پرسشنامه یک ابزار تحقیقاتی با مجموعه‌ای از پرسش‌ها است که با هدف جمع آوری و ثبت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تعریف هدف جمع آوری اطلاعات است و بهترین و دقیق ترین راه همان پرسشنامه هنجار شده یا پرسشنامه استاندارد است.
مفهوم پرسشنامه
درک پرسشنامه و ویژگی های پرسشنامه و نقاط قوت و ضعف آن، و همین‌طور حساسیت‌هایی که باید در مورد یک پرسشنامه وجود داشته باشد، کار ساده‌ای نیست.
تعاریف مختلفی از پرسشنامه در زیر ارائه شده است:
در فرهنگ معین: یک یا چند برگه شامل سوالاتی راجع به هویت و افراد خانواده و همانند آن که معمولاً در ادارات و مؤسسات به اشخاص می دهند تا پر کنند.
یک یا چند برگه شامل سوالاتی راجع به هویت و افراد خانواده و همانند آن که معمولاً در ادارات و مؤسسات به اشخاص می دهند تا پر کنند.
در فرهنگ دهخدا پرسشنامه را ورقی که بر آن چند پرسش نوشته اند و به داوطلب کاری دهند تا پاسخها بر آن نویسد.
پرسشنامه را ابزاری برای گردآوری اطلاعات از پاسخ دهنده‌ی مطلع تعریف کرده‌اند.
پرسشنامه، تاکید شده که موضوع سوالات در مورد دیدگاه‌ها و نگرش و ترجیحات مخاطب است.
دسته بندی بر اساس ماهیت پرسشنامه ها
پرسشنامه باز:
در پرسشنامه باز با سوالات باز روبرو هستیم. در اینجا پاسخگو می تواند بدون محدودیت هر پاسخی را که مد نظرش باشد در مورد آن پرسش بنویسد و یا در آن زمینه توضیح دهد.
مزایا:
در اینگونه سوالات، اطلاعات دقیق تر، کامل تر و دارای ارزش بیشتر هستند
معایب:
طبقه بندی و نتیجه گیری از آنها مشکل تر و به تجربه زیاد و همچنین زمان بیشتر نیازمند دارد.
پرسشنامه بسته:
در پرسشنامه بسته با پرسش های بسته مواجه هستیم. برای هر پرسش تعدادی گزینه و پاسخ انتخاب شده است که فرد پاسخ دهنده باید یکی از آنها رابه عنوان پاسخ بگزیند. هریک از پاسخ ها به گونه ای تنظیم شده است که در عین منطقی بودن برای آن سوال از پاسخ مربوط به دیگر سوالات مجزا باشد.
مزایا:
پاسخ ها را می توان به سرعت نوشت و تجزیه و تحلیل و طبقه بندی پاسخ ها نیز ساده تر است
معایب:
اطلاعات به دقت و کاملی پرسش نامه باز نیست.
پس در می یابیم که هیچ کدام از پرسشنامه ها کامل نیستند و مزایا و معایب خاص خود را دارند پس میتوان نتیجه گرفت که ترکیب پرسشنامه باز و بسته می تواند کامل و با ارزش باشد.
تعریف پرسشنامه استاندارد
پرسشنامه های استاندارد ابزار هایی دقیق جهت جمع آوری اطلاعات هستند . این پرسشنامه ها می توانند شامل چندین پرسش شود . پرسشنامه استاندارد قبلا طراحی شده ند و به دفعات زیادی مورد آزمون و خطا قرار گرفته اند .
یک پرسشنامه هنجار شده جاصل مطالعه و کاربرد پرسشنامه های متعددی است که برای اهداف و متغیرهای مختلف طراحی شده است و محققان از بین آنها به پرسشنامه ای روا، پایا و دقیق که بر روی جوامع مختلف اجرا شده و نهایتا منجر به نتیجه ای قابل استناد شده است، دست یافته اند.
انواع پرسشنامه استاندارد از لحاظ اجرا عبارتند از:
– پرسشنامه به طریق رو در رو
– پرسشنامه تلفنی
– پرسشنامه پستی
– پرسشنامه رایانه ای
– پرسشنامه پست الکترونیکی
– پرسشنامه اینتنرنتی یا صفحات وب
خب برای مثال پرسشنامه تلفنی: در مصاحبه های تلفنی یک پرسشنامه توسط مصاحبه گر به نمونه ای از پاسخگویان توسط تلفن ارائه می گردد چه پاسخگویان در منزل باشند و چه در محل کار.
مزایای این نوع مصاحبه:
- این روش جمع آوری داده ها سریع و ارزان است .
- مصاحبه گران مجبور نیستند به ساعتهای طولانی مسافرت کنند.
- سلامت جسمانی مصاحبه گران به مخاطره نمی افتد.
- اطلاعات حساس و مهمی از آزمودنیها پرسیده می شود.
معایب :
- بسیاری از افراد تلفن ندارند یا شماره آنها در فهرست شماره تلفن ها نیست
- مقدار پاسخ ها بسیار کمتر از مصاحبه های رو در رو است .
- مصاحبه گر نمی تواند از پاسخ های غیر شفاهی و غیر کلامی را مشاهده کند
قوانین ابتدایی تهیه پرسشنامه
تمامی پرسشنامه ها، فارغ از موضوع، باید از یک سری قوانین پیروی کنند و آن ها به شرح زیر معرفی می شوند:
سوالات باید منظور خود را به فرد مقابل برسانند. یعنی جمله بندی و گزینه های احتمالی نباید پرسش شونده را به مشکل بیاندازد؛
سوالات باید سلایق مختلف را دربرداشته باشند و نباید فرد ناچار شود نظری جز عقیده خود را اعلام کند. یعنی فردی که نظر Q را دارد نباید ناچار شود که A را انتخاب کند؛
پرسشنامه های استاندارد معمولا پس از اتمام بخش اصلی، قسمتی به عنوان "open" answer دارند و از این طریق، می کوشند جنبه های جدید مساله را از دید مخاطب بشناسند؛
هر آیتم تنها یک موضوع را بررسی می کند؛
فرضیه سازی درباره شیوه پاسخ گویی مجاز نیست؛
سوال به هیچ عنوان نباید فرد را به سمت و سویی مشخص هدایت کند؛
ایجاد ذهنیت منفی از طریق کلام در متن سوال غیرمجاز است.از کجا پرسشنامه استاندارد تهیه کنیم؟
پیشنهاد ما برای شما
وبسایت های زیادی در زمینه تهیه و فروش و دانلود پرسشنامه فعالیت دارند ما قصد داریم شما را با وب سایتی آشنا نماییم که بر اساس تمام استاندارد های موجود با کیفیت ترین و جامع ترین محصولاتش را در اختیار شما عزیزان قرار داده پرسش سنج حفظ اطلاعات شخصی و همچنین امنیت در پرداخت را وظیفه خود میداند.جهت ارتباط با این تارنما به لینک های داخل مقاله مراجعه نمایید.
