شبکه ایران: هرویین دیگر سالهاست که به مخدری شناخته شده در ایران تبدیل شده و مصرف کنندگانش به خوبی میدانند با چه افیونی روبرو هستند. این ماده که نام شیمیایی آن "دی استیل ـ مورفین" است بیش از صد سال پیش به عنوان وسیلهای برای درمان مؤثر اعتیاد به مورفین ارائه شد. اما افسوس که این امید واهی خیلی زود به یأس مبدل شد. زیرا متوجه شدند، گرچه هروئین خوابآوری کمتری دارد، اما قدرت مسموم کنندگی آن پنج برابر مورفین است. و امروزه مراکز ترک اعتیاد به هرویین، روش معکوس در ترک هرویین را به کار میبرند یعنی متادون درمانی.
انگلیسیها اولین تولید کنندگان هرویین در جهان
هروئین با عمل تقطیر از مرفین استخراج میشود. هروئین پودر کریستالی سفید رنگی است که در سال 1874 توسط دانشمند انگلیسی در بیمارستان سنت مری کشف شد. دانشمند فوق این ماده را تترااستیل مرفین خواند تا اینکه در حدود سال 1890 دانشمند آلمانی بنام درسر و چند دانشمند دیگر مطالعات بیشتری روی آن انجام دادند و دریافتند که این مشتق دی استیله است و آن را برای معالجه اشخاص مبتلا به سل و سایر بیماریهای جهاز تنفسی و همچنین برای ترک اعتیاد به مرفین پیشنهاد و عمل کردند.
آلمانها اولین تاجران هرویین
کارخانه بایر آلمان دست به تهیه تجارتی آن زد و به آن نام هروئین داد شاید بایر کلمه هروئین را از کلمه که در زبان آلمانی به معنی عامل بسیار قوی و بسیار موثر که مقدار کم آن اثر زیاد دارد، اقتباس کرده است. از طرفی شاید چون مصرف هروئین میتواند اثر اعتیاد مرفین را از بین ببرد (چون یک مخدر قویتر میتواند اثرارت فیزیولوژیکی داروی مخدر قبلی را از بین ببرد و خود جانشین آن بشود)در ضمن چون پس از مصرف هروئین البته فقط در شروع و اوایل مصرف آن اعمال روانی و جسمانی به شدت تقویت میشود و شخص میتواند کار چند روزه را در یک روز تمام کند به این ماده نام هروئین مشتق از کلمه به معنی قهرمان دادند.
اشرف پهلوی بزرگتری قاچاقچی بینالمللی مواد مخدر درایران
ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ تریاک قبل از انقلاب به نظر میرسد که با یک برنامه هدفمند تغییر الگوی مصرف در کشور انجام میشود و دیده میشود در دهه 50 کم کم مصرف هروئین آغاز می شود تا جوانان به این سمت حرکت کنند.
مدیر کل اجرائی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتوگو با فارس میگوید: اینکه قاچاق مواد مخدر به کانون قدرت وصل بوده است با وجود قانونهای وضع شده میبینیم اشراف پهلوی درگیر مواد مخدر است. هر جایی که اهداف شبکههای مواد مخدر متصل به دولتیها حکم میکرده است در حقیقت قانون شل و سفت میشده است.
زاهدیان گفت: در حقیقت قانون برای رسیدن آنها به اهداف ضد فرهنگی و مالیشان بازیچه بوده است. در گذشته شهربانی کل کشور مسئول مبارزه با مواد مخدر بوده است در حالی که اختیارات چندانی نداشت. قبل از انقلاب اگر از فردی اعلامیه حضرت امام خمینی (رحمةالله علیه) گرفته میشد برخورد سختی با وی میشد اما با معتاد و قاچاقچی مواد مخدر برخورد چندانی نمیشد.
مدیر کل امور اجرایی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: شیوههای برخورد با مواد مخدر به گونهای بود که غالباً عناصر ضعیفی که رقیب شبکههای بزرگ مواد مخدر وصل به کانون قدرت بودند مورد برخورد شهربانی قرار میگرفتند در اسناد ساواک مشاهده میشود همواره این موضوع مورد اغماض قرار گرفته و مبارزه به شکل قاطع نبوده است.
زاهدیان اضافه کرد: بعد از پیروزی انقلاب در یک سال اول کشور درگیر مسائل امنیتی بود تا انسجام خود را پیدا کند در حقیقت بیوزنی ایجاد شد تا اینکه قانون منع کشت تریاک در کشور به تصویب میرسد و عملا یک مبارزه قاطع شکل میگیرد.
وی ادامه داد: این شرایط هم آسیبهایی در پی داشت و هم نقاط قوتی در یک شرایط خاص کشور با قاچاقچیها برخورد سنگینی داشته است و همین طور با معتادان که به نوعی هراسی در جامعه معتاد و قاچاقچی کشور ایجاد میکند. این شرایط باعث پیچیدگی در شرایط کار میشود و مصرف و توزیع مواد مخدر از شرایط کاملاً علنی و آشکار حالت مخفی پیدا میکند.
زاهدیان گفت: تعداد قابل ملاحظهای از عناصر شبکه قاچاق مواد مخدر اعدام شدند، کشت خشحاش در کشور ممنوع شد و لابراتوارهای تولید کننده مواد در کشور از بین رفت و به افغانستان منتقل شد در حالی که این کشور تا قبل از آن از ایران تغذیه میشد. کشت مواد مخدر به شدت در افغانستان توسعه یافت و از طرف دیگر از این پس در ایران هم شبکههای قاچاق شروع به فعالیت و ترانزیت مواد تولیدی افغانستان به سمت ایران میکنند.
مدیر کل امور اجرایی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: در آن مقطع چون استراتژی مشخصی برای برخورد با مواد مخدر نداشتیم سطح برخوردمان تنظیم شده نبود. یعنی با یک معتاد همان برخوردی را میکردیم که در این مقطع با یک قاچاقچی 200 کیلویی میکردیم. در یک زمانی آن قدر اعدام کردیم که حقوق بشر آمد به ما اعتراض کرد و امروز به اینجا رسیدیم که معتاد را بیمار میدانیم و برخورد قهری با معتاد نمیشود.
سالهای زیادی برای درمان اعتیاد در کشور بدون برنامه بودیم
زاهدیان گفت: باید در هر سطحی برخورد خاص خود را میداشتیم حتی در سطحی که معتاد را به اردوگاه میبردیم در آنجا هم برنامه خاص و مدونی برای درمان معتاد نداشتیم یعنی معتاد را به اردوگاه میبردیم و به شیوههای مختلف غیر علمی برخورد کردیم. در آن مقطع با جمعیت 36 میلیونی آن موقع یک میلیون و 200 هزار نفر معتاد داشتیم خانواده درگیر آن را هم اگر حساب کنیم حدود 6 میلیون نفر یعنی یک ششم جمعیت کشور بودند.
وی اضافه کرد: ما برنامهریزی خاصی برای این جمعیت نداشتیم. برخوردی که با معتاد تریاکی میکردیم با معتاد هروئینی هم میکردیم یا با معتاد به الکل هم همان برخورد را میکردیم.
زاهدیان گفت: یکی از ضعفهایی که در همه مقاطع مبارزه داشتیم این بود که سیستم درمان کشور با بحث مبارزه همراه و هماهنگ نبود چه قبل از انقلاب که هیچ برنامهای برای درمان نداشتیم چه پس از پیروزی که اردوگاه را داشتیم ولی درمان مدونی نبود.
وی گفت: یک مقطعی در مرزها کنترلی نداشتیم اما داخل شهرها کمیتهها بودند که با شبکههای توزیع برخورد میکردند ولی چون سطح جرم بالا بود. کار زیرزمینی شد هم کار نیروی پلیس سختتر شد و هم هزینه کشف مواد مخدر سختتر شد.
اعضای شبکههای متلاشی شده توزیع مواد در محلههای دیگر رئیس باند میشدند
زاهدیان ادامه داد: به عنوان مثال در محله جمشید که افرادی با آلودگی اخلاقی وجود داشت مبارزه کردیم و موجب پخش آن در سطح شهر شدیم در حالی که میتوانستیم در همان محله مدیریت کنیم اما بعد از آن هر فرد که عضو شبکه بود. رئیس شبکه شد و عضوگیری کرد.
مدیر کل اجرایی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: در مواد مخدر هم همین اتفاق افتاد توزیع آن در منطقهای خاص بود. مثلاً داروخانه به معتادان با کوپن مواد میداد و ما جمعیت معتادان را میشناختیم میتوانستم برای آن برنامهریزی کنیم به نسبت موادی که به آن میدادیم میتوانستیم آرام آرام او را به سمت یک سیستم درمانی ببریم تا به مرور درمان شود.
وی گفت: با این کار اجازه نمیدادیم جمعیت جدید هم اضافه شود چون با شبکههای غیر مجاز برخورد میکردیم همچنین نوع مواد کم خطر را میدادیم زیرا اگر تریاک را میگرفتیم، هروئین جایگزین میشد.
زاهدیان افزود: پدیده مواد مخدر تک بعدی نیست از نقطه پیشگیری شروع میشود به درمان ختم میشود اما از این پازل پیشگیری تا درمان فقط به بخش مبارزه قهرآمیز پرداختیم لذا آفتهای جدیدی هم برای ما ایجاد شد که در حوزههای مختلف هم تأثیرگذار شد. مواد مخدر بستر مناسبی است برای بروز سایر جرایم.
زاهدیان اضافه کرد: یک معتاد لحظهای که به مواد مخدر نیاز دارد دیگر نگاه نمیکند هنگامی که توی این طلا فروشی وارد میشود که طلا بدزدد نگاه نمیکند مادرش یا خواهرش جلویش است. او فقط مواد میخواهد از هر طریق فساد، فحشا جاسوسی و دزدی و ....
زاهدیان گفت: یکی از مواردی که موجب برخورد جدی با معتادان و قاچاقچیان میشد این بود که قانون به موقع در اختیار آنها قرار میگرفت الان برای برخورد با روانگردانها مجمع تشخیص مصلحت نظام 3 سالی است که قانون را خواباندهاند البته اگر مقابله را با همان شدت حفظ میکردیم و احکام به موقع و درستی اجرا میشد الان ضعفمان اینگونه نبود ما در سنوات مختلف یک دوره اعدام کردیم یک دوره کنار گذاشتیم و ....
وی ادامه داد: با این کار آن ترس را در دل قاچاقچی از بین بردیم یعنی الان قاچاقچی که در زندان است با وقتکشی حکم اعدام خود را به سمت حبس ابد میبرد تا آنجا 4 تا عفو بخورد و به 10 سال کاهش یابد. متوسط حضور زندانیان خرده فروش 3 ماه و اعدامیها 3 سال بود. از ابتدای انقلاب تا الان پیش از 5 میلیون دستگیری داشتیم در حوزه مبارزه با مواد مخدر که 50 تا 60 درصد آنها حتی 10 بار هم دستگیر شدهاند.
زندان هتل قاچاقچیان، شکار مواد فروشان جدید
وی ادامه داد: لذا محکومیت مجرمان خوب اعمال نمیشد. در قانون داریم قوه قضائیه موظف بوده اردوگاههای خاصی برای نگهداری قاچاقچیان ایجاد کند اما چه اقدامی صورت گرفت بازدیدی از یکی از زندانهای کشور 2 سال پیش داشتیم وارد که شدیم تحتهایی با کف قالیچههای عالی و پشتی مناسب بود سؤال کردیم اینجا اتاق زندانبانهاست گفتند گفتند اینها برای محکومینی است که بالای 10 سال - 15 سال زندانی هستند و خودشان خریدیند.
زاهدیان گفت: در کنار آن اتاق تلفن کارتی داشت میتوانستند از رستوران زندان غذا بخرند. این فرد را در کنار متهمی که تصادف رانندگی دارد نگه میدارند دیه ندارد بدهد. دیه او را قاچاقچی میدهد و هنگامی که بیرون میرود و با همان شغل رانندگی مواد جابهجا میکند قاچاقچی شبکه خود را با همان تلفن زندان اداره می کند.
وی ادامه داد: قاچاقچی مواد مخدر که حقوق شهروندان را عایت نکرده است حقوقش را رعایت میکنیم. در حالی که باید در کویر سنگ کوره بشکند و جنگل درست کند. در این صورت هم سازندگی خواهیم داشت و هم شرایط را برای قاچاقچی سخت میکنیم تا دیگر کسی جرئت نکند وارد این کار شود.
وی گفت: سالهای 67 - 60 مسئولیت مبارزه با مواد مخدر به کمیتهها واگذار میشود و در حقیقت از شهربانی گرفته میشود از سالهای 63 و 64 بحث اداره کل مواد مخدر مطرح شد و مسئولیت را عهده دار شدند و برخوردها بیشتر شد اما در این مقطع در این دوران ارتباطمان با جامعه بینالمللی هم کم بود و به خاطر شرایط جامعه نتوانستیم آن را تبدیل به فرصت کنیم. در حالی که امروز مسئول اجلاس جهانی مبارزه با مواد مخدر (CND) هستیم و ایران را قطب مبارزه دنیا میشناسند.
زاهدیان افزود: در گذشته به خاطر نگاه مبارزه قهرآمیز دانش پیشگیری و درمان اعتیاد وارد کشور نشد اما دانش مبارزهای که بومی در ایران بود را داشتیم و الان میتوانیم آن را به دنیا صادر کنیم. هیچ کشوری به اندازه ایران شیوه مبارزه را نمیداند.
وی اضافه کرد: اما با مشکلاتی که بود حجم زندانیها بالا رفت و در برخی موارد سلیقهای عمل شد.چون ما علمی با موضوع برخورد نکردیم این ترس را داریم که الان باید خیلی از موارد اعتیاد را به خانوادهها بگوئیم و 300 مورد عامل خطر را به مردم گوشزد کنیم.
وی ادامه داد: در این سالهای 83 - 67 اقدامات مقابلهای برجسته بود، 4700 شهید دادیم که 2650 نفر آنها بچههای نیروی انتظامی سپاه یا وزارت اطلاعات هستند وظیفه خود را به خوبی عمل کردند. اگر این اقدامات نبود امروز وضعیت خوبی نداشتیم.
زاهدیان گفت: در حوزه مقابله با عرضه به علت مدیریت واحد با راهکار روشن خوب عمل شد. در پی آن خلاءهای مرزی کشور در حال برطرف شدن است و همچنین بهرهگیری از تجهیزات روز دنیا الان بخشهای قابل توجهی از مرز شرق از خراسان رضوی تا قسمتی از مرز پاکستان در پائین میرجاوه با کانال و سیم خاردار و دیوار مسدود شده است ولی الان همان مسائل سیاسی در پیگیری و تکمیل پروژهها و اعتبار مرزها به واسطه تغییر یک وزیر در وزارت کشور به موقع به ستاد مبارزه با مواد مخدر نمیرسد در حالی که برای خرید تجهیزات تا سال 90 باید بحث انسداد مرزهای به طور کامل پیگیری شود.
