به هر حال باید دید در 643 راهکار مقابلهای که سازمان قضایی نیروهای مسلح به آن رسیده است، همه این موارد در نظر گرفته شده است، یا این مسئله نیز همچون طرح سربازی مرکز پژوهش های مجلس در همان ابتدای راه مسکوت گذاشته می شود.
خبرنامه دانشجویان ایران: «کابوس سربازی» یکی از دغدغه های هر جوان «پسری» است که پس پایان تحصیلات و یا رسیدن به سن 18 سالگی با آن مواجه می شود؛ قانونی «90 ساله» که علی رغم آسیب های جدی که به خانواده ها وارد کرده است، اما هنوز به دلایل مختلف از جمله کار کشیدن از یک «نیروی رایگان» کمتر برنامه ای برای آن در نظر گرفته شده است.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اخیرا معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح در همایشی آماری از شایع ترین جرم در بین سربازان را ارائه داده است؛ حجتالاسلام محمد مصدق در بیست و دومین مجمع استانی پیشگیری از وقوع جرم، فرار از سربازی را شایع ترین جرم سربازان عنوان کرده است.
وی با بیان اینکه بیش از 100 علت برای این جرم احصاء شده، گفت: در این حوزه و با بهرهگیری از تجارب کارشناسان و محققان نیروهای مسلح، 643 راهکار مقابلهای استخراج شده است. این آمار در حالی ارائه شد که این مقام مسئول در اظهارات خود 100 دلیل «احصاء» شده را عنوان نمیکند.
بدون شک فرار سربازان از دوره سربازی را نمی توان آن را تنها به عنوان «بچه بودن» و دوری از خانواده مطرح کرد؛ طی چندسال اخیر و با افزایش قشر تحصیل کرده و افزایش سن جوانان که در آستانه ازدواج و اشتغال قرار گرفته اند، این مسئله بیش از پیش دیده می شود.
یکشنبه اعزام های مشمولین شهریور ماه که بدلیل «تکمیل ظرفیت» سرباز خانه ها به آبان ماه افتاده بود چندین هزار نفر که عمدتا از تحصیل کردهها بودند در مراکز آموزشی شرکت کردند؛ خبرنگار ما طی چند ساعت دربین اعزام شده ها در پادگان خیابان تختی تهران حاضر شد و با چند نفر از این جوانان به گفت و گو پرداخت.
درد و دل با دو مشمول
محمد، یکی از مشمولینی که متولد سال 67 است درباره اعزام خود گفت: من بعد از پایان دوره تحصیلات تکمیلی و پس از هشت ماه عقب افتادن اعزامم از طرف سازمان نظام وظیفه، باید دو سال بهترین وقت زندگی خودم که الان 27 سال دارم را بدون هیچ برنامه ای در پادگان بگذرانم.
وی ادامه داد: بزرگترین دغدغه من تلف شدن زندگی و عقب افتادن ازدواجم هست.
احمد، یکی دیگر از مشمولین که وی از متولدین سال 69 نیز بود درباره احساس حضور در سربازی نیز گفت: من حدود شش ماه است که ازدواج کردهام، به سختی توانسته بودم در این بازار کار، شغلی برای خودم با حقوق حداقلی پیدا کنم که بتوانم بدهی ها و وام هایی که گرفته بودم پرداخت کنم. اما حالا نمی دانم چه بلایی بر سر زندگی ام می آید، با حقوق 100 تومانی و بدهی 850 هزار تومانی نمیدانم چگونه زندگی خودم را بچرخانم.
این جوان 25 ساله در پاسخ به این سوال که به فکر فرار و یا خرید از سربازی بودهای گفت: درباره فرار از کشور اینکه، من آدم متدین و معتقد به قوانین جمهوری اسلامی هستم و هیچ وقت از کشور فرار نمی کنم، اما برخوردهای سلیقه ای همچون ماجرای فرار فوتبالیست معروف و سکوت مسئولین هر جوانی مثل من را به فکر فرار از سربازی می اندازد.
وی ادامه داد: قانون خرید سربازی هم برای خودش یک مسئله خنده دار است، منی که 20 سال برای کشورم درس خوانده ام باید حدود 40 میلیون تومان برای خرید سربازی پول بدهم اما یک آدم بی سواد با کمتر از 10 میلیون تومان می تواند سربازی خود را بخرد! این مسئله هیچ توجیهی به جز سنگ انداختن جلوی پای جوانان ندارد.
چرا فرار؟
مسئله «فرار» از خدمت به نظر می رسد تا وقتی که یک «آینده» روشنی به جوانان ارائه شود، قطعا باید خبرهای بیشتری از فرار روزانه سربازان شنید؛ محمدرضا اکبر حلوایی معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا چندی پیش حرف های متفاوتی نسبت به دیگر مسئولین نظام وظیفه می زند: "سربازی یعنی درگیر کردن یک جوان بیش از دوسال به طوری که سه یا چهار ماه قبل از سربازی و سه یا چهار ماه بعد از سربازی این جوان را درگیر میکنیم و یک نیروی مولد اقتصادی جوان و کارافرین را از محیط که در آن تاثیرگذار است به محیطی بدون بهره وری کافی منتقل میکنیم. یک سرباز وقتی از خدمت ترخیص میشود تاثیر مثبتی به همراه ندارد، احساس نمیکنند که سربازی چیزی به او اضافه کرده با همه این شرایط مدت زمان دوره خدمت را هم افزایش دادهایم."
همین اظهارات معاون پیشین سازمان وظیفه «شاه کلید» دلیل فرار سربازان و جوانان از سربازی است؛ نبود آینده روشن، درگیر نکردن جوان با ظرفیت تخصصی، بالا بودن هزینه های فردی و خانوادگی به خصوص سربازان متاهل نسبت حقوق دریافتی، عدم تضمین اشتغال بعد از پایان دوره از سوی نهادهای مسئول و دلایلی از این دست را می توان از مهمترین دلایل این اقدام نامید.
نکته قابل تامل در این بین آگاه بودن یا نبودن مسئولان است، اگر آگاهی نسبت به این وضعیت وجود ندارد که تکلیف روشن است؛ اما اگر از دلایل وضعیت امروز سربازان در تمام حوزه های شخصی و عمومی اطلاع دارند (که قطعا دارند) باید پرسید که بنا به چه دلیلی هنوز یک اقدام «جدی» برای حل این مشکل جوانان نشده اند؟
جالب اینجا است که حمید صدرالسادات رئیس سازمان وظیفه عمومی اواسط ماه گذشته در یک نشست خبری در باشگاه خبرنگاران، با اعتراف به درآمد زایی از طریق فروش سربازی می گوید: " تا کنون ۲۳ هزار میلیارد ریال واریزی از طریق پرداخت جرایم غیبت سربازی داشتیم که تمامی این واریزیها به حساب خزانه دولت واریز شد."
دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره قانون فعلی سربازی و آسیبی که به کشور زده است، معتقد است: "حدود 100 میلیون تومان است یا یک پزشک حدود 150 میلیون و مهندس 130 میلیون و چندین میلیون هزینه شده است که شما الان خبرنگار شده اید! وقتی چهار سال دانشجو در دانشگاه تحصیل می کند به معنای آن است که از پول استاد و آزمایشگاه گرفته تا خرج کتاب و خیلی خرج های دیگر برایش هزینه کرده ایم؛ حالا اگر این فارغ التحصیل بیکار بماند چه اتفاقی می افتد؟ اگر ما دو میلیون دانشجوی تحصیل کرده بیکار پرورش دادیم دو میلیون را ضرب در 100 میلیون کنیم، یعنی پول مملکت را به هدر داده ایم."
وی ادامه می دهد: "سربازی از نظر ورود به انواع آسیب های اجتماعی شخصیتش را می سازد تا کمتر به چالش کشیده شود تا پسران آقازاده ای که الان باید سربازی بروند و سر از کانادا در آورده اند! شما باید شغل تولید کنید چون شغل تولید نمی کنید، پس به تحصیل نروند و لمپن شوند؟ همه پسران ما می خواهند ازدواج کنند، چگونه پسران را بیکار آوردید که می گویید در فارغ التحصیلان دانشگاه 22 درصد بیکار هستند. این یعنی مایه ننگ، خب مسلم است که جوان ما تحصیل کند اما اینکه پس از تحصیل شغلی نداشته باشد، فاجعه است."
البته این نکته را هم نباید نادیده گرفت که طی چند سال گذشته اقدامات حداقلی برای «تسکین ظاهری» این «بیماری» از جمله؛ طرح کسری پروژه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی اجرا شده است، اما بدون شک این اقدامات تنها می تواند یک «مُسکن» مقطعی باشد، و آسیبهای بلند مدت آن نامعلوم است.
به هر حال باید دید در 643 راهکار مقابلهای که سازمان قضایی نیروهای مسلح به آن رسیده است، همه این موارد در نظر گرفته شده است، یا این مسئله نیز همچون طرح سربازی مرکز پژوهش های مجلس در همان ابتدای راه مسکوت گذاشته می شود.