به گزارش سروریس صنفی و آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ طرح بورسیه صنعتی به معنی توسعه بکارگیری دانشجویان با استعداد در واحدهای اقتصادی کشور می باشد. در راستای اجرایی‌سازی سند راهبردی کشور در امور نخبگان در خصوص «ساماندهی و گسترش پشتیبانی‌های مستقیم و غیرمستقیم مادی به اجتماع نخبگانی در قالب بورس، جایزه های مقطعی و پژوهانه از سوی سازمان های دولتی، بخش خصوصی و نهادهای عمومی منطبق با پایش پیشرفت مرحله ای و اثرگذاری آنان» شیوه نامه اجرای آزمایشی توسعه به کارگیری دانشجویان مستعد تحصیلی در واحدهای اقتصادی کشور که به اختصار «طرح بورسیه صنعتی» نام گذاری شده، تدوین شده است. همکاری قانونی بین هر یک از واحدهای اقتصادی و دانشجوی پذیرفته شده، مبتنی بر قراردادی که مزایای مادی و غیرمادی آن و بر اساس توافق دو طرف، به عنوان بورسیه صنعتی تعریف شده است.
بر اساس این شیوه نامه، شناسایی، هدایت، توانمندسازی، جذب و نگهداشت سرمایه انسانی مستعد برتر و نخبه در واحدهای اقتصادی کشور، آموزش مهارت های لازم و مرتبط با نیازهای واحدهای اقتصادی به استعدادهای برتر، ارتقای توانمندی‌های عملی و فنی استعدادهای برتر از طریق ارتباط مستمر آنان با واحدهای اقتصادی و استفاده از ظرفیتهای اجتماع نخبگانی برای ارتقای فعالیت های واحدهای اقتصادی از اهداف این طرح به شمار می رود.
حضور این دانشجویان در واحدهای اقتصادی به این صورت است که تعهد محضری داده‌اند بعد از گذشت چهارسال بورسیه تحصیلی‌شان، باید دوبرابر به مجموعه خدمت کنند. شرکت هم به دانشجو تعهد محضری داده که فضا را برای مهارت‌آموزی او فراهم کند و ماهانه مبلغی را به‌عنوان حق‌الزحمه به وی بدهد و بعد از اتمام درس دانشجو، او را در مجموعه‌اش جذب میکند، بنابراین کار به‌خوبی پیش‌رفته و دانشجویان به‌طور معمول از شنبه تا سه‌شنبه تحصیل و برخی چهارشنبه و برخی دوشنبه روی مهارت‌افزایی‌شان کار میکنند. خوشبختانه نتایج مثبتی از این طرح گرفته شده است. از جهت رضایت، واحدهای اقتصادی از 94 نفر از این 95 نفر رضایت کتبی داشتند و عنوان کردند آنها می‌توانند برای آینده شرکت ما توانمند باشند.
دانشجویان از همان ترم اول که می‌خواهند وارد شوند، تعهد محضری می‌دهند که بعد از چهارسال تحصیل، هشت سال به آن شرکت یا واحد صنعتی خدمت کنند؛ البته بورسیه بنیاد نخبگان مثل بورسیه فرهنگیان نیست که دانشجو با معدل 10 هم که فارغ‌التحصیل شود، خیالش راحت است که حقوق و شغلش را دارد. اینجا در پایان هر نیمسال نمرات و عملکرد دانشجو بررسی میشود. ما از شرکت می‌پرسیم که عملکرد دانشجو در آموختن مهارت‌ها چگونه بوده است، یعنی می‌پرسیم این دانشجو با مهارتی که کسب کرد، آیا توانسته برای شما ارزشی ایجاد کند؟ ارزیابی‌ها ادامه بورسیه را تایید میکنند وگرنه دانشجو در حالت تعلیق قرار میگیرد و باید برود تلاش کند و دوباره بیاید.
معاون وزیر چه می‌گوید؟
پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم اخیرا در مصاحبه‌ای به سیاست‌های تشویقی ارتباط با دانشگاه پرداخته و اظهار داشت: ما همواره سعی کرده‌ایم سیاست‌های تشویقی برای ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت بیشتر و کارسازتر شود. در حال حاضر همه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی که زیر نظر وزارت علوم هستند بیش از ۱۱ هزار و ۲۱۲ قرارداد با جامعه و صنعت منعقد کرده‌اند که ارزش این قراردادها ۶ هزار میلیارد تومان است.
وی افزود: این گونه فعالیت‌ها نشان می‌دهد که دانشگاه‌های ما به صورت فعال در حال نقش آفرینی هستند اما این تعداد برای ما کافی نیست.
معاون پژوهشی وزیر علوم درباره ظرفیت قانون جهش تولید دانش بنیان نیز گفت: ماده ۱۳ این قانون می‌گوید اگر شرکت‌های دولتی و خصوصی با دانشگاه و پژوهشگاه قرارداد تحقیقاتی برای توسعه منعقد کنند این قرارداد می‌تواند به عنوان مشوق مالیاتی از میزان مالیات آنها کسر کند. این قانون می‌تواند حجم قراردادهای دانشگاه‌ها با صنعت و جامعه را افزایش دهد.
معاون پژوهشی وزارت علوم ادامه داد: آئین نامه اجرایی این قانون دو واحد ابلاغ شده است بنابراین ما امیدواریم بر اساس ماده ۱۳ قانون جهش تولید دانش بنیان و بند ب ماده ۱۱ این قانون در انتهای امسال شاهد رشد بسیار زیاد قراردادهای دانشگاه‌ها با جامعه صنعت برای حل مشکلات جامعه باشیم.
صالحی گفت: قراردادهای دانشگاه‌ها با صنعت در بخش‌های مختلفی از جمله مشاوره، حل مساله، تولید فناوری و دانش است که خروجی آن به دانش فنی، حل مشکل صنایع و حل مشکلات جامعه منجر میشود.
مشمولان این طرح کیستند؟
مشمولان این طرح نیز عبارت اند از دارندگان نشان های طلا، نقره و برنز کشوری در المپیادهای ملی دانش آموزی با معرفی باشگاه دانش پژوهان جوان و تأیید بنیاد ملی، دارندگان رتبه‌های ۱ تا ۲۰۰۰ آزمون های سراسری ورود به مقطع پایه دانشگاه، دارندگان رتبه های ۱۰ درصد برتر استان در آزمون های سراسری ورود به مقطع پایة دانشگاه صرفا در استان های کمتر برخوردار، برگزیدگان رویدادهای نخبگانی مورد تأیید بنیاد ملی و دانشجویان حائز ۹۰ درصد حدنصاب برگزیدگی در طرح توسعة فعالیت های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی (طرح شهید وزوایی) در سال تحصیلی ثبت درخواست. آنطور که در این شیوه نامه تاکید شده، رتبه در آزمون سراسری بدون لحاظ کردن سهمیه در نظر گرفته می شود و دانشجوی پذیرفته شده، مشمول قانون کار نیست.
وظایف واحدهای اقتصادی از چه قرار است؟
در این شیوه وظایفی برای موسسه علمی (مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری کشور) و همچنین واحدهای اقتصادی تعریف شده است که اعلام نیازمندیهای نیروی انسانی مستعد به بنیاد استان همراه با تعیین جایگاه شغلی آینده وی در واحد اقتصادی در دو بخش، بخش اول پذیرش مستقیم از آزمون سراسری ورود به مقطع پایه و بخش دوم پذیرش از میان دانشجویان مستعد مشغول به تحصیل در هر یک از مؤسسات علمی، تعیین شاخص های مورد نیاز واحد اقتصادی برای مصاحبه به منظور گزینش نهایی مشمول و ایجاد زمینه آموزش های فنی و مهارتی با همکاری مؤسسه علمی و بنیاد استانی برای دانشجویان پذیرفته شده و پرداخت اعتبار کارآموزی فناورانه به پذیرفته شده در قبال فعالیت وی و جذب و بکارگیری پذیرفته شده بعد از دانش آموختگی وی از جمله وظایف واحدهای اقتصادی به شمار می رود.
وظایف موسسه علمی چگونه است؟
برخی وظایف موسسه علمی نیز عبارت است از احصای رشته های مورد نیاز واحدهای اقتصادی و اقدام به منظور اخذ کد رشته مورد نیاز آنها، مصاحبه با مشمولان متقاضی با هماهنگی بنیاد استانی و واحد اقتصادی، معرفی پذیرفته شدگان به بنیاد استان و واحد اقتصادی، معرفی استاد راهبر به منظور هدایت و راهنمایی دانشجوی پذیرفته شده با هماهنگی واحد اقتصادی و تأیید بنیاد استانی، تأمین خوابگاه در ایام تابستان در صورت نیاز واحد اقتصادی برای حضور دانشجوی پذیرفته شده، ارسال گزارش وضعیت تحصیل دانشجوی پذیرفته شده به بنیاد استان و واحد اقتصادی در پایان هر نیمسال تحصیلی و صدور معرفینامه در ابتدای هر نیمسال تحصیلی شامل نیمسال تابستان برای دانشجوی پذیرفته شده برای ارائه به واحد اقتصادی.
وظایف دانشجوی پذیرفته شده
همچنین حفظ حسن تحصیل بر اساس برنامة تحصیلی تعیین شده از سوی مؤسسه علمی، همکاری موثر با واحد اقتصادی در چارچوب قرارداد منعقد شده و ارائه گزارش ماهانه از فعالیت های خود به واحد اقتصادی، مؤسسه علمی و بنیاد استانی، شرکت مؤثر در دوره های کارآموزی، مهارت افزایی و سایر دوره های آموزشی که توسط واحد اقتصادی، مؤسسة علمی و یا بنیاد ملی یا استانی برگزار میشود،
حضور و انجام فعالیت مطابق با شرح فعالیت مصوب طی یک روز در هفته (پنجاه ساعت درماه) در طی نیمسال تحصیلی و دو روز در هفته (یکصد ساعت در ماه) در طول تابستان در واحد اقتصادی با هماهنگی مؤسسه علمی، انجام دورۀ تعهد خدمت در واحد اقتصادی پس از دانش آموختگی به میزان حداقل برابر با مدت زمان بهرهمندی از مزایای این طرح، حل مسائل و چالش های اولویت دار علمی، پژوهشی، فناورانه و فرهنگی کشور و رعایت تعهدات منع افشای اطلاعات واحد اقتصادی در صورت درخواست از وظایف دانشجوی پذیرفته شده به شمار می رود.
فرایند اجرا نیز به شرح زیر است؛
قائم مقام بنیاد ملی، بودجه حمایت از پذیرفته شدگان را در هر استان تعیین میکند. بنیاد استانی با هماهنگی مدیر طرح، کارگروه را تشکیل می دهد . واحدهای اقتصادی درخواست خود را برای مشارکت در طرح بورسیه صنعتی با تعیین جایگاه های مورد نیاز در دو بخش پذیرش از طریق آزمون سراسری ورود به مقطع پایه و پذیرش از میان دانشجویان مستعد مشغول به تحصیل در هر یک از مؤسسات علمی، به کارگروه ارسال میکنند.
کارگروه، نیازهای نیروی انسانی احصاء شده توسط واحدهای اقتصادی را بررسی و فهرست رشته های مرتبط با نیازمندیهای تأیید شده را به مؤسسة علمی استان ارسال می کند. مؤسسة علمی نیز با توجه به ظرفیتهای خود و با عنایت به نیازمندیهای واحدهای اقتصادی، فهرست رشته ها و همچنین برنامة توانمندسازی اعم از واحدهای رسمی درسی و دوره های کوتاه مدت آموزشی را به کارگروه اعلام میکند.
مؤسسة علمی در موعد تعیین شده توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کد رشته-محل تحصیل مورد تأیید کارگروه را برای درج در دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری، به وزارت علوم، تحق یقات و فناوری ارسال می کند. متقاضیان غیرنوورود برای بهره مندی از طرح بورسیه صنعتی الزام است درخواست خود را بر اساس برنامه زمانبندی اعلامی از سمت بنیاد ملی در سامانه اطلاعاتی بنیاد ملی ثبت کنند.
بنیاد ملی پس از بررسی درخواست ها، مشمولان غیرنوورود را مشخص و برای مصاحبه، به بنیاد استانی معرفی میکند. مشمولان نوورود برای بهره مندی از طرح بورسیه صنعتی مستقیماً از طرف سازمان سنجش آموزش کشور (سه برابر ظرفیت) به مؤ سسه علمی معرفی می شوند. مصاحبه از مشموالن توسط مؤسسه علمی با هماهنگی واحد اقتصادی و بنیاد استانی انجام و دانشجویان پذیرفته شده به واحد اقتصادی و بنیاد استانی معرفی می شوند.
هر یک از دانشجویان نوورود پذیرفته شده پروندە خود را در سامانة اطلاعاتی بنیاد ملی تکمیل و درخواست خود را برای دریافت تسهیلات بنیاد ملی ثبت می کنند. کارگروه استان قرارداد بورسیه صنعتی بین واحد اقتصادی، مؤسسه علمی و پذیرفته شده را تنظیم می کند. وظیفه نظارت بر قرارداد را بنیاد استانی برعهده میگیرد. دانشجوی پذیرفته شده تحصیل خود را در مؤسسة علمی و همکاری خود را با واحد اقتصادی مطابق با تعهدات مشخص شده آغاز می کند. مؤسسة علمی و واحد اقتصادی در انتهای هر نیم سال تحصیلی، رضایت یا نارضایتی خود را از وضعیت تحصیل و فعالیت های برگزیده، در سامانه اطلاعاتی بنیاد ملی ثبت می کنند.
گزارش از عرفان عباسی
