به گزارش سرویس صنفی- آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ متن زیر بخشی از گزارش روزنامه آفتاب یزد است که به بررسی شغل فارغ التحصیلان دانشگاهی پرداخته است. آیا شما هم با چنین مشکلاتی روبرو بوده اید؟ به نظر شما راه حل برون رفت از وضعیت فعلی چیست؟ در این میان مقصر اصلی را دانشگاه، دولت و یا دانشجویان می دانید؟و یا اگر هنوز دانشجو هستید آیا وضعیت کاری درس شما به گونه ای هست که نگران شغل نباشید؟ نظرات خود پیرامون این مسائل را برای ما بفرستید.
اما ابتدا گزارش روزنامه آفتاب یزد و گلایه جمعی از فارغ التحصیلان:
بامدرک فوق لیسانس در پیک موتوری مشغول به کار است و می گوید درآمدش در ماه بد نیست فقط حیف از عمر بر باد رفته پشت نیمکتها و صندلی های دانشگاه و پول هایی که بابت انتخاب واحد در دانشگاه هدر رفتا بر اساس آمار وزارت کار ۸۵ درصد شغل های کشور تناسبی با تحصیلات دانشگاهی ندارد و از سوی دیگر قریب به ۴۰ درصد از فارغ التحصیلان جامعه از امکان اشتغال برخوردار نیستند فاجعه مدرک تحصیلی و بیکاری در ایران امروز به یک درد جانشگاه برای بسیاری از خانوادهها مبدل شده است. هر چقدر مدرک تحصیلی بالاتر بیکاری هم دامنه دارتر.
واقعیت ملموس این است که آمار بیکاری در حال افزایش است و این در حالی است که هزاران جوان فارغ التحصیل بیکار به دنبال ورود به بازار کار هستند، اما متاسفانه به دلیل بالا بودن تقاضا در بازار کار، اکثر جوانان فارغ التحصیل از صف کار جا مانده و شغل مناسبی پیدا نمی کنند.
بیشتر کارفرماها حتی حاضر نیستند به افراد دارای مدارک خیلی بالا شغل موقتی بدهند چون کارفرما می گوید توقع این افراد زیاد است، دانش شان هم زیاد است و حق و حقوق خود را می دانند در نتیجه گرفتاری درست می کنند. این اظهارات در حالی است که بررسی ها نشان میدهد تحصیلکرده ها از سر ناچاری در مشاغل خدماتی هم حاضرند مشغول به کار شوند.
کی گفته مهارت نداریم؟
بسیاری از دانشجویان در حالی فارغ التحصیل می شوند که به گفته مسئولان هیچ مهارتی برای ورود به بازار کار ندارند و در حال حاضر نیز حدود ۸۰ درصد از متقاضیان نیروی کار مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاهی است هرچند مسئولان، فقدان مهارت را عامل اصلی بیکاری فارغ التحصیلان عنوان می کنند، ولی وقتی پای حرف بیکاران تحصیلکرده مینشینی می گویند، هم مدرک داریم، هم مهارت ولی کار نیست. قراردادهای موقت، حقوق پایین و عدم بیمه مشکلات اصلی آنهاست. این افراد هرگز حاضر نیستند با حقوق های پائین کار کنند و حتی یکی از همین فارغ التحصیلان بیکار می گفت: «با این دستمزدهای پائین اگر چندین سال هم کار کنند خرج پول هایی که در دوران تحصیل خرج کرده اند در نمی آید.»
موارد متعددی بوده است که افراد فارغ التحصیل حتی با وجود مهارت نتوانسته اند مشغول به کار شود مثلا یکی از این افراد می گوید: «بعد از اینکه فارغ التحصیل شدم شغل مناسبی پیدا نکردم برای همین تصمیم گرفتم که زبان انگلیسی و عربی را برای ترجمه به خوبی یاد بگیرم. متاسفانه با اینکه این زبان ها را هم به خوبی یاد گرفته، باز هم نتوانستم در جایی مشغول به کار شوم. زیرا که هر سازمان یا شرکتی که میرفتم یا رزومه ام را ارسال می کردم می گفتند که سابقه کاری نداری و من را استخدام نمی کردند چون سابقه کار می خواستند و سابقه کار هم بدون استخدام و مشغول به کار شدن به دست نمی آید.»
درس بخوانیم که بیکار نباشیم
جمشید فهیمی کارشناس ارشد علوم اجتماعی در خصوص رابطه بیکاری و مدرک تحصیلی بالا می گوید: طبق گزارش مرکز آمار ۳۸ درصد جمعیت بیکار کل کشور را فارغ التحصیلان آموزش عالی تشکیل میدهند و بر همین اساس به نظر میرسد بیکاری جمعیت فارغ التحصیل روز به روز بدتر هم می شود و طبق مطالعاتی که بنده اخیرا انجام دادم مستند به گزارش های رسمی بسیاری از دانش آموختگان مقطع لیسانس چون نمی توانند وارد بازار کار شوند، به ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا می پردازند تا از این طریق اوقات بیکاری خود را سپری کنند و هم در امید یافتن کاری بهتر باشند اما در نهایت آنچه نصیب آنها می شود بیکاری است که شانس ورود آنها به بازار کار را بیشتر کاهش می دهد.
ظهور قارچ گونه دانشگاههای تولید مدرک
وی در خصوص علل افزایش فارغ التحصیلان بیکار در کشور گفت: ما در سالهای اخیر با رشد قارچ گونه دانشگاههایی مواجه شدیم که استانداردهای لازم کیفی و کمی آموزش و پژوهش را نداشتند و متأسفانه خروجی چنین امری موجی از فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار است که توقع پشت میز نشینی و درآمد آنچنانی در ماه دارند. این کارشناس علوم اجتماعی درباره ماهیت دانشگاههای بی کیفیتی که طی سالهای اخیر ظهور کردند خاطر نشان کرد به خاطر اینکه بسیاری از دستگاههای دولتی در سال های قبل یک شبه مجوز تأسیس دانشگاه را گرفتند و تولید کننده فارغ التحصیل شدند همین امر موجب شد تا دانشگاههای برتر نتوانند کارکرد خود را به خوبی ایفا کننله فهیمی عملکرد دانشگاهها در بیرون دادن خروجی های فارغ التحصیل را بسیار سرهم بتلی شله دانست و گفت: بسیاری از این دانشگاهها که در شهرستانها تأسیس شده است استاد خوب ندارند و در همه مقاطع حتی ارشد و دکترا فاع التحصیلان ضعیف به کشور تحویل می دهند نکته جالب اینکه این فارغ التحصیلان از دولت توقع شغل خوب دارند اما مشاغل خوب در چنبره زد و بندها و پارتی بازی ها نصیب تعداد بسیار معدودی از فارغ التحصیلان می شود.
دور باطل برای استخدام
برخی از فارغ التحصیلان که سعی می کنند از روند قانونمند به شغل برسند با درهای بسته عجیبی روبرو می شوند مثلا یک فارغ التحصیل در رشته روابط بین الملل که برای استخدام به یکی از وزارتخانه های مرتبط مراجعه کرده بود با انبوه شرایطی روبرو شد که دارا بودن آن بسیار سخت می نمود. وی در این باره می گوید: بار اول رزومه ناکافی را بهانه کردند، سپس مهارت در تحلیل و سابقه پژوهشی را بهانه کردند، سال بعد مراجعه کردم گفتند شرایط عوض شده و بار دیگر در آزمون شرکت کردم که قبول شدم و در آزمون عملی فاقد صلاحیت شناخته شدم و وقتی نومیدانه برای بار آخر اقدام کردم تنها ساعتی از باز شدن صفحه ثبت نام اینترنتی نگذشته بود که با عبارت " ظرفیت تکمیل است " مواجه شدم!
پز مدرک کافی است؟
برخی از کارشناسان معتقدند که مدرک گرایی باعث شده فارغ التحصیلان دانشگاهی توانند نقش آفرینی مثبت و سازنده ای را در بازار کار کشور ایفا کنند به واقع در شرایطی که بخش قابل توجهی از متقاضیان تحصیل به مدرک به عنوان یک پرستیژ اجتماعی نگاه می کنند و از سوی دیگر براساس یک قاعده نوشته، به مدارک دانشگاهی از منظر پرستیژ نگریسته می شود در نتیجه میل و رعیت عمومی جامعه به دریافت مدرک دانشگاهی سوق پیدا می کنند کارشناسان معتقدند که نیروی کار در گذشته آنچنان که باید مورد احترام قرار نگرفته و ناخودآگاه این ذهنیت و تلفی را در اذهان و افکار عمومی ایجاد نموده که گویی برای برخورداری از منزلت و احترام، لزوما باید موفق به کسی مدرک دانشگاهی شد. کشور چین نمونه و الگویی از احترام به نیروی کار بشمار میرود، به واقع در کشورهای آسیایی در حال رشد، به ضریب بهره وری و کار افراد توجه می شود و آنچه که مهم است به خروجی و بازدهی افراد در صحنه های تولیدی و اقتصادی معطوف می شود و این الگویی است که می تواند با پیروی سازنده و عقلانی از آن در صحنه های اقتصادی و اجتماعی کشور نیز جاری و ساری شود. به واقع تا زمانی که این ذهنیت در افکار عمومی بخش قابل توجهی از جوانان رسویه کرده که برای برخوردار شدن از پرستیژ و احترام باید لزوما موفق به کسی مدرک دانشگاهی شد، شاهد پیامدهای مخرب پدیده بیکاری با مدرک گرایی خواهیم بود.
گزارش از یزدان محمدی
