از جمله علائم اصلی سیاتیک درد کمر است اما گاهی ممکن است علائم دیگری نیز مانند بی‌حسی در پا را به همراه داشته باشد. علاوه بر این ممکن است که در برخی از موارد شدیدتر سیاتیک فرد احساس ناخوشایند سوزن سوزن شدن در پای خود را تجربه کند.
علل سیاتیک
آسیب عصبی که باعث ایجاد سیاتیک می‌شود به چندین دلیل مختلف ممکن است اتفاق بیافتد. یکی از دلایل عمده بروز سیاتیک فتق دیسک است که به لغزش دیسک نیز معروف است. فتق دیسک هنگامی اتفاق می‌افتد که یکی از دیسک‌های بین دو مهره کمر از جای طبیعی خود خارج شود. حرکت دیسک باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک می‌شود و این باعث علائم سیاتیک مانند کمر درد می‌شود.
در حالی که فتق دیسک شایع‌ترین علت سیاتیک است اما علل احتمالی دیگری نیز برای ایجاد دیسک وجود دارد که برخی از این عوامل عبارتند از:
- تنگی ستون فقرات: هنگامی که نخاع فرد باریک شده و عصب سیاتیک را فشرده می‌کند.
- اسپوندیلولیستزیس: هنگامی که یکی از مهره‌های کمر فرد از جای خود خارج می‌شود، اغلب به مهره‌های دیگر فشار می‌آورد و عصب سیاتیک را درگیر می‌کند.
- بیماری دژنراتیو دیسک: با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به بیماری دژنراتیو دیسک نیز بالا می‌رود. دژنراتیو دیسک وضعیتی است که در آن دیسک‌های ستون فقرات دچار فرسودگی شده و ارتفاع دیسک از بین می‌رود. در این زمان، دیسک موجود میان دو مهره از ستون فقرات شروع به نازک شدن می‌کند و منجر به بروز مشکلات دیسکی، مهره‌ای و عصب سیاتیک از جمله سیاتیک می‌شود.
- استئوآرتریت: زمانی که فرد دچار آرتروز می‌شود در واقع مفاصل ستون فقرات وی بسیار ملتهب می‌شوند. این التهاب باعث تورم زیاد می‌‌گردد و ممکن است بر عصب سیاتیک تأثیر گذاشته و باعث ایجاد درد سیاتیک شود.
درمان سیاتیک
استفاده از کمپرس گرم و سرد برای کاهش درد سیاتیک
استفاده از ترکیبی از کمپرس‌های گرم و سرد می‌تواند تاثیر زیادی در تسکین درد ناشی از سیاتیک داشته باشد. کمپرس سرد باعث کاهش التهاب ناشی از درد عصب سیاتیک می‌شود اما کمپرس گرم به افزایش جریان خون در این ناحیه از بدن کمک شایانی می‌کند.
استفاده تناوبی از کمپرس سرد و گرم می‌تواند نتایج مثبتی در کاهش درد و التهاب به همراه داشته باشد. در همین خصوص پزشکان رعایت نکات زیر را به بیماران توصیه می‌کنند:
• در ابتدا با کمپرس سرد شروع کنید: در اوایل می‌توانید با قرار دادن یک کمپرس سرد بصورت چند بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه بر روی قسمتی از کمر که درد می‌کند به تسکین درد سیاتیک کمک کنید. برای این کار می‌توانید از یک بسته یخ یا یک بسته نخود یخ زده که در یک حوله تمیز پیچیده شده استفاده کنید. بخاطر داشته باشید که اجازه ندهید که این پک سرد بیش از چند دقیقه بر روی کمرتان باقی بماند.
• این بار از کمپرس گرم استفاده کنید: بعد از گذشت دو تا سه روز بر روی قسمتی از بدنتان که درد می‌کند کمپرس گرم قرار دهید. بدین منظور می‌توانید از پک‌های گرم، یک چراغ یا یک پد گرم با کمترین درجه حرارت استفاده کنید. اگر چنانچه باز هم احساس درد داشتید سعی کنید که از کمپرس‌های گرم و سرد به طور متناوب و یکی در میان استفاده کنید.
فعالیت جسمانی خود را در حد معقول حفظ کنید
اگر چنانچه درد دارید بزرو خود را به انجام فعالیت‌های جسمانی وادار نکنید. در این مواقع بهتر است که سعی کنید زیاد به خودتان سخت نگیرید و به خودتان فرصت بهبودی دهید. اما این بدان معنا نیست که بطور کامل در بستر بیفتید زیرا مطالعات نشان می‌دهد که عدم تحرک و افتادن در تختخواب باعث وخیم‌تر شدن اوضاع می‌شود. داشتن فعالیت جسمانی در حد معقول بسیار حیاتی و ضروری است فقط مراقب باشید که بیش از حد به خودتان فشار نیاورید. سعی کنید که فعالیتهایی را انجام دهید که از عهده انجامشان برمی‌آید. همچنین انتظار نداشته باشید که یک شبه بهبودی خود را بطور کامل بدست آورید.
فیزیوتراپی
بارها و بارها تحقیقات نشان داده است که فیزیوتراپی در درمان سیاتیک و کاهش درد کمر بسیار مؤثر است.
در واقع، فیزیوتراپی قدرتمندترین روش برای مقابله با سیاتیک و کمر درد است زیرا فیزیوتراپی دقیقا بر روی مقابله با - و رفع - درد در منشا اصلی آن متمرکز است. در مقابل، مصرف داروهایی مانند مسکن‌ها فقط باعث تسکین علائم بصورت کوتاه مدت می‌شود. بعد از گذشت چند ساعت از مصرف این داروها دوباره به داروهای بیشتری برای تسکین درد احتیاج دارید و از طرفی هم علائم بیماری در شما باقی خواهد ماند. پس از انجام یک دوره موثر فیزیوتراپی، کمر درد و علائم سیاتیک در فرد کاهش می‌یابد و حتی به مرور زمان منجر به بهبودی کامل در دراز مدت می‌شود.
یک فیزیوتراپیست یک ارزیابی کامل از بدن بیمار انجام می‌دهد تا منشأ اصلی درد را در بیمار پیدا کند و سپس بر مبنای آن یک برنامه درمانی برای کمر درد و تسکین سیاتیک تنظیم خواهد کرد. برنامه درمانی بر رفع فشار موجود بر روی عصب سیاتیک، ترمیم بافت آسیب‌دیده و کاهش التهاب متمرکز خواهد بود. همچنین به قوی‌تر شدن بیمار کمک زیادی خواهد کرد، دامنه تحرک وی را بهبود می‌بخشید و گام‌هایی برای کاهش احتمال آسیب مجدد در آینده بر می‌دارید.
برخی از راه‌‌های درمان سیاتیک و کمر درد عبارتند از:
- ماساژ درمانی
- تکنیک انتشار فعال (ART)
- کشش ستون فقرات
- التراسوند تراپی
- لیزر درمانی سرد
- تحریک الکتریکی عضلات
- گرما درمانی
- یخ درمانی
- سوزن خشک
- انجام تمرینات استقامتی تجویز شده
- تمرینات کششی PNF
تکنیک‌های غیرتهاجمی فیزیوتراپی به دو دلیل خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند: به دلیل نیازهای خاص بیمار و میزان اثربخشی بالای آنها. یک فیزیوتراپیست با بکارگیری بهترین شیوه‌های درمانی به شما کمک می‌کند تا هم بصورت موقت و هم در درازمدت بر درد سیاتیک غلبه کنید.
ماساژ درمانی
ماساژ نه تنها باعث آرامش عضلات کمر می‌شود بلکه می‌تواند به شل شدن مناطقی که تحت تأثیر عصب سیاتیک قرار دارند نیز کمک کند و در ضمن جریان خون را در آن قسمت‌های بدن بهبود بخشد.
انجام حرکات کششی فراموش نکنید
تمرینات کششی مربوط به کمر می‌تواند به تسکین فشار موجود بر روی ریشه عصب کمک کند. در حین انجام حرکات کششی از انجام حرکات ناگهانی، بالا و پایین پریدن و پیچاندن کمر خود خودداری کنید و سعی کنید حداقل به مدت ۳۰ ثانیه خود را در حالت کشش نگه دارید. می‌توانید برای کاهش تحریک عصب سیاتیک و بهبود انعطاف پذیری کمر خود از حرکت کششی زانو تا قفسه سینه استفاده کنید.
می‌توانید حرکات کششی زیر را نیز امتحان کنید:
✔ یک تشک را در زیر خود پهن کنید و به پشت بر روی آن دراز بکشید بطوری که پاهایتان صاف و کشیده باشد و به اندازه پهنای ران از هم فاصله داشته باشند.
✔ قسمت فوقانی بدن خود را در حالت ریلکس قرار دهید و به آرامی زانوی راست خود را به سمت بالا خم کنید. به هنگام خم کردن زانو نفس خود را تو دهید.
✔ دست‌های خود را در پشت ران قلاب کنید و تا آنجا که می‌توانید به آرامی آن به سمت قفسه سینه خود بکشید.
✔ در این حالت پای دیگر خود را بصورت کاملا صاف و مسطح بر روی کف زمین نگه دارید.
✔ در حالی که در این حالت نفس‌های خود را کنترل می‌کنید به مدت ۲۰ ثانیه در این وضعیت بمانید و سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید.
✔ این بار پای خود را عوض کرده و همین حرکت را با پای دیگر خود انجام دهید. این حرکت را ۳ تا ۵ بار تکرار کنید.
✔ سرانجام ۳ تا ۵ بار این حرکت را با هر دو پای خود انجام دهید. همچنین می‌توانید تمریناتی مانند چرخش ستون فقرات، حرکت کششی گهواره، حرکت چرخشی روی زمین و اکستنشن عضلات کمر را انجام دهید.
