مردم کجای ماجرای «بنفشه آفریقایی» هستند؟ فروشندههایی در بازار، دو نفر که از کوچه عبور میکنند و برایشان داستان سرایی میشود! زنی گل فروش که دخترش با پسری فرار کرده است، یکی در زندان که ما نمیبینیمش و کار قاچاق اسلحه میکند و دیگر هیچ! جامعهای در کار نیست.
خبرنامه دانشجویان ایران: محمدرضا کردلو// ۱. اینطور که متوجه شدیم، «بنفشه آفریقایی» درباره علاقه یک زن به نگهداری از شوهر سابقش در خانهای است که با شوهر فعلیاش در آن زندگی میکند. سازندگان این فیلم بر اساس آنچه در ابتدای فیلم آمده، این فیلم را بر اساس یک داستان واقعی ساختهاند. اتفاق شاید جذاب باشد، اما وقتی قرار است به عنوان سوژه سینمایی مورد پرداخت قرار بگیرد، باید قصهای برای آن ساخت یا قصهای که دارد را پرورش داد. در کل اما این اتفاق خیلی خیلی خاص چه جذابیت سینمایی داشت؟
۲. سوژه «تیغ و ترمه» چیست؟ خیانت است؟ یا سوالهای دختری درباره پدرش (که در ادامه مشخص میشود پدرش نیست) که خیلی ناگهانی به ذهنش رسیده است؟ واقعا سوژه فیلم چیست؟
۳. سوژه درخونگاه «آن هشت سال» است! آن هشت سال از نگاه همیشگی و قشری شبه روشنفکران ضدمردم.
داستانگویی
۱. «بنفشههای آفریقایی»، قرار است قصه زنی(شکو) را تعریف کند که از همسر سابقش جدا شده و با مرد دیگری ازدواج کرده است. از جایی که فیلم را میبینیم زن نگران وضعیت همسر سابقش است و قرار است از او نگهداری کند. منطق این نگرانی چیست و چرا هر وقت قرار است درباره منطق این عمل زن سوال شود، سویههای طنز جدی میشود تا مخاطب بیخیال دلیل «آوردن شوهر سابق به خانه شوهر فعلی» و نگرانی برای او شود.
۲. در فیلم «تیغ و ترمه»، شخصیتی به نام امیر وجود دارد که بیست دقیقه اول، حضوری فعال در فیلم دارد. خیانت میکند و از قصه حذف میشود. ماجرا به هفت ماه قبل بر میگردد و انگار یک فیلم دیگر از نو در فلش بک فیلم قبلی ساخته میشود. فیلم قرار است به سوالهای دختری درباره پدرش پاسخ دهد! در این مسیر هرجا قصه کم میآورد یک «خیانت+ صدای رضا یزدانی» اضافه میکند و ادامه میدهد! فضاهای سوررئال در قبرستان هم مصداق تام و تمام ریختن قیمهها درون ماستها بود و مثل کلیپهای رضایزدانی هیچ کمکی به پیشرفت داستان نکرد. قصه در حد فاجعه است.
۳. درخونگاه یک پیرنگ اصلی دارد و دیگر هیچ. پر از سکانسهای بیربط و روایتهای تحریف شده است.
قهرمان
۱. نمیتوانیم به آدمهای عادی «بنفشه آفریقایی» که مشغول زندگی روزمره هستند قهرمان بگوییم. آدمهایی که فیلم با کلی وصله و پینه قصد دارد آنها را آدمهای منحصر بفرد و خارق العادهای معرفی کند.
۲. ترمه «تیغ و ترمه»، که مانند باقی بازیگران فیلم به شدت بد بازی کرده است، حتی فاقد یک شخصیت و نقش است، قهرمان که پیشکش!
۳. نقش اول درخونگاه از خانوادهای از هم گسیخته، بریده به زنی که خود فیلم او را بدکاره معرفی کرده، پناه میبرد. او فقط بلد است کتک بزند و مدام از «آن هشت سال» بگوید. نقش اول غرغرو که نه قهرمان است و نه ضدقهرمان. نقش اولی که هیچی نیست.
تصویر اجتماع
۱. مردم کجای ماجرای «بنفشه آفریقایی» هستند؟ فروشندههایی در بازار، دو نفر که از کوچه عبور میکنند و برایشان داستان سرایی میشود! زنی گل فروش که دخترش با پسری فرار کرده است، یکی در زندان که ما نمیبینیمش و کار قاچاق اسلحه میکند و دیگر هیچ! جامعهای در کار نیست.
۲. استاد نقاشی، مدیر برنامهها و گالری داری خیانت کار و هوسباز به نام امیر، زنی که به شوهرش خیانت کرده و دخترش را رها کرده و تنها در پنج دقیقه پایانی تبدیل به مادر میشود! مردی سیبیلو و مشروبخوار که زن دوستش را قاپ زده و مردی که به خاطر این خیانتها خودکشی کرده! اینها همه جامعهای که در «تیغ و ترمه» میبینیم.
۳. تصویر درخونگاه سیاه است. سیاه سیاه! تصویری تحریف شده و همراه با اغراق از سالهای اولیه بعد از جنگ و پر از نشانهها و استعارههای صریح و البته ناشیانه. فیلم پر از توهین به مقدسات است. سرشار از تخریب ناجوانمردانه فضای اجتماعی است و الگوی مردانگی، زنی بدکاره است. درخونگاه سرشار از دروغهای پی درپی است. جامعهای از هم گسیخته و هتاک. جامعه بزن بزن و دعوای سرگذر!
خانواده
۱. در «بنفشه آفریقایی» خانوادهای سه نفره میبینیم: مردی که رضایت داده شوهر سابق زنش به خانه آنها بیاید و روابط زناشوییشان را مختل کند، یک خانواده دونفری دیگر هم به فیلم وصل شده که آن هم با فرار دختر خانواده فروپاشیده و خانواده و فرزندان فریدون، که وقتی میمیرد، دور قبرش جمع میشوند. شاید تنها مزیت فیلم این است که فریدون(رضابابک) حذف میشود و زندگی زناشویی رضا(سعید آقاخانی) و شکو(فاطمه معتمد آریا) بدون محدودیت ادامه پیدا میکند!
۲. از دل جامعهای خیانتکار که در «تیغ و ترمه» به نمایش درآمده است، نمیشود انتظار «خانواده» داشت.
۳. در وصف خانواده پریشان درخونگاه همین بس که رضا(امین حیایی)، نقش اول فیلم، به خاطر خیانتهای خانوادهاش به زنی که در بخش آغازین فیلم، زنی بدکاره معرفی شده، پناه میبرد.