به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از کیهان، ارزش دلار در جهان طی چند ماه اخیر سقوط تاریخی‌ای را تجربه کرده است؛ پایگاه خبری اسپوتنیک در این زمینه اعلام کرد: طی هفته‌های گذشته شاهد کاهش ارزش دلار در برابر دیگر ارزهای مرجع بین‌المللی بودیم بگونه‌ای که تنها در ماه جولای ارزش این ارز پنج درصد کاهش یافت و بدترین سقوط ماهانه طی ۱۰ سال گذشته را تجربه کرد.
این روند کاهش ارزش باعث شد تا کارشناسان اقتصادی در سراسر جهان نسبت به تداوم حضور دلار به عنوان ارز غالب بین‌المللی به شک بیفتند؛ چراکه بسیاری از کشورها هم به سمت جایگزین کردن دلار با دیگر ارزها در مبادلات تجاری خود رفته‌اند. روسیه و چین در زمره کشورهای پیشتاز در این زمینه بوده و به شدت پیگیر آن بودند تا جایی که می‌توانند دلار را از مبادلات تجاری خود حذف کنند.
مبادلات دلاری چین و روسیه به ۴۶ درصد کاهش یافت
بنا به اطلاعات ارائه شده از سوی بانک مرکزی روسیه و اداره گمرک فدرال این کشور، سهم دلار در مبادلات تجاری روسیه با چین در سه ماهه نخست سال جاری میلادی به حدود ۴۶ درصد رسیده است. براساس این آمارها، ۳۰ درصد این مبادلات البته به یورو بوده و ۲۴ درصد آن هم به وسیله ارزهای ملی روبل و یوآن انجام شده است.
در حالی سهم دلار حالا به ۴۶ درصد رسیده که همین چند سال پیش و در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۹۰ درصد مبادلات تجاری بین پکن و مسکو به دلار انجام می‌شد. به عبارتی، این دو کشور برای اینکه از مخاطرات سیطره دلار بر مبادلات تجاری خود رها شوند، توانستند به خوبی این وابستگی را کاهش دهند.
امروز که دلار با سقوط تاریخی ارزش خود مواجه شده و از طرفی آمریکا سیاست‌های خصمانه خود را علیه هر کشوری که بخواهد اعمال می‌کند، این دو کشور که با پول‌های ملی خود بیشتر تجارت شان را انجام می دهند، برنده این جدال هستند. در واقع، این دو کشور با دور زدن دلار، اثرات فشارهای آمریکا بر اقتصادشان را تا حدی خنثی کرده‌اند.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
اما ماجرای کاهش وابستگی چین و روسیه به دلار از اوایل سال ۲۰۱۴ و با فعال شدن بسته تحریم‌ها علیه مسکو آغاز شد. در آن زمان، کرملین سیاست حذف حداکثری دلار از اقتصاد و مبادلات تجاری خود را کلید زد. شکل گرفتن جنگ تجاری بین آمریکا و چین هم باعث شد تا پکن نیز فشار سلطه دلار را بیش از گذشته حس کند. در ژوئن سال ۲۰۱۹ مقامات روسیه و چین با امضای توافقنامه‌ای قرار گذاشتند تا به سمت حذف دلار از مبادلات تجاری دوجانبه رفته و تا آنجا که می‌توانند از ارزهای مجازی خود استفاده کنند.
دیمیتری سیمس، طی گزارشی که در نشریه نیکی منتشر شد اعلام کرد: این آمار به کارشناسان نشان می‌دهد که چین و روسیه به عنوان دو شریک بزرگ تجاری حالا در حال شکل دادن یک اتحاد بانکی و مالی هستند. سیمس در یادداشت خود به سخنان الکسی ماسلوف دبیر موسسه تحقیقات خاور دور در آکادمی علوم روسیه نیز اشاره کرد.
ماسلوف می‌گوید همکاری روسیه و چین در فضای مالی به ما می‌گوید که آنها بالاخره در حال پیدا کردن پارامترهای مورد نیاز برای ایجاد یک اتحاد جدید با یکدیگر هستند. این کارشناس روس معتقد است این موضوعی است که می‌تواند استقلال هر دو کشور را تضمین کند.
تجربه موفق پیش روی ما
نمونه موفق کنار گذاشتن دلار از مبادلات چین و روسیه نشان می‌دهد می‌توان بر سلطه دلار پیروز شد؛ اتفاقی که اهمیت آن برای کشور ما بسیار بیشتر است؛ چراکه آمریکا از هیچ تلاشی علیه ایران کوتاهی نکرده و از هیچ فرصتی برای ضربه به مردم غفلت نکرده است. در واقع ما راهی جز دور زدن دلار و کاهش وابستگی به آن نداریم، اگر در این مصاف بتوانیم با پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه نقش دلار را در اقتصاد کشور کاهش دهیم از آسیب‌های تحریم تا حدودی رها می‌شویم اما اگر همچنان همه مسائل اقتصادی بسته به دلار باشد نمی‌توان انتظار گشایش داشت.
این همان موضوعی که است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در شهریور ۹۶ به آن اشاره کرده و فرمودند: «اگر مسئولان و مردم بتوانند اقتصاد مقاومتی را به معنای واقعی محقق و کشور را از جادوی مالی و پولی دشمن خلاص کنند و ارزش و آقایی دلار را در زندگی اقتصادی بشکنند، کشورهای دیگر را نیز نجات داده‌اند و برای آنها الگو خواهند شد.»
صدای پایان آقایی دلار به گوش می‌رسد
حالا به نظر می‌رسد پایان آقایی دلار علاوه بر توافقات کشورها با یکدیگر با شیوع کرونا هم تشدید شده است. ماجرا از این قرار است که پس از شیوع کرونا که آمریکا تصمیم گرفت بسته‌های حمایتی خود را اجرا کند در کنار کاهش محسوس نرخ بهره، ارزش دلار به طور شگفت‌آوری رو به نزول رفت. برهمین اساس، پایگاه خبری راشاتودی با اشاره به سقوط تاریخی ارزش دلار در سال جاری میلادی نوشت: در ماه جولای شاخص ارزش دلار در برابر سبد ارزهای مرجع بین‌المللی ۴/۲ واحد ریخت که بدترین سقوط ارزش ماهانه این ارز از سپتامبر سال ۲۰۱۱ به بعد به شمار می‌رود.
نگاهی به نظرات کارشناسان جهانی نیز نشان می‌دهد امید چندانی به بهبود این وضع وجود ندارد. به عنوان نمونه هفته پیش کارشناسان موسسه UBS اعلام کردند: «ما انتظار داریم به خاطر عواملی نظیر افزایش بی‌ثباتی سیاسی در آمریکا به خاطر انتخابات ماه نوامبر، رفتن سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های ایمن‌تر نظیر طلا و همچنین کاهش نرخ بهره دلار در آمریکا ارزش دلار تحت تاثیر منفی قرار گیرد.»
این پیش‌بینی منفی از آینده دلار البته مسبوق به سابقه است؛ حدود دو ماه پیش هم استفن روچ، عضو هیئت مدیره دانشگاه ییل آمریکا و رئیس سابق بخش آسیا در بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی، با اشاره به افزایش کسری بودجه آمریکا و کاهش ذخایر آن هشدار داده بود: «دوره رونق دلار آمریکا رو به پایان است و این ارز به زودی ۳۵ درصد از ارزش خود را در برابر سایر رقبایش از دست می دهد.»
هم‌اکنون زنگ خطر پایان آقایی دلار رسما به صدا درآمده و بانک گلدمن ساکس آمریکا که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های این کشور به شمار می‌رود، هشدار داد: «افزایش نگرانی‌ها نسبت به تورم در آمریکا بدین معناست که ممکن است دلار با خطر از دست رفتن سلطه خود در بازار جهانی مواجه شود.»
