ســــــندی که خـــــــدا به نام انســـــان زد

خبرنامه دانشجویان ایران: از مهمترین مسائل و دغدغه‌هایی که همواره ذهن و فکر انسان کاوشگر را به خود مشغول می‌کند، بحث توحید و خداشناسی و یافتن معرفت عمیق نسبت به ذات باری تعالی است که مسأله‌ای سهل الممتنع است. یعنی در عین سادگی ممکن است بسیار هم مشکل و پیچیده باشد.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، حال اگر انسان برای نیل به این معرفت و شناخت، از راه صحیح قدم در این وادی بگذارد، به شناخت یا دریافتی در حد عقل و بینش خودش دست بیدا می‌کند و اگر از مسیر طبیعی و درست آن منحرف شود، با مسأله ای بس عظیم و پیچیده روبرو می‌شود بطوریکه تا کنون هیچ کدام از فلاسفه و دانشمندان و صاحبان نظر، نتوانسته‌اند این مسأله بسیار بدیهی را حل کنند در حالیکه با رجوع به فطرت انسانی که همان فطرت پاک و دور از تعصبات بی‌جا است، به خوبی می‌توان به شناخت ذات اقدس الهی پی برد.

کتاب "انسان و خدا"، یکی از ماناترین و فاخرترین آثار برجامانده از سردار پر افتخار و نام آور اسلام، شهید دکتر مصطفی چمران می‌باشد که شامل چهار سخنرانی از مجموعه سخنرانی علمی و عرفانی با محوریت توحید و خداشناسی، در ایام ماه مبارک رمضان سال 1359 است.

یکی از نکات بارز و برجسته این کتاب، بیان شیوا و قابل فهم شهید چمران است که موضوعاتی بس مهم را با بیان علمی ساده و استدلالی روشن و قاطع مطرح می‌سازد.

این کتاب در گفتار اول خود به بحث خدا، روح و عالم غیب می‌پردازد و برای شناخت آنها فلسفه شناخت انسان در سه مبنای "جسم، نفس و روح" مطرح و به کمک دو پدیده مهم و روزمره "خواب" و " تله پاتی" موضوع روح و عالم غیب توجیه می‌شود.

در قسمتی از این کتاب درباره انواع خواب می‌خوانیم :

"خواب را به سه قسمت زیر می‌توان تقسیم کرد: قسمت اول خواب جسمانی است که ادامه حیات روزمره ما است. هنگامی که آدمی شبانگاه سر بر بالش استراحت می‌گذارد هنوز اعصاب او و احساسات او و تمایلات او در حال حرکت هستند، مثل یک چرخ لنگری که بعد از خاموشی موتور دو سه دور دیگر هم می‌گردد تا بایستد. این نوع خواب که خواب جسمانی است عادتا در اول شب به وقوع می‌پیوندد، یعنی انسان در آن ساعات اول و دوم از این نوع خوابها زیاد می‌بیند ... قسمت دوم از خواب، خواب نفسانی است. همینطور که می‌بینید این تقسیم بندی‌ها بر اساس همان زیر بنای شناخت انسان پی‌ریزی شده است. خواب نفسانی یعنی آن لحظاتی که انسان بطور عمیق به خواب فرو رفته و این دست و پا و حواس، حواس پنجگانه اش، از کار افتاده و ضمیر نابخود او اوج می‌گیرد ... قسمت سوم خواب روحانی است. بعد از ساعت دو یا سه بعد از نیمه شب که آدمی بیدار می‌شود و دوباره بخواب فرو می‌رود خواب سنگین دیگری شروع می‌شود و این بعد از آزاد شدن عقده‌های درونی رخ می‌دهد و اغلب اوقات این خواب نزدیک سپیده صبح است ..."

در گفتار دوم، روش قرآن مجید در اثبات خدا و یا وجدان خدا، به طریق بیدار کردن فطرت انسانی و هشدار دادن به او، به استناد آیاتی از قرآن کریم مورد بحث قرار گرفته است و موضوع شناخت خدا در حد ظرفیت انسان ها که جملگی در مقابل ذات خدا و علم خدا صفر است، مطرح می شود و به دنبال آن راه های رسیدن به حقایق بررسی می‌شود که عبارت از: "حواس خامسه، تفکر و تعقل و الهام و اشراق".

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: "مسئله اشراق و روح مطرح می‌شود که این قسمت سوم نه با احساس آدمی رابطه دارد و نه با عقل. گو اینکه احساس و عقل محیط را برای درک و برای پذیرش آماده می‌کند، ولی معرفت بوسیله قلب بوجود می‌آید و این یک رابطه قلبی و مستقیم با حقیقت یا با خداست ..."

در گفتار سوم، اصول اساسی مهمترین مکاتب بشری و الهی مورد مطالعه قرار گرفته که این مکاتب می‌بایستی دارای سه اساس زیر باشند تا بتوان آنها را به عنوان مکتب عنوان نمود: "اول اساس فلسفی، دوم اساس اقتصادی و سوم اساس سیاسی و حکومتی."

همچنین بدنبال این کنکاش، کتاب به بیان و مقارنه و مقایسه سه مکتب و نظام مهم موجود در دنیای کنونی (کمونیسم، کاپیتالیسم و اسلام) می‌پردازد. در باب معرفی مکتب کمونیزم می‌خوانیم: "اولین و بزرگترین مسئله‌ای که این سیستم‌ها بر روی آن بنا می‌شوند مسئله خداست. از نظر زیر بنای فلسفی کمونیسم معتقد به مکتب مادی است، "مکتب اصالت ماده" ... اصالت ماده به این معنی است که در این دنیا فقط و فقط ماده وجود دارد و لاغیر. یعنی دراین دنیا چیزی جز ماده وجود ندارد که این را ما می‌گوییم مکتب مادی یا ماتریالیزم ..."

و بالاخره در گفتار چهارم، اشارتی کوتاه به برداشت‌های سوسیالیستی یا کاپیتالیستی عده‌ای یک بعد نگر از اسلامی که دارای ابعاد متعددی می‌باشد شده است و سپس منحنی جبر و اختیار به طریقی هوشمندانه با استفاده از ریاضیات و فیزیک ترسیم و نشان داده شده است که انسان دارای شخصیت جامدی نیست، بلکه می تواند از درجه نازل حیوانیت به درجات عالی انسانیت و ملکوت اعلی صعود نماید و از مرحله نفس اماره تا مرحله نفس راضیه و مرضیه نوسان نماید.

در رد نظام سرمایه داری غرب و درباره شعار "لا شرقیة و لا غربیة" می خوانیم: "از نظر ما هم شرق و هم غرب هر دو مطرود هستند. شعار "لا شرقیة و لا غربیة" شعار ماست. برخلاف عده زیادی که فکر می‌کنند روسیه شوروی یا نظام شرقی دوست آنهاست و نظام غربی، فقط دشمن آنهاست، برای ما هر دو یکسان هستند  و جز سیستم اسلامی سیستم دیگری قابل قبول نیست ... "

و در پایان می‌خوانیم: "در اسلام ما می‌گوییم مالکیت با خداست. مالک همه چیز خداست،  اما این خدای بزرگ به انسان وکالت می‌دهد که بر این ملک حکومت کند، یعنی انسان می‌شود نماینده خدا، نماینده یا وکیل، وکیل خدا ..."

کتاب "انسان و خدا" با همکاری بنیاد شهید چمران و با همت انتشارات نوربخش در خرداد ماه سال 1376 در نوبت اول به چاپ رسید و هم اکنون با قیمت 1800 تومان دردسترس علاقمندان قرار می‌گیرد.