متنی که خالی از اشکال نبود و از منظر منتقدین نارسایی‌هایی داشته و دارد.در بررسی متن برجام باید توجه داشته باشیم که، نگارش متون حقوقی در مناقشات بین‌المللی، نیازمند رعایت نکات فراوان است. بصورت عرفی انتظار از یک متن توافق بین‌المللی این است که با استفاده از عبارات واضح و بدون ابهام، پایان مناقشات را اعلام کند. متن توافق برجام این ویژگی ابتدایی را ندارد و بجای حل مناقشات قبلی،عملا به مناقشات بعدی زمینه ظهور و بروز می‌دهد.
بند مورد بحث دیگر، دررابطه با عبارت "تحریم های مرتبط با هسته‌ای" (nuclear related sanction)است. این عبارت در ادبیات تحریم‌های علیه ایران، آشنا نیست و در متن قوانین مرتبط با ایران (اعم از تحریم‌های ایالات متحده،اتحادیه اروپا و شورا امنیت سازمان ملل) چنین عباراتی در بخش دلائل تحریم،مشاهده نمیشود.لذا ضروری بود که تیم مذاکره کننده ایران با توجه به امتیازات داده شده، از طرف مقابل موکدا می‌خواست تا تعریف خود را از این عبارت ارائه دهد.
نکته قابل تامل این است که توافق ژنو علاوه بر متن چهارصفحه ای که به زبان انگلیسی بود و بعدا ترجمه به فارسی شد، دارای اسناد و بخش های دیگری نیز بوده است. این بخش‌ها و اسناد که به توضیح دقیق‌تر و عملیاتی‌تر روند اجرای توافق می‌پردازد، متاسفانه در رسانه های ایران بازتاب نیافتند. در حقیقت طرف ایرانی هیچ کدام از اسناد حاوی جزئیات بیشتر را منتشر نکرد و عملا کانال انتشار به ایالات متحده واگذار شد.
به رغم طویل بودن این نکات مورد مناقشه، در بحث برجام، روی صحبت و بحث اصلی صحبت از یک مسیر است، صحبت از یک روش طی طریق است.
این مسیر که برآیند راهبردی عمیق و ریشه‌دار است و محدود به حوزه تحریم و اقتصاد نیز نمیشود،در این برهه از تاریخ انقلاب اسلامی در بوته آزمایش قرار گرفت و نتوانست سرباز پیاده را به انتهای صفحه شطرنج برساند.
مشخص شدن سرانجام این مسیر برای ملت ایران و همه ملت هایی که در دوراهی انتخاب مسیر هستند، نقطه‌ای تعیین کننده خواهد بود و راه صحیح تعامل با آنگلوساکسون‌ها را روشن خواهد کرد.
تلاش برای روشن کردن سرنوشت این مسیر از وظایف و کارویژه‌های جریان انقلاب است.این هدف با کلی گویی و ادبیات خواص قابل تبیین نبوده و نخواهد بود،که اگر بود برای حفظ مینیاتوری و سمبلیک صنعت هسته‌ای، جشن ملی و مدال شجاعت نمی‌گرفتند.
لغو تحریم‌های موجود علیه ایران، شاه بیت اصلی ایران در مذاکرات هسته‌ای خود با کشورهای ۱+۵ بوده است و طرح موضوعاتی از قبیل اثبات بدعهدی ایالات متحده و یا دورکردن سایه شوم جنگ، عوام فریبی است و محلی از اعراب ندارد. اساسا هر توافقی که نتواند در رفع تحریم‌های اصلی ایران گامی بردارد، طبیعتا نقض غرض ایران از ورود به مذاکرات و غیرقابل قبول خواهد بود.
*دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه الزهرا(س) (دفتر تحکیم وحدت)
