تحلیلی بر رفراندوم 16 آوریل ترکیه

خبرنامه دانشجویان ایران: محمد برم// بالاخره پس از داستان های بسیار امروز، 16 آوریل رفراندوم تغییر قانون اساسی ترکیه برگزار شد. علیرغم اینکه اکثریت قابل ملاحظه ای از اتباع ترکیه ساکن در ایران به همه پرسی تغییرات قانون اساسی در این کشور رای منفی دادند - 54/7% گفته اند خیر و 47/3% گفته اند آری - و هرچند برخی اسناد و مدارک خبر از تخلفات گسترده در این رفراندوم می دهد اما طبق نتایج گزارش شده در مجموع آرا 55 درصد مردم ترک موافق تغییر قانون اساسی هستند.

تغییرات انجام شده در قانون اساسی ترکیه از سال 2019 اجرایی می شود. یکی از آثار این رفراندوم حذف سمت نخست وزیری و انتقال قدرت آن از معرفی کابینه گرفته تا اداره امورات اجرایی مملکت به رییس جمهور می باشد. از طرفی هم در نظام های ریاستی، رییس جمهور می تواند بدون اخذ مجوز از پارلمان سمت ها یا وزارتخانه های جدیدی ایجاد و یا آنها را اصلاح کند فلذا در این وضعیت نهادی ناظر برای فعالیت های رییس جمهوری وجود ندارد دیکتاتوری نمایشی حاکم می شود. دیکتاتوری نمایشی مقدمه حکمیت دیکتاتوری محض می باشد. چندین تبصره و بند دیگر نیز وجود دارد که منجر به کاهش قدرت مردم با یک واسطه و افزایش قدرت سمت ریاست جمهوری می شود.

در کل خوی و منش اردوغان نیز جدای از این تغییرات نیست و خبر از سلطه گری می دهد. او در ذهن خود آتاتورک را پرورانده و خواب سلطان سلیمان می بیند. با روند فعلی و با گذشت زمان اگر اردوغان تلاشی برای مادام العمر کردن ریاست جمهوری خویش بکند غیرمعقول نیست.

مطمئنا از این پس ترکیه ریاستی روابط خوبی با برخی کشورهای مدعی آزادی اروپا مانند هلند، آلمان، اتریش، بلژیک، سوئیس و سوئد نخواهد داشت. چرا که این کشورها در تبلیغات و سخنرانی های انتخاباتی همکاری مناسبی با اردوغان نداشته اند و نتوانسته اند رضایت وی را جلب کنند. از امروز باید منتظر کشوری با سیاست خارجه ی بی رودروایسی باشیم و دیگر کمتر کسی شاهد سیاست های دوگانه ترکیه خواهد بود برای مثال اردوغان پس از پیروزی در این رفراندوم خبر از برگزاری رفراندوم جدید مبنی بر احیای مجازات اعدام در این کشور داد که بلافاصله واکنش کشورهای اروپایی را در پی داشت. همچنین اتحادیه اروپا اعلام کرد روند ورود ترکیه به این اتحادیه بلافاصله بعد از احیای مجازات اعدام پایان خواهد یافت.

در پایان باید عرض کنم از نتیجه رفراندوم ترکیه نه خوشحالیم و نه ناراحت اما در قسمت جامعه شناختی و پساساختارگرایی در جوامع نوین امروزی، یک مفهوم آزاردهنده و نگران کننده است. آن مفهوم این است که مردم متوجه نیستند چه می کنند و چه خواهند کرد.

نتیجه این رفراندوم به خود مردم بازمی گردد و اقلیت هایی چون کردهای ترکیه متضرر می شوند ولاغیر..