روز پزشک سال 1398 در حالی فرارسیده است که همچنان حرف و حدیث‌ها بر سر موضوع کنکور و به ویژه داوطلبان رشته‌ی علوم تجربی سر و صدای زیادی به راه انداخته است. این مسئله در کنار افزایش غیر قابل تصور داوطلبان شرکت در کنکور علوم تجربی برای راهیابی به دانشگاه در سال‌های اخیر، تقریبا تبدیل به یک بحران در مسئله‌ی اموزش عالی و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به عنوان مجری آموزش دانشگاهی پذیرفته شدگان بزرگترین ماراتن علمی کشور شده است.
نگاهی دقیق به آمارهای تکان‌دهنده‌ی هجوم چندصدهزار نفری داوطلبان برای شرکت در کنکور رشته‌ی علوم تجربی در سال‌های اخیر، دورنمای روشن‌تری نسبت به آینده‌ی نامعلوم مسائل و مشکلاتی که احتمالا قرار است دامن جامعه پزشکان و پرستاران کشور را بگیرد به ما خواهد داد. مسئله‌ای که امروز در حوزه‌های علوم انسانی و فنی و مهندسی نیز به شدت مشکل‌ساز شده و حجم قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان بیکار و البته متخصص در این حوزه را با سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی متعدد مواجه کرده است.
در سال ۸۸ تعداد داوطلبان کنکور یک میلیون و ۳۹۲ هزار نفر بوده است که از این تعداد ۴۵۷ هزار و ۵۹۲ نفر در زیر گروه علوم انسانی شرکت کرده‌اند، در حالی که در کنکور امسال که با حضور یک میلیون و ۱۱۸ هزار و ۷۹۳ داوطلب برگزار شد، سهم علوم انسانی فقط ۲۸۲ هزار و ۱۵۱داوطلب است؛ یعنی در یک بازه ده ساله نیمی از متقاضیان حضور در این رشته کوچ کرده‌اند.
در همین آمار می‌بینیم که در همان سال ۸۸ حدود ۳۰۸ هزار و ۸۷۵ نفر در گروه آزمایشی ریاضی و فنی حاضر بوده‌اند که این آمار در سال ۹۸ به ۱۶۴ هزار و ۲۷۸ داوطلب رسیده است. به این مفهوم که حدود ۲۰۰ هزار داوطلب ریاضی و ۲۰۰ هزار داوطلب علوم انسانی در ده سال گذشته به علوم تجربی پیوسته‌اند.
اما خیره‌کننده ترین آمار امسال مربوط به شرکت کنندگان کنکورتجربی است که حاصل کوچ داوطلبان طی سالیان اخیر از گروه‌های اموزشی دیگری به این رشته است. 637 هزار و 246 نفر در کنکور گروه علوم تجربی امسال شرکت کردند که این مسئله به نوبه‌ی خود سوالات متعددی در ذهن کارشناسان، مجریان اموزشی و البته مراکز درمانی و مسئولین مربوطه‌ی بسترهای مختلف برای اشتغال فارغ‌التحصیلان این رشته است.
افزایش شرکت کنندگان کنکور تجربی قطعا ناظر به افزایش ظرفیت‌های آموزشی در این رشته یا ملزم کننده‌ی این مسئله خواهد بود. چه اینکه ناکامی حجم وسیعی از این شرکت کنندگان در کنکور می‌تواند تبعات ناخوشایندی را در نسل جوان کنکوری که حداقل چهار سال برای موفقیت در این مارتن مهم علمی کشور که همچنان به عنوان یکی از مهمترین تعیین کننده‌های مسیر زندگی، تحصیلی و کاری داوطلبان ایفای نقش می‌کند، در پی داشته باشد.
اما فارغ از مسئله‌ی ظرفیت پذیرش و نتایج ابتدایی آن در مسیر زندگی داوطلبان و مواردی از این دست، هجوم این حجم از متقاضی که تا چندسال دیگر قرار است به جرگه‌ی فارغ‌التحصیلان علوم‌پزشکی بپیوندند، مهمترین سوال این گزارش خواهد بود. آینده‌ای نامعلوم که با توجه به مشکلات فعلی امروز وزارت بهداشت در حوزه‌های مختلف، آینده را کمی تاریک‌تر و غیر قابل پیش‌بینی‌تر نیز خواهد کرد.
به نظر می‌رسد مشکلات امروز پزشکان، پرستاران و سایر تخصص‌های زیرمجموعه‌ی علوم پزشکی که به واسطه‌ی دست‌اندازهای مالی و اقتصادی وزارتخانه امروز به مسیرهای باریکی رسیده است، کشش مضاعفی نداشته باشد. هرچند جزئیات مشکلات امروز جامعه پزشکی که در حال حاضر وزارت بهداشت با آن دست و پنجه نرم می‌کند محل بحث ما نیست اما نحوه‌ی سیاست‌گذاری نهادهای اموزشی به ویژه اموزش و پرورش و نقش تعیین کننده در استعدادیابی دانش اموزان و هدایت تحصیلی آنها قطع به یقین علت بروز این ابهامات و سوالات خواهد بود.
در این میان همچنین نباید نقش بنگاه‌ها و موسسات ترویج دهنده‌ی امیدهای غلط و واهی به داوطلبان و دانش آموزانی که شاید اطلاعات دقیقی از وضعیت پسا فارغ‌التحصیلی رشته‌ی خود را ندارند غافل شد. موسساتی که به واسطه‌ی نقش تعیین کننده‌ی کنکور و حساسیت روانی و اجتماعی به وجود آمده‌ی حاصل از آن در بدنه‌ی عمومی کشور، داوطلبان و خانواده‌ی آنها، همچنان بر تنور داغ کنکور می‌دمند و از آن ماهی می‌گیرند.
و در این میان، بهترین هدیه‌ی روز پزشک برای جامعه‌ی پزشکی کشور و مسئولان و دست‌اندرکاران پزشکی و نظام اموزشی کشور می‌تواند همین هشداری باشد که زنگ خطرش با افزایش افسارگسیخته‌ی داوطلبان در این حوزه به صدا در آمده است. اگر امروز به فکر چاره‌ای برای این مسئله نباشند، فردا شاهد اعتراضات حجم عظیمی از فارغ‌التحصیلان بابت اشتغال یا حتی سایر مسائل آکوزشی در دانشگاه‌ها و مشکلات دیگری از این جنس خواهند بود.
