خبرنامه دانشجویان ایران: "دغدغه‌های فرهنگی"، از آن دست کتاب‌هایی‌ست که باید خواندشان. باید زیر برخی خطوطشان خط کشید. باید نشست و در مورد برخی تکه‌هایشان مدت‌ها فکر کرد و تأمل کرد و گفت‌وگو کرد. باید از برخی نکاتشان سوی مقصد را یافت و از قِبل برخی تذکرات، به جست‌وجوی راه مقصد برخاست. از آن دست کتاب‌هایی‌ست که باید در فهرست «کتاب‌های قابل هدیه‌دادن به دیگران» قرار دادشان. "دغدغه‌های فرهنگی"، این‌چنین کتابی است.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ برای یک کتاب موفقیت بالایی است که هم به دست اهلش برسد و هم از آن به عنوان یک کتاب خوب و به درد بخور یاد شود و هم آن‌چنان جالب باشد که به صورت روزمره هم به آن استناد شود.
از میان این تیپ کتاب‌ها «دغدغه‌های فرهنگی» از آن دست کتاب‌هاست. یعنی هم خوب نوشته شده است و هم خیلی‌هایی که کف ِ میدان فرهنگ ایستاده‌اند آن را خوانده‌اند و هم اثرگذار بوده است و به آن ارجاع می‌شود.
"دغدغه‌های فرهنگی" شرح مزجی یکی از بیانات محوری آیت الله خامنه‌ای در سال ۱۳۷۳ است. شرح مزجی را طلبه‌ها خوب بلدند. یعنی ترکیب کردن شرح و متن به گونه‌ای که به صورت متن واحد درآید. و حالا چه شرحی بهتر از اینکه با سخنان ِ همان نویسنده سخنان تشریح شود و توضیح داده شود؟ و این کاری است سترگ که موسسه جهادی (مرکز صهبا) از عهده آن به خوبی بر آمده است.
سخنرانی انتخاب‌شده در این کتاب یکی از مهم‌ترین سخنان مقام معظم رهبری درباره هنر است که به صورت موشکافانه‌ای مسائل فرهنگی کشور را با مسؤولین وقت فرهنگی در میان نهادند. شاید یکی از تکان‌دهنده‌ترین بخش‌های این سخنرانی، جمله‌ای از رهبر انقلاب اسلامی باشد که در آن فرمودند:
«... تیغِ انقلاب، در هیچ جبهه‌اى کُندتر از جبهه‌ى روشنفکرى و هنر نبود!»
و همین سخن است که تمامی دلسوزان انقلاب را به خود آورد تا به این بیاندیشند که در طی این سی و اندی سال پس از انقلاب تا چه حد در عرصه فرهنگ این کشور انقلاب به وجود آمده است.
عناوین این کتاب در نه فصل تدوین شده است که عبارتند از «طرح دغدغه»، «منشأ انقلاب اسلامی»، «فرهنگ و هنر ایران و انقلاب»، «جریان روشنفکری بیمار»، «جریان روشنفکری و انقلاب»، «تهدیدات درونی»، «تهدیدات و تهاجمات بیرونی»، «توقع انقلاب از جبهه فرهنگی» و «استنتاج» .
کتاب سعی دارد از طرح دغدغه‌های فرهنگی رهبری تا ارائه‌ی راه حل برای این دغدغه‌ها، یک سیر منطقی را برای مخاطب ترسیم کند. فصل یک را با عنوان «طرح دغدغه» آغاز می‌کند و در آن با استفاده از بخش اول سخنان رهبر بصیر انقلاب بیان می‌دارد که نظام گرچه در خیلی از زمینه‌ها همانند بحث سیاسی و پیشرفت‌های علمی بسیار وضعیت خوبی دارد؛ اما در زمینه فرهنگ نگرانی و دغدغه‌ای بسیار جدی احساس می‌شود که باید آن را برطرف کرد و آن دغدغه همان عدم نفوذ انقلاب اسلامی به عرصه‌ی هنر و روشنفکری است. در بخشی از فصل اول این کتاب در مورد حساسیت و اهمیت مقوله فرهنگ از نگاه رهبر معظم انقلاب آمده است:
" و اما در عرصه فرهنگ، بنده به معنای واقعی کلمه، احساس نگرانی می کنم و حقیقتا دغدغه دارم. این دغدغه از آن دغدغه هایی است که آدمی به خاطر آن، گاهی ممکن است نصف شب هم از خواب بیدار شود و به درگاه پروردگار تضرع کند من چنین دغدغه هایی دارم."
رهبر انقلاب در ادامه سخنان‌شان به مبحث روشنفکری اشاره می‌کنند و بیان می‌دارند که گاهی اوقات این تقصیر انقلاب نیست که این روشنفکران به انقلاب جذب نشده‌اند و با موشکافی علت این موضوع به پدیده‌ای اشاره می‌کنند که آن را می‌توان روشنفکری بیمار نامید و به همین دلیل کتاب به عنوان پیش‌نیاز مباحث بعدی، سه فصل را با عناوین «فرهنگ و هنر ایران و انقلاب»، «جریان روشنفکری بیمار» و «جریان روشنفکری و انقلاب» به مخاطب ارائه می‌کند تا خواننده اطلاعات جامعی در خصوص این جریان به دست آورد و بتواند با آمادگی ذهنی کامل به ادامه بحث راه یابد.
در فصل ششم و هفتم کتاب با «تهدیدات درونی» و «تهدیدات و تهاجمات بیرونی» از منظر ایشان آشنا می‌شویم. ایشان با برشمردن عللی، یکی از تهدیدات درونی انقلاب را سایش نیروهای خودی می‌دانند که ضربه‌ای اساسی به روند فرهنگی انقلاب وارد کرده است و در بخش دیگر فرمایشات‌شان به مترصد بودن دشمن برای حمله به جبهه خودی و سوءاستفاده از نقاط ضعف جبهه انقلاب اشاره می‌کنند و با تیزبینی منحصر به فردشان یکی از نقاط ضعف هنرمندان انقلاب را مرعوب بودن بی‌دلیل آنها در برابر جریان مقابل می‌دانند که علت آن نادیده گرفتن نقاط قوت خودشان از قبیل ایمان و شجاعت است که دشمن فاقد این خصوصیات است.ایشان در این زمینه می فرمایند:
"قدرت مقابله با سایش را در خودتان ایجاد کنید. سایش شوخی ندارد؛ انسان ساییده می شود! همان چکش یا پتکی که شما روی سر آهن می کوبید و آن را به شکل های مختلف در می آورید، بعد از مدتی که نگاه کنید، می بینید ته آن ساییده شده است. یعنی با این نیروی فعاله قدرتمند، بالاخره تأثیر گرفته؛ یعنی آن، روی این اثر گذاشته است. به فکر این باشید. مقوله ای که شما در آن واردید، از مقوله های خطرناک است؛ چون روشنفکری یک مقوله خطرناک است. اگر روشنفکری، مجرد از عمل و تحرک خارجی شد ـ که الآن شما مبتلای به این هستید ـ شما چاره ای جز این ندارید که بروید در آنجا بنشینید و بنا کنید چیز نوشتن و مطالعه و مباحثه کردن. در این فضا، نه میدان جنگی است، نه جبهه ای است، نه بسیجی است، نه حرکت انقلابی ای است! محیط روشنفکری، جزو آن محیط های دشوار است. من همین قدر به شما بگویم که من سال ها با محیط روشنفکر کشور، دم ساز و دم خور بوده ام. آدم هایش را دیده ام، آدم های خوبی را که در این محیط وارد شدند، دیده ام؛ و بعد چگونه خارج شده اند! یعنی محیط روشنفکری محیط عجیبی است و روی این محیط خیلی سایش هست. بکوشید تا هیچ گونه تأثیر ناخواسته ای روی مجموعه شما و آنچه که بر این مجموعه مترتب است، وارد نیاید."
در فصل نهایی کتاب هم که «توقع انقلاب از جبهه فرهنگی» نام‌گذاری شده، راهکارهای مقابله با این تهدیدات از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی ارائه شده است. دیدگاه رهبری در این قسمت این‌گونه تبیین شده است که اینکه عده‌ای باید حریم انقلاب را حفظ کنند، بر لزوم مرزبندی و حفظ مرزها در عرصه‌ی هنر کشور تأکید شده است. رهبر فرزانه انقلاب پای‌بندی به اصول را شرط اصلی جهاد ذکر فرموده‌اند و صراط مستقیم الهی را همان حریم‌های الهی ذکر می‌کنند که باید در حفظ آنها کوشش شود.
در فصل نهم این کتاب در نصیحتی از مقام معظم رهبری به دست اندر کاران مقوله فرهنگ آمده است که خواندن آن به همه فرهنگیان توصیه می شود:
"مولوی داستانی دارد، اجمالش این است، می گوید؛ این آبی که در رودخانه ها و دریاهاست، همه کثافت ها و ناپاکی های ما را پاک می کند. بشر، هرچه ناپاکی و کثافت و زشتی دارد، با این آب برطرف می کند و از آن، سلامت و زیبایی و طهارت می گیرد. اما خود این آب کثیف می شود و احتیاج به تمیز شدن دارد. این تمیز شدن، با عروج انجام می گیرد. عروج می کند و باران می شود و تمیز می شود و بر می گردد. این حرکت دائمی لازم است. اگر ما این عروج را نداشته باشیم، نمی شود. او می خواهد بگوید کسانی که اهل معرفتند؛ معلم بشرند و انسان ها به آن ها مراجعه می کنند؛ باید معراجی برای خودشان درست کنند. بدون معراج نمی شود؛ ما فاسد می شویم. شما به این معراج خیلی احتیاج دارید؛ چون شما مردم را هدایت می کنید. می نویسید، فکر می کنید، شبهات را به ذهن می آورید، برای اینکه آنها را از ذهن برطرف کنید. آن ناخالصی ها را مجسم می کنید برای اینکه خالصی ها را به مردم بگویید. خیلی زحمت بر دوش شماست. لذا شما به این معراج احتیاج دارید. پس این معراج را فراموش نکنید. این معراج نماز است، ذکر است، توجه به خداست. به خصوص اجتناب از گناه است. بهترین مایه نورانیت، همین پرهیز است. همه آن کارهای دیگر، مثل درمان و دارو خوردن است و اجتناب از گناه، مثل پرهیز است. ظاهرا پرهیز اثرش گاهی خیلی بیشتر از داروی مقوی و معالج است. انسان سرماخوردگی که دارد، اگر پرهیز نکند، هرچه هم دوای مقوی بخورد، شاید مؤثر نباشد."
با توجه به دایره بسیار وسیع معلومات معظم له، در بیانات ایشان، به اسامی، وقایع و اعلام دیگری اشاره شده است که نیاز به توضیح دارد. لذا جهت فهم بیشتر متن، تحقیقاتی بر روی بسیاری از واژگان با استفاده از منابع متنوع و مطمئن و حتی المقدور منطبق بر دیدگاه ایشان انجام گرفته و در پایان کتاب آمده است.
کتاب «دغدغه‌های فرهنگی» با شمارگان 5000 نسخه در قطع وزیری و با قیمت 3300 تومان در دسترس علاقه‌مندان به مباحث راهبردی فرهنگی انقلاب اسلامی قرار گرفته است.
