به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ «تسلی بخشیهای فلسفه» نوشته «آلن دوباتن» نویسنده اهل انگلستان است. وی پیش از این با کتاب «سیر عشق» در میان کتابخوانان ایرانی به محبوبیت قابل توجهی دست یافتهبود. از میان دیگر آثار او که به فارسی ترجمه شده و مورد اقبال اهالی کتاب قرار گرفته است، میتوان به «جستارهایی در باب عشق» و «پروست چگونه میتواند زندگی شما را دگرگون کند» اشاره کرد.
دوباتن در آثار خود همواره سعی دارد فلسفه را به زبان ساده و کاربردی برای مخاطب خود توضیح دهد. او تلاش میکند فلسفه را از کرسیهای دانشگاهی و سمینارهای تخصصی خارج و وارد بطن جامعه کند. دوباتن در آثار خود از میان مباحث پیچیده فلسفی _که عمدتا در حد تئوریهای سنگین در کتابها باقی میمانند_ راهکارهایی برای بهتر زیستن مییابد و آنها را با مثالهای عملی در قالب متونی روان و همه فهم به مخاطب عرضه میکند.
دوباتن در پی آشتی دادن افکار عمومی با فلسفه است. او از فلسفه مدرن پیروی نمیکند و دنباله رو فیلسوفان کلاسیکی چون مونتنی است. وی معتقد است از دل فلسفه میتوان به راهکارهایی برای درست زیستن دست یافت و تلاش میکند این امر را با تمام مردم در میان بگذارد.
این میل شدید دوباتن به آموزش فلسفه به اقشار مختلف جامعه و همچنین میل به درمان دغدغهها و معضلات از طریق فلسفه، در کتاب تسلی بخشیهای فلسفه به بالاترین حد خود میرسد و آنگونه که از نام این کتاب برمیآید این اثر روشهایی برای تسلی دادن به مخاطب نسبت به چالشهای زندگیست، روشهایی که از طریق فلسفه به دست میآیند.
این کتاب در سال ۲۰۰۰ میلادی برای اولین بار در انگلستان منتشر شد و سال ۱۳۹۸ در ایران با ترجمه عرفان ثابتی از انتشارات ققنوس به چاپ رسید که در همین مدت کوتاه جای خود را در میان علاقهمندان به کتاب پیدا کرد.
کتاب از شش بخش تشکیل میشود که در هر بخش یکی از دغدغهها و مشکلات انسانها در زندگی شخصی و اجتماعی طرح شده و سپس به کمک فلسفه یک فیلسوف به ارائه راه حل آن میپردازد.
شش بخش کتاب شامل عناوین زیر است:
تسلی بخشی در مواجهه با عدم محبوبیت
تسلی بخشی در مواجهه با بیپولی
تسلی بخشی در مواجهه با ناکامی
تسلی بخشی در مواجهه با ناتوانی و نابسندگی
تسلی بخشی قلب شکسته
تسلی بخشی در مواجهه با سختیها
در فصل اول دوباتن به وسیله فلسفه سقراط میکوشد تا راهکارهایی عملی برای مواجهه با عدم محبوبیت پیش روی مخاطب خود بگذارد. او با شرح زندگی سقراط در کنار نظریات فلسفی او و کم و کیف محکومیتش از سوی دادگاه و نوشاندن جام شوکران به وی به مخاطب میآموزد که در برابر عدم محبوبیت از سوی جامعه چگونه رفتار کند تا آسیب کمتری ببیند.
در بخش دوم کتاب از اپیکور فیلسوف یونانی سخن میگوید تا به خوانندگان کتاب در مواجهه با بیپولی کمک کند. او با شرح دقیق فلسفه اپیکور _که به فلسفه لذتگرایی معروف است_ میکوشد تصویر ناصواب این فلسفه را که از نام آن در ذهن مخاطب نقش میبندد اصلاح کند و سپس راز زندگی آرام اپیکور را موازی با فلسفه او برای مخاطب بیان میکند و از دل این فلسفه یک راهکار عملی برای کاهش غم و اندوه ناشی از بیپولی به مخاطب عرضه میدارد.
به همین منوال در فصول سوم، چهارم، پنجم و ششم نیز به ترتیب از فلسفه و سرگذشت سنکا، مونتنی، شوپنهاور و نیچه سخن میگوید و در هر یک از این فصول با شیوه سادهسازی و کاربردی کردن فلسفه مخاطب خود را غافلگیر میکند. به طوری که مخاطب با خواندن دقیق کتاب میتواند به درستی از پس مسائل به ظاهر بغرنج زندگی برآید و در جهت حل و فصل آن بکوشد.
در واقع او از سرگذشت منفینگرترین فیلسوفان چون شوپنهاور و نیچه نیز نکاتی مثبت برای کمک به زندگی فردی و اجتماعی افراد مییابد و از دل فلسفههایی که تا پیش از این در نگاه دوستداران فلسفه جز یأس و اندوه و پوچی نبودهاند درسهایی کمک کننده استخراج میکند و در اختیار خواننده قرار میدهد. کتاب آنچنان بیآلایش و روان و همهفهم است که مخاطبِ دقیق را پس از به پایان رساندن کتاب در راستای اصلاح رفتارهای غلط خود برمیانگیزاند و این امر بسیار متفاوت از نحوه برانگیختگی هیجانی کتب انگیزشی موجود در بازار است.
کتابهای انگیزشی موجود در بازار عمدتا از طریق دادن اطلاعات اغراقآمیز و دادههای آزمایش نشده، بدون در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و اقلیمی و شرایط نابرابر اجتماعی تنها با دادن انگیزههای کاذب و ساختن رویاهای کاذب ثروتمند شدن، جذب مخاطب میکنند و تنها در خدمت نظام سرمایهداری گام برمیدارند و در اغلب موارد راهکارهای آنها راهی به دهی نمیبرد.
اما کتاب تسلی بخشیهای فلسفه یک راهکار عملی و یک دستورالعمل زندگی در مقابله با شکستها، ناکامیها، نگرانیها و دغدغههاست، که در جهت دادن امید واهی به مخاطب پیش نمیرود، کتاب ابتدا سعی میکند مخاطب را به سمت شناسایی و پذیرش مشکل خویش سوق و سپس برای آن مشکل از طریق فلسفه راهحل ارائه دهد. گویا دوباتن یک پیوند میان فلسفه و روانشناسی ایجاد کردهاست و تلاش میکند از طریق فلسفه مسائل روانشناختی افراد را برطرف کند. او از این حیث مخاطب آشنا با روانشناسی را به یاد اروین یالوم، روان درمانگر و نویسنده مطرح آمریکایی میاندازد که البته ناگفته نماند جدا از این شباهت هر کدام از این دو نویسنده سیاق مخصوص به خود را در نگارش دنبال میکنند.
خواندن کتاب تسلی بخشیهای فلسفه در این ایام پر استرس و تنش میتواند کمک کننده باشد و به تأمین سلامت فکری و روحی مخاطبان خود کمک کند با جملاتی از این دست که انسان را واقعبینانه با مشکلات مواجه میکند:
وقتی عشق، ما را در هم شکسته ، تسلی بخش است که بشنویم خوشبختی هرگز جزئی از برنامه نبوده است. فقط یک اشتباه مادرزادی وجود دارد، و آن این است که می پنداریم زندگی می کنیم تا خوشبخت باشیم… تا زمانی که بر این اشتباه مادرزادی پافشاری کنیم جهان پر از تناقض به نظرمان می رسد؛ زیرا در هر قدمی، در مسائل کوچک و بزرگ، مجبوریم این امر را تجربه کنیم که جهان و زندگی قطعا به منظور حفظ زندگی سرشار از خوشبختی آرایش نیافتهاند. به همین دلیل سیمای تقریبا همه افراد سالخورده حاکی از احساسی است که ناامیدی خوانده می شود.
گزارش از لادن عظیمی