هـواپـیـمـای نــو؟

خبرنامه دانشجویان ایران: یک ماه پیش بود که دکتر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی در حین سفر به وین برای اجرایی کردن برجام به خبرنگاران گفت: «با هواپیمای نو بر می گردیم.» اینکه چرا با هواپیمای نو برنگشتند موضوع مورد بحث ما نیست. سوالی که مطرح کی شود این است که «آیا تحریم های هواپیمایی برداشته شد؟» پاسخ این سوال به یک «تعریف» بر می گردد. اینکه تعریف ما از تحریم چیست؟

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تحریم عاملی است که سعی دارد کشور را از لحاظ اقتصادی، علمی، صنعتی، بازرگانی و ... عقب نگه دارد. حال سوال دیگری مطرح می شود. «آیا آزاد شدن خرید هواپیما «برداشتن تحریم» محسوب می شود؟» مسلماً پاسخ مثبت است. ایران هم مانند سایر کشورها حق خرید و فروش هر کالایی را دارد و می تواند از طریق آن اقتصاد خود را متحول کند. در زمینه ی خرید هواپیما هم این موضوع صادق است. استفاده از هواپیمای نو و کم خطر حق مردم است.اما موضوعی که باید به آن پرداخت این است که خرید هواپیمای صفر کیلومتر تا چه حد در توان اقتصاد و ظرفیت شرکت های هواپیمایی است؟

به گفته ی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی مبلغ قرارداد خرید 118 ایرباس 10.5 میلیارد دلار است. نخجوانی رییس اسبق سازمان هواپیمایی هم گفت: «قیمت یک فروند ایرباس 320 صفرکیلومتر 80 میلیون دلار است در حالی که همین هواپیما را می توان در بازار آزاد با نصف قیمت تهیه کرد.با وضعیت اقتصادی کنونی، ایرلاین ها به هیچ وجه نمی توانند اقساط آن را پرداخت کنند. بهتر است اعتبار بیش از 20 میلیارد دلاری برای خرید هواپیما در کشور، صرف جوان سازی ناوگان هواپیمایی شود تا سن ناوگان را به 10 سال کاهش دهد نه به صفر کیلومتر.»

نظرات آقای نخجوانی دوباره ما را به ابتدای متن  و تعریف ما از تحریم بر می گرداند. این که تحریم یعنی ممانعت از پیشرفت. اگر تحریم را ممانعت از خرید و فروش تعریف کنیم این یک تعریف جامع نیست چون این امر همیشه جلوی پیشرفت را نمی گیرد و در خیلی از زمینه ها موجب پیشرفت است. البته نه به این معنا که درهای تجاری کشور را به روی همه دنیا ببندیم و کاری به بازارهای جهانی نداشته باشیم و بگوییم اقتصادمان را خودمان پیش می بریم .به هیچ وجه منظور این نیست و اصلا غیرعقلانی و غیرمنطقی است. اما خرید اقساطی هواپیمایی با دو برابر قیمت، اگر اقساطش کمر اقتصاد را نشکند تاثیر مثبتی هم در آن نخواهد داشت.

اگر قرار است تحریمی برداشته شود و خرید و فروشی آزاد شود باید به گونه ای باشد که منجر به سود شود، نه این که ما را در صنعت منفعل تر و و در اقتصاد وابسته تر کند. اگر شعار دولت، تدبیر است، تدبیر کند و نوسازی ناوگان هوایی را به گونه ای انجام دهد که هزینه ی کم تری داشته باشد نه این که برای استفاده ی رسانه ای و منافع تبلیغاتی کشور را متحمل هزینه ای به این سنگینی کند.

اگر به گفته ی روحانی، رییس دولت فرانسه به فکر اشتغال جوانان ایرانی است تحریم های قطعات هواپیما و مواد اولیه ی تکنولوژی های پیشرفته را بردارد تا جوانان ما هم علم و استعدادشان شکوفا و به کار گرفته شود، هم اشتغالشان تامین شود و هم سرمایه ی کشورشان به به جیب دولت او واریز نشود.

به طور خلاصه تحلیلی که از برداشتن تحریم های ایران توسط غرب مطرح می شود این است که تنها تحریم هایی آزاد شود که به طور ظاهری و کوتاه مدت معیشت و اقتصاد را بهتر جلوه دهد و تحریم های قدرت افزا را هم چنان به قوت خود باقی گذارند. به طور مثال صنعت میکروالکترونیک صنعتی است که سالانه در بازارهای جهانی به طور متوسط 2000 میلیارد دلار درآمد دارد و در ایران نیز در طول سه سال حدود 20 میلیارد دلار ارز از کشور خارج می کند. طبق توافقات انجام شده تحریم های الکترونیکی تا ده سال آینده نیز برداشته نخواهد شد. چون این صنعت مانند صنعت هسته ای روز به روز بر قدرت ایران در منطقه می افزاید.

* گزارش از سجاد نراقی دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف