تولید ناخالص داخلی چین توسط سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی، ۱۵٫۲۶ تریلیون برای سال ۲۰۱۶ تخمین زده شده است. این رقم برای نخستین بار پس از سالها از میزان تخمینی در مورد آمریکا، یعنی رقم ۱۵٫۲۴ تریلیون، بیشتر بود. انتظار می‌رود که در سال‌های آینده، چین نسبت به آمریکا پیشتازی داشته باشد.
خبرنامه دانشجویان ایران: محمدعلی رحیمی‌نژاد*// امروز وقتی نظریه پردازان درباره تمدن امریکا صحبت می کنند، منظورشان تمدن شکل گرفته در دو سه قرن گذشته است،نه تمدن امِریکایی های اصیل و بومی که با ساکنان سرخپوست موجود بود.
جمعیت آمریکا از ابتدا به سرعت افزایش یافته، منابع بزرگ طبیعی و ثروت اقتصادی یک حس نعمت و رفاه به مردم امِریکا می دهد. نظم و نظام کلی آمریکا، در نفوذ فلسفه عمل و تجربه گرایی(تقریبا در تقابل با اصالت دینی) که بوده و به این انزوای فکری کمک کرده است. این انزوای فکری، جغرافیایی، فرهنگی و آموزشی همراه با حس توسعه‌گرایی در تسخیر مرزهای نو با روش های نظامی، سیاسی، اقتصادی، تناقضی بزرگ محسوب می شود، این رویه در ابتدا با دکترین مونروئه شکل رسمی به خود گرفت اما در عمل بویژه در جنگهای جهانی اول و دوم و بعد از جنگ سرد با تک قطبی شدن آمریکا بسیار مشهود بوده است.
بیشتر جمعیت امِریکا از فرقه های مختلف مسیحی بنیان گذاری شده است. تولد حضرت مسیح)ع( تنها روز تعطیل رسمی مذهبی در تقویم امِریکا است. سایر ایام تعطیلات مبنای تاریخی، سیاسی، نظامی و اقتصادی دارد. آخرین پنجشنبه ماه نوامبر هرسال، روز سپاسگزاری و تعطیل عمومی امریکاست و امریکایی ها به جای سپاسگزاری از خدا، از نظام سرمایه‌داری سپاسگزاری می کنند.این جابجایی ذهنی اتفاقی نبوده، بلکه حاصل دگرگونی ها و تغییراتی است که در دو قرن اخیر به وجود آمده است. برخورد امریکاییها با تمدن های دیگر و مفهوم و اسطور ه مقابل مفهوم تکثرگرایی یا پلورالیزم واقع شده و با آن تناقض دارد که نمونه ملموس آن در حال حاضر نژاد پرستی وسیع حتی علنا توسط عالی ترین مقام یعنی ترامپ است؛ از سیاست گذاری تقابل با مهاجرین تا توهین به ورزشکار سیاهپوست(لبرون جیمز-ورزشکار رشته بسکتبال). تمام رؤسای جمهور اولیه آمریکا از جرج واشنگتن و توماس جفرسون گرفته تا آبراهام لینکلن صاحب برده های سیاه پوست بودند.
همچنین زنان در جامعه نخستین آمریکا چندان منزلتی نداشتند. در مزارع و کارخانه ها با حقوق پایین تر از مردان و به عنوان شهروندان درجه دوم مشغول به کار بودند. برعکس، مقام و منزلت زن در بین بومیان و سرخ پوستان آمریکایی بسیار بالا و در جامعه هم ردیف و همسان مردان بود و از حقوق مساوی با مردان بهره مند بودند ورود اروپاییها به قارة آمریکا این توازن و تساوی حقوق مرد و زن را بر هم زد. جایگاه زنان را به شهروندان درجه دوم تنزل داد.
نظام تبعیض نژادی تا اوایل دهه 1950 ادامه داشت وهیچ دانشجوی سیاه پوستی حق ورود به دانشگاه های سفیدپوستان را نداشت.
در حال حاضر بیشتر اختراعات و توسعه فناوری ها و نظریه های مسلط امروزی در بسیاری از علوم، پرورش یافته دانشگاهها و موسسه‌های امریکایی است و الگوی سرمایه داری امریکا بر نظام جهانی تسلط داشته است. بنابراین شناخت آمریکا و ابعاد آن در کنار سیاست ها و نحوه رسیدن به حال می تواند به ما جهت فهم صحیح و ارائه راهکار در زمینه پیشرفت خود و رفع نقاط ضعف کمک کند.
1- منابع قدرت و میزان توانمندی در ابعاد نظامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی:
سیاسی: برژینسکی علت بی رقیب بودن آمریکا در گذشته در وسعت جهانی قدرت نظامی آمریکا، اهمیت فوق العاده طراوت اقتصادی آن برای سلامت اقتصاد جهانی، تأثیر عمیق پویایی فناوری آن و جذابیت جهانی فرهنگ عمومی متنوع و اغلب مادی امریکایی، می دانست.
آمریکا طی آخرین پژوهش رتبه ی اول - از 126 کشور مورد بررسی - در "شاخص قدرت" را به خود اختصاص می دهد. به منظور ارائه رده بندی حاضر بیش از 50 فاکتور مختلف در نظر گرفته شده است. توان و قابلیت های نظامی هر کشور در زمین، آسمان، دریا همراه با منابع، اقتصاد، جغرافیا و ... از جمله موارد اثر گذار در شکل گیری نتایج هستند. در این شاخص مقیاس 0.0000 تحت عنوان "فوق العاده" تفسیر می شود. امتیازی که برای آمریکا بر مبنای این عدد در نظر گرفته شده، برابر 0.0897 است. گفتنی است در این رده بندی روسیه جایگاه دوم را دارد.
منابع سرشار طبیعی و مصون ماندن از دخالت دیگر کشورها، فرصت مناسبی را به مردم آمریکا، به ویژه نخبگان آن کشور داد تا با آسودگی بر مشکلات خود غلبه کرده و در کمترین مدت، امِریکای روستایی را به یک نظام و کشور صنعتی تبدیل کنند. اما از کمبود نخبگان حکمت رنج می برد.آمریکایی‌ها به سختی می توانند نام فیلسوفان، شعرا، هنرمندان، استادان و متفکران غیر اقتصادی، سیاسی و نظامی خود را به یاد آورند از همین رو امروزه بهشت نخبگان و است بطوریکه بیشترین فرار مغزها راهی این کشور می شوند.
کشور آمریکا از سالها پیش با توجه به تعریف فضای سایبری و تهدیدات آن اقدام به تشکیل واحدهای مختلفی برای دفاع در برابر حملات سایبری نموده است. طی تحقیقات به عمل آمده، در کشور آمریکا مسئولیت دفاع سایبری در بخش نظامی بر عهده سازمان فرماندهی سایبری ایالات متحده می باشد. ماموریت این سازمان برقراری امنیت فضای سایبر برای ارتش آمریکا، وزارت دفاع و همچنین برقراری امنیت و آزادی ایالات متحده و هم پیمانانش در فضای سایبر می باشد.
علاوه براین سازمان دو سازمان از جامعه ی اطلاعاتی آمریکا )آژانس امنیت ملی و پلیس فدرال ( و یک اداره از وزارت امنیت داخلی نیزدر زمینهی دفاع و امنیت فضای سایبر فعالیت دارند. همچنین رییس فرماندهی اطلاعات ملی به عنوان هماهنگ کننده و مشاور رییس جمهور در حوزه دفاع سایبری ایفاء نقش می نماید.
آمریکا بیشترین هزینه سالیانه نظامی و قدرت اول در این زمینه است؛ در زمینه اقتصادی سال جاری 25 درصد از کل اقتصاد جهان را به خود اختصاص داد که چین در رتبه دوم با 14 درصد بود؛ بیشترین درآمد فروش تسلیحات نیز از آن آمریکا گردید؛ در زمینه سیاسی نسبت به گذشته رو به افول بوده که مصادیق برجام و عدم تمکین همه جانبه سایر کشورها از آمریکا موید همین است. در زمینه فرهنگی در واقع تنها یک گفتمان اصیل اسلامی برای آمریکا زنگ خطر بوده و تقریبا یکنواختی فرهنگی را با ابزار رسانه در جهان گسترانیده است. در این زمینه ژاپن و چین با سرمایه گذاری فرهنگی سعی در تعریفی جدید از خود دارند.آمریکا در اسناد خود علنا نهادینه کردن سبک زندگی آمریکایی در سراسر جهان را آورده است. فرهنگ و خلق وخوى هر ملت بر رفتار سیاسى آنها در عرصه سیاست جهانى اثرگذار است.
فرهنگی: امروزه، گرچه از نفوذ اقتصادی، سیاسی و نظامی آمریکا نسبت به آنچه پس از جنگ سرد بود در دنیا کاسته شده، اما به نفوذ فرهنگی، اطلاعاتی و انگاره سازی آن تا حدود زیادی افزوده شده است. درحالی که آمریکا یکپارچگی را در نظام خود تشویق و تقویت کرده و لازم می داند، ولی در صحنه جهانی، تک گرایی، پراکندگی و ملی گرایی سایر ملت ها و کشورا از جمله اعراب، امِریکای لاتین، آسیا و افریقا را تأیید و حمایت می کند (آمریکا شناسی، پروفسور مولانا).
دوران شکوفایی آمریکا در دهة 1950 بود. این دوره، اوج دوران غرور و خودپسندی آمریکاست. در این شرایط مفهوم حوزه شهری در حال تشکیل و تکوین بودو بنگاه ها و شرکتهای بزرگ آمریکا، مانند جنرال موتورز، استاندارد اویل، فورد موتور و... در شمار ده شرکت نخست آمریکا قرار گرفتند. بروز جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سبب رشد قدرت نظامی، به وجود آمدن ارتشی دائمی و بزرگ در آمریکا شد.
علت اصلى دخالت آمریکایی ها در مسابل جهانی، همچون موضوع پرونده هسته ای ایران، ریشه اى فرهنگى دارد؛ زیرا دولت مردان ایالات متحده در مسائل جهانی، مسئولیتى را بر دوش خود احساس می کنند ( Legro, 2014, p13 .) آنها خود را روى جزیره اى می بینند که در اطرافشان انسان هایی در حال غرق شدن هستند و دست نیاز به طرف ایشتان دراز کرده اند و آمریکا وظیفه نجات و کمک به دیگران را در جهان برعهده دارد. مداخله گرایی جزئى از فرهنگ سیاسی آمریکایی هاست.
چالش اساسی آمریکا علاوه بر هفت منطقه از فرهنگ های مختلف جهان، چالش گفتمانی است که بطور کلی گفتمان دینی و در راس آن جمهوری اسلامی ایران است؛ در واقع همه درگیری ها، تحریم، جنگ و... توسط آمریکا پس از انقلاب اسلامی جهت از بین بردن این گفتمان در کشور منطقه و جهان بوده است.
میشل فوکو در دیدگاه خود نسبت به انقلاب ایران، اذعان می‌کند که ایرانیان در عصر مدرن و سکولار، رؤیای بازگشت به اخلاق، معنویت و دین را در سر می‌پرورانند. فوکو این گمشده (معنویت) را «جستجوی آن چیزی (می‌داند) که ما غربی‌ها امکان آن را پس از رنساس و بحران بزرگ مسیحیت از دست داده‌ایم». (فوکوont>ont>، 1377: 42) فوکو انقلاب ایران را به مثابه «روح یک جهان بی‌روح» (فوکو، 1379: 65) می‌داند. به جز فوکو، دیگر نظریه‌پردازان و تئوریسین‌های انقلاب نظیر تدا اسکاچ پل، جان فوران، نیکی کدی، سعید امیر ارجمند، حامد الگار و ... به نقش باورهای دینی ـ شیعی و رهبری مذهبی و دینی و در یک کلام، اهمیت فرهنگی انقلاب اسلامی ایران اشاره داشته‌اند. (شاکری خوئی و احمدزاده، 1390: 100 ـ 85)
اقتصاد: در نوامبر سال ۲۰۱۲، سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی، تحقیقی معتبر را در مورد چشم‌انداز رشد بلندمدتِ اقتصاد جهانی شامل اقتصاد آمریکا و چین منتشر نمود. این تحقیق نتیجه می‌گرفت که بر اساس نرخ برابری قدرت خرید در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص داخلی چین در عرض یک‌سال از تولید ناخالص داخلی منطقه‌ی اروپا بیشتر خواهد شد و سال‌های زیادی باقی نمانده است تا این کشور تبدیل به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان شود
تولید ناخالص داخلی چین توسط سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی، ۱۵٫۲۶ تریلیون برای سال ۲۰۱۶ تخمین زده شده است. این رقم برای نخستین بار پس از سالها از میزان تخمینی در مورد آمریکا، یعنی رقم ۱۵٫۲۴ تریلیون، بیشتر بود. انتظار می‌رود که در سال‌های آینده، چین نسبت به آمریکا پیشتازی داشته باشد.
پیش‌بینی می‌گردد که اقتصاد چین در سال ۲۰۳۰، ۱٫۵ برابر بزرگ‌تر از اقتصاد آمریکا و در سال ۲۰۶۰، ۱٫۷ برابرِ اقتصاد آمریکا باشد.انتظار می‌رود که هند نیز به نوبه‌ی خود در سال ۲۰۵۱، زمانی که تولید ناخالص ملی آن به ۳۳٫۱ تریلیون دلار رسید، از آمریکا پیشی گیرد، چرا که تولید ناخالص ملی آمریکا برای سال ۲۰۵۱، ۳۳ تریلیون دلار تخمین زده شده است.
منابع قدرت آمریکا: در واقع عملکرد آمریکا در عرصه های فوق مرهون دارا بودن از منابع قدرتی است که بصورت انتسابی و اکتسابی در اختیار دارد. جمعیت،سرزمین وسیع، دوری از مناطق بحران جهان، منابع طبیعی جز منابع انتصابی و نیروی نظامی پیشرفته، نیروی متخصص، سیاست ورزی، اتحاد و ائتلافهای منطقه ای و جهانی، تطمیع، ترس، قدرت رسانه، اندیشمندان و فلاسفه، نظم و برنامه ریزی کلان همه جانبه است.
آمریکا از کشورهای غنی در امور انرژی است که مهم‌ترین منبع درآمد اکثر کشورهای جهان را تشکیل می‌دهد. آمریکا از تولیدکنندگان عمدۀ جهان در نفت و گاز به شمار می‌آید. آمریکا سالانه بیشتر از یک میلیون مهاجر را می‌پذیرد که در جهان مقام اول را دارد. از لحاظ نظامی ارتش آمریکا قدرتمندترین ارتش جهان محسوب می‌گردد و بودجه نظامی امریکا سالانه بیشتر از ۵۶۰ میلیارد است که تقریبا مساوی به بودجه نظامی تمام کشور جهان می‌گردد. آمریکا در سراسر جهان ۴۰۰ پایگاه نظامی دارد. تکنولوژی مدرن آمریکا نیز مقام اول را در جهان دارد. گوگل، میکروسافت و فیسبوک که از مهم‌ترین شبکه‌های مجازی جهان به حساب می‌آیند و بیشتر از یک میلیارد مشترک دارد، زادگاه آنها آمریکاست.
رفاه عمومی اکثریت مردم از شاخص عمده دیگرِ قدرت‌های برتر در جهان ارزیابی می‌گردد. رفاه عمومی و تساوی‌طلبی عادلانه و بشردوستانه زمانی تامین می‌گردد که مردم رفاه خود را در جیب خود ببینند و در زندگی شخصی خود حس کنند. این زمانی عملی می‌گردد که منابع درآمد از طریق تولیدهای ملی از قبیل راه‌ها، پل‌ها، ساختمان‌ها، کارخانه‌ها، معادن، حفظ محیط زیست، ظرفیت‌های قوی انسانی، نوآوری در آموزش و پرورش و بهداشت تامین گردد. هفده دانشگاه امریکا از دانشگاه‌های پیشرفته جهان به شمار می‌آیند. امریکا به مقیاس اکثرکشورهای پیشرفته و حتی عقب‌مانده مانند افغانستان چندان عمر طولانی تاریخی ندارد.
امریکا برخلاف چین و روسیه در سراسر جهان متحد دارد. اتحادیه اروپا با چهارصد میلیون جمعیت و دومین قدرت اقتصادی و علمی جهان، ژاپن که از کشورهای پیشرفته در نوآوری تکنولوژی است و هم‌چنان هند که سرعت تولیدهای آن را بیشتر از چین می‌دانند از متحدان امریکا می‌باشند.
* دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی
