به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سریال «پایتخت» امسال نیز همانند سال های گذشته توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند، سریالی که امسال به فصل ششم رسیده و پشتوانه 5 فصل گذشته اش یکی از اصلی ترین دلایل محبوبیت آن در بین سریال های نوروزی 99 محسوب می شود. هر چند که خانواده نقی معمولی چند سالی می شود یکی از محبوب ترین خانواده ها در نزد مردم به شمار می روند، اما امسال انتقادات زیادی نسبت به نحوه زندگی و چگونگی تعامل افراد مختلف این خانواده با یکدیگر مطرح شده و همین مهم فضای متفاوتی را برای «پایتخت 6» ایجاد کرده است. به عبارت دیگر بسیاری از منتقدان این فصل از سریال را جزو ضعیف ترین فصل ها می دانند، اما در مقابل برخی دیگر معتقدند «پایتخت» همچنان یک زندگی ایرانی را با همه حواشی هایش برای مخاطب به تصویر می کشید و تغییر سبک زندگی برخی شخصیت ها در سریال نیز متاثر از وضعیت جامعه است.
عماد افروغ، جامعه شناس در گفتگو با «خبرنامه دانشجویان ایران» درباره نقدهای مطرح شده به این فصل از سریال «پایتخت» گفت: پیش از پاسخ به این سوال باید بگویم که یک نکته مبنایی در نقد فیلم، سیاست، فرهنگ و ... وجود دارد و آن هم اینکه ما شاهد وجود دو نگاه متفاوت در نقدها هستیم، یعنی عده ای با نگاه کلی نگر و عده ای دیگر با نگاه جزئی نگر به مسائل نگاه می کنند، از طرف دیگر ما یک قاعده بسیار اساسی در روش شناسی داریم و آن هم اینکه کل فراتر از جمع جبری است. به طور مثال آب خاصیتی دارد که در جمع جبری اکسیژن و هیدروژن نیست و علی رغم اینکه این دو عنصر آتش را بیشتر می کند اما آب آتش را خاموش می کند و این نکته ای است که متاسفانه در مطرح کردن انتقاد نسبت به این سریال مغفول مانده است.
وی با بیان اینکه زمانی که در شورای پروانه نمایش حضور داشتم، می دیدم که عده ای درگیر نگاه جزئی نگر هستند و این یک آفت محسوب می شود، اظهار داشت: زمانی که جز را در ارتباط با کل در نظر بگیریم، طبیعتا نگاه ها نسبت به مسائل تغییر می کند. درباره «پایتخت» اگر تنها بخواهیم ادبیات بهروز و یا بهتاش را مدنظر قرار دهیم، طبیعی است که بگوییم این ادبیات گستاخانه است اما زمانی که این ادبیات را در متن سریال می گذاریم، می بینیم که فرزندان بهبود، ادبیات گستاخانه را نسبت به خواستگار مادرشان به کار می برند و در جامعه مان نیز شاهد چنین وضعی هستیم، یعنی در فرهنگ عمومی ما فرزندان نسبت به ازدواج مجدد مادرشان حساسیت دارند.
«پایتخت 6» نسبت به ناهنجاری‌های اجتماعی رویکرد ترمیمی دارد
این جامعه شناس تصریح کرد: درست است که در سریال شاهد ادبیات پرخاشگرانه از سوی برخی شخصیت ها هستیم، اما در کنار این نوع ادبیات، در سریال رویکرد ترمیمی را نیز نسبت به بسیاری از مسائل می بینیم، در اصل «پایتخت» تنها به بیان مشکل نمی پردازد، بلکه به تصویر کشیدن مشکلات همراه با هشدار و تذکر است. قطعا زمانی می توانیم بگوییم سریال و یا فیلمی اثر خوبی است که بتواند آسیب ها را با رویکرد ترمیمی بازتاب دهد و در این سریال می بینیم که هرگاه ادبیات گستاخانه ای از سوی شخصیت ها مطرح می شود، تذکر و هشدار نیز در پی آن وجود دارد.
سریال در برملا کردن تظاهر و ریای سیاسی بسیار موفق عمل کرده است
افروغ با تاکید بر اینکه اگر در لحظه به برخی از دیالوگ ها نگاه کنیم، طبیعتا ناراحت می شویم، گفت: اما بعد از بیان دیالوگ های نادرست، به سرعت شاهد هستیم تا دیگر شخصیت ها نسبت به آن دیالوگ ها واکنش هشدارآمیز دارند. به طور مثال در سکانسی بهتاش در مراسم یادبود پدرش چشم چرانی می کند، اما در سکانسی دیگر فهیمه به سرعت نسبت به این رفتار واکنش نشان داده و به بهتاش تذکر می دهد، یعنی سریال در تمام قسمت ها رویکرد ترمیمی را به صورت ماهرانه دنبال می کند.
وی تصریح کرد: سریال نه تنها واقعیت های جامعه را بازتاب می دهد بلکه با یک نگرش ظریف تربیتی در حال هشدار دادن نسبت به عواقب کارها است. «پایتخت» توانسته تا حدودی در کنار به تصویر کشیدن واقعیت ها در حوزه ترمیمی نیز ورود داشته باشد، البته باید توجه داشته باشیم که این سریال نه تنها صرفا اثری تربیتی و اندیشه ای نیست، بلکه توسط بخش کمدی صدا و سیما نیز ساخته شده، با این حال سریال در کناره خرده داستان هایش، یک موضوع اصلی دارد و آن هم اینکه به دنبال برملا کردن تظاهر و ریای سیاسی است که اتفاقا در این زمینه موفق هم عمل کرده است.
این جامعه شناس در توضیح بیشتر این مسئله اظهار داشت: نقی معمولی به عنوان چهره اصلی سریال شخصیتی است که در حد راننده یک نماینده مجلس به قدرت دولتی وصل شده و از این طریق امورات خود را پیش می برد و نوع رفتار این شخصیت نیز یک واقعیت در جامعه ما به شمار می رود. اتفاقا باید گفت که واقعیت های جامعه بسیار تلخ تر از آنچه که در این سریال به تصویر کشیده شده، هستند. متاسفانه در کشور ما ریاکاری سیاسی به دلیل سیاست زدگی بیش از حد جامعه وجود دارد و عده ای تصور می کنند اگر به قدرت دولتی شوند، می توانند از مواهب زیادی استفاده کنند و سریال نیز در حال به تصویر کشیدن این مسئله است.
افروغ تصریح کرد: متاسفانه عده ای پیام اصلی سریال را فراموش می کنند و صرفا به دو سکانس و دو دیالوگ انتقاد وارد می کنند، هر چند که شاید در ظاهر شاهد وجود برخی سکانس ها و دیالوگ های ناراحت کننده باشیم، اما همانطور که گفتم سریال در سکانس های دیگر جواب ترمیمی به دیالوگ های نادرست می دهد. باید به این مسئله اشاره کنم که شاهد رفتارهای سطحی نسبت به این سریال هستیم، رفتارهایی که همیشه کار دست مان داده است؛ چرا که با وجود چنین رفتارهایی همیشه یک عده فریب می دهند و عده ای دیگر نیز فریب می خورند و به همین دلیل اصل قضیه در حاشیه قرار می گیرد.
عده‌ای به دنبال آن هستند تا مخاطب پیام اصلی سریال را فراموش کند
وی بیان داشت: قطعا اگر سریال و یا فیلمی بخواهد به صورت جدی به نقد سیاست بپردازد هیچ کس آن را تماشا نخواهد کرد و طبیعی است که باید عناصر جذاب کننده در آن قرار بگیرد تا بتواند حرف اصلی را در لابه لای این عناصر به مخاطب بزند، در سریال «پایتخت» نیز دقیقا شاهد همین وضعیت هستیم، در اصل پیام اصلی فیلمی ریاکاری سیاسی است که در کنار آن شاهد وجود خرده داستان های دیگر هم هستیم.
این جامعه شناس تصریح کرد: معتقدم بازتاب واقعیت های موجود در جامعه در سریال ها اگر با رویکرد ترمیمی همراه باشد، هیچ مشکلی ندارد و از طرف دیگر به نظر می رسد عده ای خواسته و یا نخواسته با پرداختن به موضوعاتی مانند شخصیت بهتاش و ... باعث می شوند تا موضوع اصلی سریال که همان ریاکاری سیاسی است، فراموش شود، در حالی که چهره اصلی پایتخت نقی معمولی است و چهره خوب و مثبت سریال نیز هما است که هم به نقی نسبت به مانورهای سیاسی اش و هم به دیگر شخصیت ها نسبت به اشتباهات شان تذکر می دهد.
