به گزارش سرویس زنان «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سینما به عنوان یکی از پرمخاطب ترین رسانه ها بعد از رادیو و تلویزیون نقش موثری در یادگیری اجتماعی انسان ها دارد. هرچه تصویری که ارائه می دهد به واقعیت جامعه نزدیک تر باشد قطعا این تاثیر بیشتر خواهد بود و این مهم زمانی به اوج خود می رسد که مخاطب تصویری بازساخته از خویش را بر پرده ی سینما ببیند. آنچه این روزها رویای زنان این سرزمین شده است.
با بررسی اجمالی تاریخ حضور زنان در سینمای ایران در میابیم تصویر زن ایرانی در سینما چه قبل و بعد از انقلاب فاصله ی چشمگیری با حقیقت زنان این سرزمین دارد و همین تفاوت موجب شده است تا سینمای ایران مقبولیت مورد انتظار را در بین جامعه زنان ایرانی نداشته باشد.
دخترلُر اولین فیلم فارسی ایرانی بود که درسال 1312 تولید شد و نه تنها اولین فیلم بلند داستانی سینمای ایران است بلکه اولین حضور نقش زن در سینمای ایران را دراین فیلم شاهد هستیم. این فیلم که حول محور داستان زندگی دخرتی لر به نام گلنار روایت می شود، علیرغم اینکه شخصیت اصلی فیلم با زنان هم عرص خود فاصله داشت اما به دلیل جذابیت داستانی و اینکه اولین فیلم بلند سینمای ایران بود مورد استقبال قرار گرفت.
صدیقه سامی نژاد بازیگر فیلم دختر لر اولین بازیگر زن ایرانی
به طور کلی در دهه ی اول سینما ی ایران شاهد فیلم هایی هستیم که زنان درآن ها نقش هایی محوری دارند. معمولاً زنان در این فیلم ها از نوعی ساده دلی رمانتیک و اخلاق گرایی برخوردارند. هنرپیشه ها در این دهه از میان خوانندگان و بازیگران تئاتر انتخاب می شدند چهره هایی ساده داشتند و معمولا نسبت به نقش هایشان مسن تر بودند و همین امر باعث می شد بازی هایی خام و مصنوعی را شاهد باشیم.
هرچند دراین دهه شاهد حضور شخصیت هایی در فیلم ها هستیم که بر مشکلات زندگی فائق می آیند و قهرمانانه زندگی می کنند اما تم فریب خوردگی و تجاوز به زنان در اکثرآثار مشهود است. هرچند معمولاً صحنه هایی ازتجاوز به زنان تصویر نمی شد. به دلیل کیفیت پایین ساخت فیلم ها و داستان های کشدار احساسی معمولا طبقه ی متوسط ازسینما استقبال نمی کردند. جوانان به دنبال فیلم های اکشن غربی یا رقص و آوازهای عربی و هندی بودند. معمولا مخاطبین این سینما خانواده هایی ازطبقه ی متوسط و پایین تر بودند که به دلیل نداشنت سواد تمایلی به سینمای غربی نداشتند.
درکل می توان اینگونه نتیجه گرفت که سینمای این دهه تاثیرچندانی بر جامعه و به ویژه زنان این دوره نداشت. در اواخر دهه ی سی با حضور فیلم های هندی و مصری در ایران و آغاز صنعت دوبالژ که عامل زبانی را از میان بر می داشت استقبال ازفیلم های غربی(ایتالیایی) و عربی و هندی به قدری زیاد بود که تهیه کنندگان سینمای ایران را با مشکل روبه رو کرد. راهکار تهیه کنندگان این دوره برای جذب مخاطب استفاده از جذابیت های جسمانی بود. در این دوره که به سینمای کلاه مخملی آبگوشتی کاباره ای معروف است، شاهد حضور قهرمانان مرد خوش تیپ، خوش اندام، بزن بهادر و زنانی هستیم که برهنگی را انتخاب کردند و بخش های ممنوعه را به نمایش گذاشتند.
استفاده ابزاری از زنان برای جلب تماشاگر به سینما
در این دوره سینما صنعتی پولساز در ایران به شمارمی رفت. درسال های دهه ی چهل سینما این تفریح ارزان قیمت توده ی مردم به نشخوارگاه سرکوفته ی جنسی بدل شد. فیلمسازان این دوره بزرگترین توهین را به زن ایرانی روا داشتند چرا که تصویر ارائه شده اززن، تصویری از موجودی منحرف بود که به سادگی فریب می خورد،رقاصه، آوازه خوان و گناهکارمی شد تا زمانیکه قهرمان کلاه مخملی بزن بهادر یا جوانمرد بیاید و ارشادش کند و نجاتش دهد. تصویر ارائه شده از زن در این دوره هیچ شباهتی به زنان دهه ی چهل در ایران ندارد.
* گزارش از زینب رستگار پناه به نقل از نشریه آیینه جادو
