراین هر تشکلی در محدوده افکار و اندیشههای خود فعالیت میکند. هرچند که پس از پایان دولت اصلاحات در مقطعی شاهد رویکرد انقباضی در فعالیتهای دانشجویی بودیم و دانشگاهها بیشتر محدود به تشکلهای خاصی بودند اما از سال ٩٢، شاهد باز شدن فضا هستیم و تشکلهای بیشتری را در فضای فعالیتهای دانشجویی میبینیم و امیدواریم این روند با سرعت بیشتری در دولت دوازدهم ادامه پیدا کند و دانشجویان بیشتری بتوانند با دیدگاههای مختلفی در تشکلها فعالیت داشته باشند. در هر حال این تنوع افکار یک فرصتی برای فضای آموزش عالی و فعالیتهای دانشجویی است و این موضوع باید تقویت شود.
تجربه شخصی شما در مواجهه با دانشجویان و فعالیتهای دانشجویی چه نگاهی به این فعالیتها را تایید را رد میکند؟
تجربهای که مستقیما خود من در فاصله سالهای ٧٦ تا ٨٤ داشتم اندیشه حاکم در وزارت علوم یک نگاه انبساطی به فعالیت دانشجویی بود. در این نگاه ما از روشهای مختلف با افکار سیاسی و جناحهای سیاسی مختلف ارتباط برقرار کردیم. به نظر من دانشگاه محل آزادی فکر و اندیشه و برخورد افکار و عقاید مختلف است. این موضوع در جهت رشد و تعالی افکار و اندیشههای دانشجویی فرصت تلقی میشود. بنابراین در این فاصله شاهد افزایش و پیشرفت کمی و کیفی فعالیتهای دانشجویی هستیم. در دوره اصلاحات ما شاهد چند صدایی در دانشگاه بودیم که این امری کمسابقه است. در فاصله ٨٤ تا ٩٢ سیاست انقباضی در پیش گرفته شد و تشکلهای دانشجویی با محدودیت مواجه شدند و دانشگاه بیشتر عرصه فعالیت برای تشکلهای خاص شد. در سال٩٢ شعارهای دولت یازدهم نشان داد این دولت به حرکات دانشجویی اعتقاد دارد. این اعتقاد سبب بازتر شدن فضای دانشگاه برای فعالیتهای دانشجویی شد. البته این باز شدن فضا به کندی اما در جهت مثبت پیش میرفت. با بهبود فضا با وجود محدودیتهایی که وجود داشت ما شاهد بازتر شدن فضا هستیم. انشاءالله در دولت دوازدهم نیز دانشجویان و دانشگاهیان انتظار دارند که با سرعت بیشتری دانشگاهها بتوانند بستر مناسبتری برای فعالیت دانشجویان باشند.
آیا تشکلهای دانشجویی بازیگران قدرت هستند یا تاثیرگذار بر قدرت؟
تشکلهای دانشجویی تاثیرگذار بر قدرت هستند. این تشکلها به دلیل اقتضائات سنی، فکری و جایگاهی که در آن فعالیت میکنند بازیگری قدرت را نمیطلبند. دانشجویان همواره با تحلیل و آسیبشناسی مسائل سیاسی و اجتماعی به دنبال اثر بخشی بر قدرت هستند. این آسیبشناسی و تحلیل با ارایه پیشنهاد و در واقع ایجاد یک محیط باز برای گفتوگو و عمق بخشیدن به مسائل، سیاستها و راهبردها همراه است. بنابراین دانشجویان به دلیل اقتضای سنی و محیطی که در آن فعالیت میکنند، درگیر فعالیتهای علمی هستند و در کنار کسب علم نیز وجود احساس مسوولیت در آنها سبب فعالیتهای دانشجویی میشود. دانشجویان در فعالیتهای خود به دنبال آن هستند که با شناخت دقیق مسائل و آگاهی بیشتر بتوانند در بهبود روند اداره کشور اثر بخش باشند لذا جنبه اثرگذاری بیشتر از بازیگری قدرت است.
چرا فعالیتهای دانشجویی بر جامعه تاثیرگذار است و جامعه همواره توجه بیشتری به فعالیتهای این قشر دارد؟
دانشجویان به عنوان یک قشر فرهیخته و نخبه جامعه شناخته میشوند. دلیل آنکه این قشر همواره برای مردم الگو هستند، نقش آفرینی موثر و احساس مسوولیت دانشجویان در قبال مسائل سیاسی و اجتماعی است. از سوی دیگر دانشجویان همیشه سعی دارند نقش سازنده و موثری در آبادانی کشور داشته باشند. انشاءالله دولت روی توانمندی و اثر بخشی دانشجویان بیشتر حساب کرده و با فراهم کردن فضا برای فعالیتهای دانشجویی شاهد اثر بخشی بیشتری از سوی دانشجویان باشیم.