خبرنامه دانشجویان ایران: مهسا شمس کلائی*// وقتی منطق را از صحبتهایمان برداریم بهراحتی میتوانیم با کلمات و افکارعمومی بازی کنیم؛ وزیر ارتباطات مدت زمانی است با رفتارهایی که بهاصطلاح عملیات روانی خوانده میشود سعی دارد حقیقتهایی را پنهان و رخت مظلومنمایی بر تن کند و بگوید که من قهرمان داستان هستم و عدهای دیگر هستند که اجازه نمیدهند شما بدون هیچ محدودیتی در فضای مجازی جستوجو کنید.
اگر بخواهیم بدون هیچ نگاه جناحی یا متعصبانه به داستان «تلگرام» نگاه کنیم، میتوانیم دریابیم که فیلتر دائم و قطعی «تلگرام» بهنفع برخی از مسئولان اجرایی دولت نیست و همانها هستند که سعی دارند راه در روهایی برای جلوگیری از بسته شدن کامل «تلگرام» در ایران پیدا کنند. آذریجهرمی در مصاحبهای، مهر تایید بر دیدار «دوروف» با وزیر سابق ارتباطات زد و تاکید کرد که این دیدار با هماهنگی و حضور دادستان وقت بوده است.
اینکه این دیدار در ایران بوده یا کشور دیگر، طرف ایرانی خواهان مذاکره و دیدار بوده یا طرف روسی، در این دیدار چه مواردی امضا شده است و هرکدام از طرفهای مذاکره چه تعهداتی دادهاند، خود جای بحث و سوال دارد. میتوان حدس زد که ایران ازجمله ابتداییترین کارهایش برای جلبنظر «تلگرام»، دادن زیرساختهای لازم برای فعالیت در کشور بوده است و «دوروف» هم طبق اعلام مسئولان دولتی متعهد شده بود مقررات ایران را در مسائل فرهنگی و اقتصادی رعایت کند.
ایران به تعهد خود عمل کرد و زیرساختهایی ازجمله «CDN» را برای بهتر فعالیت کردن تلگرام در ایران در اختیار این پیامرسان قرار داد (هرچند وزارت ارتباطات در بیانیهای خلاف بیانیههای پیشین خود اعلام کرد که «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون هیچگونه سروری در اختیار تلگرام یا نسخههای غیررسمی آن قرار نداده است و آنچه از امکانات وجود داشته با ابلاغیه مرکز ملی فضای مجازی در اختیار پیامرسانهای بومی مجاز قرار گرفته است» و حتی وزیر ارتباطات وقت (محمود واعظی) با رسانهها گفتوگو کرد و گفت تلگرام سرورهای خود را به داخل ایران آورده است! با کنجکاوی اهالی رسانه و سوالهای مکرر، معلوم شد آقای وزیر سوتی داده و برای تلگرام در ایران CDN قرار داده نه اینکه تلگرام سرورش را به داخل ایران بیاورد و هزینه این CDNها را خود تلگرام پرداخت کند.)
اما تلگرام به تعهد خود عمل نکرد و بهترین زمان برای آزمایش این ادعا دیماه سال گذشته بود که تلگرام به هیچعنوان زیر بار مسدود کردن کانالهایی که ترویج خشونت میکردند، نمیرفت و بعد از اینکه یکی از آن کانالها را کاملا صوری مسدود کرد، کانال دوم را غیرمستقیم (با وارد کردن تعداد زیادی کاربر برای شروع فعالیت آن کانال) حمایت کرد!طبق اخبار غیررسمی، بعد از اینکه در دیماه تلگرام در ایران با اختلالاتی مواجه شد «پاول دوروف» حاضر به مذاکره مجدد با ایران و دادن امتیاز شد که بازهم به همان دلایل پشتپرده، ایران فیلترینگ تلگرام را رها کرد و یک برگ برنده را عمدا از دست داد!در دیماه، ایران کاملا متوجه شد که تلگرام سعی ندارد روی تعهدات خود بماند و در مواقعی که باید طبق مذاکره رفتار کند، دقیقا عکس صحبتهای انجامشده رفتار میکند، اما بازهم ایران قصد قبول کردن بدعهدی تلگرام را نداشت و ندارد!
وزیر ارتباطات کاملا پوپولیستی رفتار میکند و مواضع اخیر وی، فدا کردن مشکلات واقعی در برابر مشکلات مجازی را نشان میدهد؛ او در استوری خود نمودار ناقصی را نشان داده و خبر از شکست فیلترینگ تلگرام در ایران را میدهد و میگوید تعداد بازدید کانالهای تلگرامی رو به افزایش است، اما آمارهای جدید نشان میدهد که غیر از یک مورد، همچنان بازدید تلگرامی با افت شدیدی مواجه است و آن یک مورد دقیقا روزی است که مورد استناد وزیر قرار گرفته و در رسانهها انعکاس ویژه داشته است!
به نظر میرسد با دوپینگ فنی آن روز افزایش کانالها زیاد شده و در شرایط عادی خبری از موج افزایش بازدید تلگرام نیست، چراکه «عباس آسوشه»، معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی در برنامه «خبر 21» نمودار جدید بازدیدهای تلگرام را نشان داد و تاکید کرد انحصار تلگرام شکسته شده است و نمودار کامل بازدید تلگرام را نشان داد.
وزارت ارتباطات در بخش دیگری از بیانیهاش در دوم خردادماه سال جاری برای برطرفکردن شبهاتی که قاعدتا خود بانی آن بوده است، نوشت: «در پاسخ به این سوال که چرا محدودیت برای اینگونه نسخهها (نسخههای غیررسمی تلگرام) ایجاد نمیشود، همانگونه که قبلا اعلام شده بود مجددا تاکید میشود وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تصمیمگیر پالایش و فیلتر سایتها و نرمافزارها نمیباشد.» بله، وزارت ارتباطات مسئول تعیین مصداق فیلتر نیست ولی مسئول اجرای پالایش که وزارت ارتباطات است! وزارت ارتباطات باید نسخههای غیررسمی تلگرام را فیلتر کند، چراکه طبق حکم قاضی این وزارتخانه وظیفه عدم دسترسی به تلگرام را دارد که نسخههای غیررسمی این دسترسی را به تلگرام میدهد.
بحث اصلی بر سر فیلتر یا عدم فیلتر تلگرام نیست، بحث این است که فرافکنی و شانه خالی کردن از مسئولیت خواسته یا ناخواسته تبعات منفی زیادی برای ایران ایجاد میکند.