به گزارش سرویس زنان «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ از روزهایی که تقریبا تمام ورودی مدیای مردم ایران در انحصار تلویزیون و سینما بود، سال‌های زیادی نمی‌گذرد. حدود یک دهه قبل بود که پیشرفت فناوری و به ویژه رونق اینترنت، این معادلات سنتی را به هم زد و شبکه نمایش خانگی مهمترین پیشرفت مدیا در سال‌های اخیر لقب گرفت. بدون شبکه نمایش خانگی پدیده‌ای امیدوار کننده است که می‌تواند به ارتقای فرهنگی، فراهم آمدن زمینه انتخاب آگاهانه برای مردم، ایجاد فضای رقابت میان برنامه‌سازان و در نهایت افزایش کیفیت محصولات فرهنگی منجر شود. این شبکه در عین حال نوپاست و همچنان از روش آزمون و خطا استفاده می‌کند. بنابراین نقد جدی و موشکافانه سیاست‌های کلی برنامه‌سازانش، برای جلوگیری از منحرف شدن رسالت فرهنگی این رسانه، ضروری به نظر می‌رسد.
به همین منظور گفتگویی را با فاطمه قهرمانی مسئول خواهران انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی ترتیب دادیم که در ادامه مشاهده می‌کنید؛
فاطمه قهرمانی مسئول خواهران انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه امروز تفریح اصلی قشر متوسط جامعه، تلویزیون و در چند سال اخیر فیلم های شبکه نمایش خانگی است، گفت: عمده‌ترین دنبال کننده های سریال های نمایش خانگی قشر نوجوان و جوان هستند که این فیلم ها را پیگیری می کنند. مسلما آن چه که به نمایش گذاشته می شود روی ذهن و سبک زندگی و انتخاب های جوانان و نوجوان ما تاثیر گذار است. به طور مثال پس از پخش سریال ستایش شاهد آن بودیم که سازمان ثبت احوال اعلام کرد نام ستایش جزو بیشترین نام گذاری ها شده است، این نامگذاری ها را مد نظر بگیرید و به ابعاد دیگر ماجرا پی ببرید. بنابراین سن ازدواج، تعداد فرزندان و حتی این که ما چه چیزی بپوشیم تحت تاثیر رسانه است.
او ادامه داد: اگر بخواهیم به طور ویژه به سبک زندگی و تاثیرات فیلم های سینمایی و شبکه نمایش خانگی بپردازیم باید یک معیار و یک خط کش در دست داشته باشیم. معیار و خط‌کشی که با آن بتوانیم یک ازدواج را ازدواج سالم بدانیم و یک خانواده را خانواده ی مطلوب، این است که در آن خانواده پایداری وجود داشته باشد و ما در آن کیفیت را هم بتوانیم ببینیم. یکی از مهمترین معیارها حمایتگری زوجین است به این معنا که زن و شوهر دلشان به هم گرم باشد یا به اصطلاح خودمانی هوای همدیگر را داشته باشند و زوجین احساس بی کسی نکنند اکنون شما این حمایتگری را در کدام فیلم می توانید مشاهده کنید؟!
فعال دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی درباره سریال‌های دهه ۸۰ گفت: آثاری همچون متهم گریخت، بزنگاه و ترش و شیرین که هنوز هم وقتی بازپخش میشوند مردم مجددا به تماشای آنها می نشینند. در آن فیلم‌ها خانواده‌های حمایتگری را شاهد بودیم؛ این خانواده‌ها خانواده‌هایی نبودند که به اصطلاح لارج باشند و خیلی بخواهند تجملات را نشان بدهند یک خانواده ای از قشر متوسط که زمانی یک سری مشکلات به وجود می‌آمد خوب پشت هم می ایستادند و شانه خالی نمی کردند. از سریال های امروزی هم می توانم پایتخت را مثال بزنم، پایتخت چرا کشش دارد؟ کمتر سریالی هست که چند فصل از آن ساخته شود ولی باز هم بیننده داشته باشد، اگرچه انتقاداتی به پایتخت وارد است اما در سریال پایتخت یک خانواده ای را می‌بینیم که وقتی که تلویزیون را روشن می کنیم و مشغول تماشا می شویم، شباهت هایی بین سریال و خانواده خودمان پیدا می کنیم.
قهرمانی افزود: یک معیار دیگر در خانواده با کیفیت مرز است. ما در درون خانواده مرز بندی هایی داریم؛ اگر بخواهم تعریف مرز را به شیوه ای بگویم که ملموس بشود مرزها حریم‌های خانواده هستند مرز زوجین با خانواده اصلی، زوجین با فرزندان و مرز فرزندان با زوجین باید کاملا رعایت شود. به طور مثال در مرز زوجین با فرزندان فرزند نباید والدین را با اسم کوچک صدا بزند در خانواده افراد با توجه به جایگاهی که دارند نقش های متفاوتی را می پذیرند. پدر خانواده یک اقتداری دارد که اقتدارش باید حفظ شود اما در فیلم و سریال چه می بینیم؟
وی در ادامه گفت: درفیلم های سروش صحت همچون شمعدونی و پژمان شما ببینید چه تصویری از پدر و مادر در این فیلم ها نشان داده می شود و نقش والدین به ویژه پدر چگونه است البته نباید فضای مرد سالاری هم به نمایش گذاشته شود و از آن طرف بوم افتاد. شما اگر به سریال هم گناه دقت کنید می بینید که هیچ مرزی وجود ندارد، یک خانواده ای که همه باهم زندگی می کنند، اسم کوچک یکدیگر را صدا می زنند و به اصطلاح همه باهم راحت هستند که این را در خانواده ها نباید مشاهده کنیم. معیار های دیگری هم وجود دارد برای این که به یک خانواده، خانواده با کیفیت و پایدار تلقی شود اما اینکه الان صدا و سیما و فیلم های نمایش خانگی ما چه چیزی را نشان می دهند مهم است. اینطور نیست که صرفاً این سریال ها را ببینیم و هیچ تاثیری در ما نگذارند. درواقع سریال ها روی ناخودآگاه و خوداگاه ما تاثیر می گذارند به این صورت که به تدریج حتی آهنگ هایی را گوش می دهیم که در فلان سریال پخش شده باشد و لباسی را می پوشیم که فلان بازیگر پوشیده باشد زیرا در روانشناسی تبلیغات، یک اصلی وجود دارد که می گوید تبلیغ باید به شیوه ای باشد تا در مخاطب احساس نیاز ایجاد کند.
این فعال دانشجویی با تاکید براینکه ما دچار کمبود بحث نظارت در بخش شبکه نمایش خانگی هستیم، گفت: در رابطه با واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما جای امیدواری وجود دارد به این دلیل که در حال حاضر مهم ترین کمبودی که در بخش شبکه نمایش خانگی احساس می شود حوزه نظارت است. اگر این نظارت توسط وزارت فرهنگ و ارشاد انجام می شد شاهد این واگذاری ها نبودیم اما درکل واگذاری مسئولیت شبکه نمایش خانگی به نهاد کلان تری همچون صدا و سیما بسیار مطلوب تر است زیرا گاهی سیاسی کاری هایی را مشاهده می کنیم که به طور مثال هر دوره ای که وزیر فرهنگ و ارشاد عوض می شود ما تغییرات فیلم های نمایش خانگی را می توانیم به طور محسوس مشاهده کنیم. البته بدیهی است صدا و سیما نیز شرایط چندان مساعدی ندارد زیرا تبلیغات و سریال هایی وجود دارند که اصلاً به سبک زندگی ایرانی_اسلامی نزدیک نیست و فرهنگ تجملگرایی و غربزدگی را به راحتی نمایش می دهند.
قهرمانی گفت: نمایش سبک زندگی سالم اصلی ترین رسالت صدا و سیما است. جوان ما باید بداند سال اول زندگی مشترک که همه با آب و تاب از آن تعریف می کنند یکی از سخت ترین سال ها است زیرا هنوز سازگاری در این مرحله شکل نگرفته است منتهی رسانه ملی نشان می دهد که همه چیز گل و بلبل است به همین خاطر زمانی که کوچکترین تعارض و تنشی پیش می آید فکر می کنند دنیا روی سرشان خراب شده و دیگر به درد هم نمی خورند و به اصطلاح تفاهم ندارند و به طلاق فکر می کنند.
عضو انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه اظهار کرد: در تلویزیون ما القا می شود که با طلاق همه مشکلات برطرف می شود و بعد از ایجاد تنش اولین راهکاری که به ذهن می رسد این است که برویم طلاق بگیریم و کمبود آموزش مهارت های زندگی در اینجا هویدا می شود. جامعه ما جامعه غربی نیست پس نمی تواند فرهنگ غربی را در خود هضم کند بنابراین وقتی یک فرهنگ وارد جامعه ای می شود که با آن جامعه سنخیتی ندارد مسلما آسیب هایی را با خود به همراه دارد و خانواده یکی از مهمترین نهادهایی است که دچار این آسیب‌زدگی‌ها می شود. محور قرار دادن خانواده در کلیه برنامه ها از سیاست های کلی خانواده است که رهبری به سه قوه ابلاغ کردند و همچنین در سیاست های تحکیم خانواده به بحث پایداری خانواده، دوری از تجملات و غربزدگی اشاره کردند اما با نمایش سبک زندگی متجمل در رسانه به تدریج سبک زندگی خانواده ها دستخوش تغییر می شود. سینما و تلویزیونی موفق است که بتواند آینه زندگی مردم باشد؛ باید طوری باشد که مردم خودشان را در ان فیلم ببینند.
گزارش از حانیه زرنگ
