به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ناباروری بعنوان یکی از آسیب ها و چالش هایی که خانواده را تهدید می کند، مسئله ای مغفول است که می تواند چالشی بزرگ برای جمعیت و جامعه باشد و نیاز به دیده شدن و بررسی ابعاد مختلف این موضوع دارد، البته دانستن پتانسیل های ملی در درمان این مسئله و کمک به بازسازی روحی این خانواده ها می تواند مهم ترین کمک به حل این مسئله باشد.
تعریف ناباروری:
اگر یک زوج پس از گذشت یک سال از ازدواج‌شان، بدون پیشگیری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشوند ، به عنوان زوج نابارور شناخته می شوند . به‌طور خلاصه، ناباروری یعنی ناتوانی یک زوج در باردار شدن پس از یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری از بارداری.
علل ناباروری:
مشکلات مربوط به مردان (ناباروری مردان) : 40 درصد
مشکلات مربوط به زنان (ناباروری زنان): 40 درصد
وجود مشکل در هر دو نفر: 10 درصد
علل شناخته نشده ( هر 2 نفر سالم): 10 درصد
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی(WHO) میانگین ناباروری در دنیا 12 تا 15 درصد است. این در حالی است که ناباروری در ایران میانگین 15 تا 20 دصد است که عدد بزرگی است.
ناباروری در مردان به عوامل مختلفی بستگی دارد که عوامل ژنتیکی، آلودگی هوا، عفونت های محیطی، تغذیه و دخانیات مهمترین آن است. همچنین در زنان نیز عوامل ژنتیکی و محیطی بیشترین عوامل تاثیرگذار محسوب می شوند.
اما بالارفتن سن ازدواج یکی از عوامل اصلی ناباروری در ایران است . همچنین برای تشخیص علت ناباروری زوجین و درمان آن، زمان قابل توجهی لازم است، بنابراین افرادی که در سنین بالا ازدواج یا اقدام به فرزندآوری میکنند، ممکن است زمان کافی برای تشخیص و دنبال کردن راه های درمان نداشته باشند.
بهترین زمان مراجعه زوجین جهت درمان، سن 25 تا 35 سالگی است. چنانچه در سنین گفته شده زوجین طی یکسال متوالی جهت بچه دارشدن تلاش کنند اما نتوانند صاحب فرزند شوند حتما باید به مراکز درمان مراجعه کنند. البته برای زنان بیشتر از 35 سال این بازه متـفاوت تر است و اگر طی 6 ماه ارتبـاط جنـسی منظم، موفق به بارداری نشدند مراجعه به این مراکز توصیه ضروری است.
ناباروری، یک فرصت یا چالش
مسئله ناباروری چه مثبت و چه منفی اثرات خود را در حوزه جمعیت، سلامت جسمی و روانی جامعه، و اقتصاد می گذارد و مثبت و منفی بودن آن دوطرفه است به این معنی که هم مردم و هم حکومت می توانند تعیین کننده این موضوع باشند که مسئله ناباروری را به یک بحران بزرگ اجتماعی تبدیل کنند و یا یک فرصت...
ناباروری در ایران
ایران یکی از پیشرفته ترین کشوهای دنیا در حوزه درمان ناباروری است. سابقه درمان ناباروری در ایران به 25 سال می رسد. اولین و بهترین مرکز درمان ناباروری خاورمیانه در ایران وجود دارد. ایران از وجود بهترین امکانات و متخصصین درمان برخوردار است. پزشکان ایران مدعی شناسایی (تقریبا) همه علائم این بیماری و درمان اغلب موارد هستند. پس می توان ادعا کرد ناباروری در ایران قابل حل است و مانع پزشکی برای زوج های نابارور وجود ندارد.
قیمت خدمات درمانی در ایران بسیار پایین تر از کشورهای منطقه و جهان است. هزینه یک سیکل درمان ناباروری در ایران حدود 500-700 دلار می باشد اما در کشورهایی مثل عراق یا قبرس، بین 5-6 هزار دلار و در اروپا حدود 8-9 هزار یورو و در آمریکا بین 12-15 هزار دلار است.
بنابراین قیمت بسیار پایین خدمات درمانی در کنار تخصص و تبحر پزشکان ایرانی باعث شده که ایران پذیرای مراجعان زیادی از کشورهای منطقه به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد.
همین موضوع باعث شده که ایران به عنوان یکی از مقاصد توریسم درمانی شناخته شود و البته در ایران نیز شهر یزد به عنوان قطب درمان ناباروری به حساب می آید.همچنین درمان ناباروری یکی از عوامل گردشگری درمانی به ایران محسوب می شود.
اما هزینه های درمان ناباروری نسبت به درآمد سطح متوسط جامعه بسیار زیاد است و به دلیل اینکه مسیری طولانی و زمانبر داشته و با توجه به حجم مداخلاتی که گروه های تخصصی در جهت رفع مشکل ناباروری دارند، مطابق با برنامه ریزی درمانی، هزینه ها افزایش می یابد و مردم نیازمند حمایت و تسهیلات از طرف دولت هستند.
در کشور ما حدود 25 تا 30 درصد هزینه ها جهت خرید داروهای مورد نیاز، حدود 30 تا 35 درصد هزینه مربوط به تشخیص بیماری قبل از آغاز برنامه درمانی همچون انواع خدمات پاراکلینیکی، رادیولوژی، سونوگرافی، آزمایشگاهی و ویزیت های متعددی است که توسط پزشک یا تیم پزشکی انجام می شود و مابقی هزینه ها نیز مربوط به هزینه های اتاق عمل است.
ناباروری؛ مسأله‌ی مغفول اجتماعی
در زمانه‌ای که عده‌ای به بهانه آزادی و حق زن بر بدن خود به دنبال سقط جنین عمدی با هزینه‌ای ناچیز هستند، تعداد زیادی از زوج‌ها برای طبیعی‌ترین حق خود یعنی داشتن فرزند، ماه‌ها و سال‌های زیادی از زندگی مشترک را در مسیر مراکز درمان ناباروری در رفت و آمد هستند. مسیری پردرد که هزینه‌های مالی و خسارت‌های روانی زیادی را به آنان تحمیل میکند.
تراژیک‌ترین وجه ماجرا اینجاست که صاحبان این درد صدایی ندارند و کمتر کسی در سطح تصمیم گیری و سیاست‌گذاری صدای این افراد دردمند را شنیده است.
آنچه سبب شده این درد بدون ناله و بی‌صدا باشد برچسب‌هایی است که به افراد نابارور زده می‌شود؛ مثل این که «فلانی اجاقش کور است» باعث شده اعتماد به نفس این افراد کاهش یابد و به انزوا کشیده شوند.
این نوع نگاه به ناباروری تاثیر خود را بر سیاست‌گذاری‌ها نیز گذاشته است. طوری که در ایران جراحی‌های مربوط به کمک باروری در ردیف جراحی‌های زیبایی به شمار می‌رود و حمایت بیمه‌ای پایه برای درمان آن صورت نمی‌گیرد.
یارانه درمانی:
مطالعات نشان می‌دهد بیش از 5/3 میلیون زوج، ناباروری اولیه دارند و سالانه حدود 90 هزار نفر به این آمار اضافه می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین هزینه تولد یک نوزاد از طریق تلقیح آزمایشگاهی به عنوان رایج‌ترین عمل کمک‌باروری، در بخش دولتی و خصوصی به ترتیب 25 و 54 میلیون تومان است.
این هزینه با 50 تا 80 درصد درآمد سالانه دهک‌های متوسط درآمدی خانوارهای ایرانی برابری میکند. برای عمل کمک‌باروری تلقیح آزمایشگاهی(IVF) که میانگین هزینه آن در بخش دولتی 5/8 میلیون تومان است، وزارت بهداشت تنها 7/1 میلیون تومان یارانه تخصیص می‌دهد که برابر 20 درصد هزینه فرآیند درمان است.
این در حالی است که هزینه ایاب‌وذهاب و عمل‌های خاص در هزینه کل درمان ملاحظه نشده است.
همچنین یارانه وزارت بهداشت در شرایط خاص و برای تعداد محدودی از سیکل‌های درمانی به زوجین تعلق می‌گیرد که از جمله آن شرایط می‌توان به سن کمتر از 45 سال زن اشاره داشت.
زنان نابارور بیشترین فشار اجتماعی را در جامعه متحمل می‌شوند، طوری‌که بعضا برخی مردان به دلیل هزینه‌های زیاد و سختی‌های فرآیند درمان، از پیگیری درمان امتناع می‌ورزند و به این بهانه فرآیند طلاق را به جریان می‌اندازند.
با توجه به اهمیت حفظ بنیان خانواده که در اسناد بالادستی کشور تصریح شده است، دولت باید سلامت افراد جامعه را تامین و زیرساخت‌های لازم را برای زندگی سالم و سعادت افراد جامعه فراهم آورد.
در حالی که وزارت بهداشت مدعی است که 80 درصد از هزینه های مربوط به درمان ناباروری را دولت پرداخت میکند اما حتی بدون درنظر گرفتن هزینه های حاشیه ای برای یک سیکل درمانی، دولت در عمل تنها 20 درصد از هزینه را پرداخت می کند و یک خانواده برای فرزنددار شدن به طور متوسط باید60 درصد درآمد سالانه خود را پرداخت کند که این بدون حمایت های دولتی و بیمه غیرممکن است.
بیمه
با توجه به نظرات کارشناسان، بهترین سازوکار حمایتی، مسئله بیمه است و دولت می تواند با تعیین و اجرای حمایت مناسب از این طریق، هم مشکل ناباروری را حل کند و هم بسیاری از مشکلات ناشی از آن همچون افسردگی، طلاق و ... را کاهش دهد.
در ماده 40 طرح تعالی جمعیت و خانواده گفته شده: شورای عالی بیمه مکلف است خدمات مشاوره خانواده و درمان های تمام ناباروری های اولیه قابل درمان و ناباروری های ثانویه، فقط در صورت عدم وجود فرزند در خانواده، را تحت پوشش بیمه‌ای قرار دهد.
همچنین در ماده های 41 و 42 نیز انواع حمایت هایی که دولت ملزم به انجام آن نسبت به زوج های نابارور است لحاظ شده است.
اما این طرح با اینکه از سال 1392 تا امروز چندین بار مورد اصلاح کمیسیون ها قرار گرفته، هنوز برای تصویب آن به صحن مجلس وارد نشده و چند میلیون خانواده ایرانی را معطل نگاه داشته است.
هر چند ناباروری مسأله‌ای ذاتا جنسیتی نیست اما چون پیامدهای آن در هرصورت زندگی زنان را با آسیب‌های بیشتری همراه میکند، و زنان نابارور متحمل بیشترین فشار اجتماعی در این موضوع هستند از کنشگران اجتماعی و فعالان حوزه زنان و در راس همه فراکسیون زنان در مجلس انتظار می‌رود نسبت به موضوع ناباروری واکنش نشان داده و خواستار تامین منابع مالی برای بیمه‌های پایه و توسعه مراکز درمانی برای حمایت از زوج‌های نابارور شوند.
*گزارش از فاطمه قنبری
