به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، دکتر حسین سوزنچی پژوهشگر و مدرس آثار استاد شهید مرتضی مطهری در مقاله‌ای از طرح علی مطهری برای انحصاری ماندن انتشار آثار استاد انتقاد و ناگفته‌هایی از آشفتگی در انتشار آثار شهید مطهری و مقاومت علی مطهری در مقابل اجرایی شدن دستور رهبر انقلاب مبنی بر خلاصه‌برداری از این آثار را بیان کرد. بخش‌های مهم این مقاله در ادامه می‌آید.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت، یک فوریت طرحی را (برای الحاق یک تبصره به ماده ۱۲ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان) تصویب کردند که به موجب آن، آثار شهید مطهری از شمول قانون حمایت حقوق مؤلفان مستثنی شود، و حق چاپ و نشر آن همچنان در اختیار انتشارات صدرا قرار گیرد.
پیشنهاد دهنده این طرح، علی مطهری چنین توضیح داد: «طبق قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸/۱۰/۱۱، بعد از گذشت ۳۰ سال از درگذشت مؤلف، حقوق مادی اثر وی به ورثه یا وصی او تعلق نمی‌گیرد.» سپس توضیح داد که «در ۳۱ سال گذشته آثار شهید آیه‌الله مطهری با یک «نظم قابلقبولی» در حال انتشار است! و اگر قرار باشد از این پس، هرکسی آثار ایشان را منتشر کند قطعا[!] باعث تحریفاتی در آثار ایشان خواهد شد و یک نوع بی‌نظمی عجیبی [!] در آثار ایشان پدید خواهد آمد...
نظر به اهمیت حفظ اصالت آثار شهید آیت‌الله مطهری و عدم تحریف آنها و نیز پیوند آن با اعتبار علمی و اجتماعی امام خمینی(ره) و بهدلیل تأیید کامل این آثار توسط رهبر معظم انقلاب، ضروری است که از نشر این آثار توسط ناشران متعدد جلوگیری به عمل آید و نشر آن به همان نحو سابق ادامه یابد؛ لذا طرح مذکور جهت پیشگیری از ایجاد تحریف و بی‌نظمی در آثار استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری با قید فوریت تقدیم شده است.»
در این خصوص لازم است به چند نکته توجه شود:
۱) بیشک هیچچیز در اهمیت و اعتبار و استناد، به قرآن کریم نمی‌رسد، و می‌بینیم که سالهای سال، ناشران مختلف در چاپ و نشر این اثر نورانی، مشارکت داشته و خللی هم بر معارف اسلام وارد نشده است.
۲) جایگاه مهم آثار شهید مطهری در نظام مقدس جمهوری اسلامی غیر قابل انکار است؛ اما باید جنبه فکری آن را جدای از ابعاد قانونی بررسی کرد. در طول بیش از نیم قرن که از تألیف این آثار میگذرد، حتی یک مورد هم اتفاق نیفتاده و نخواهد افتاد که کسی به استناد جملهای از شهید مطهری، حکمی صادر یا قانونی وضع یا پرونده‌ای را قضاوت کند. چنین جایگاه حساس و ظریفی در قوانین رسمی کشور قابل طرح است و می‌بینیم که اجازه چاپ و اعلام آن، در انحصار روزنامه رسمی کشور و قوه قضاییه است.
۳) شورای نظارت بر نشر آثار شهید مطهری و انشارات صدرا (که ظاهرا علی مطهری فرد فعال و تصمیم‌گیر آنان است)، علیرغم تلاشهای ارزشمندی که در این راستا داشته، آنچنان که باید و شاید، پاسخگوی سیل تقاضاها و مطالبات مشتاقان نبوده است؛ و معلوم نیست آن «نظم قابل قبولی» که ادعا می‌شود چیست؟
اولا در پیاده کردن نوارها و تنظیم یادداشتهای استاد مطهری «کم‌کاری» شدیدی مشاهده می‌شود؛ خصوصا اگر دقت کنیم که این انتشارات به‌ویژه در سالهای نخستین آن مورد حمایت ویژه نهادهای دولتی بوده است. مثلا تمامی سخنرانی‌ها و مکتوبات دکتر شریعتی، حتی یادداشتهایش، تنها پس از دو سال از وفات ایشان بهطور کامل در قالب مجموعه آثار و بدون تحریف[!] چاپ شد، با این‌که نه از حمایت آنچنانی دولتی برخوردار بود، و نهناظر آنچنانی داشت؛ اما در مورد آثار شهید مطهری که اینچنین مورد تأکید رهبران نظام اسلامی بوده، پس از ۳۰ سال (دقت کنید: ۳۰ سال!) هنوز هم نوارها و یادداشتهای منتشر نشدهای باقی مانده و در انتظار تنظیم و چاپ است! و انتشارات صدرا هر سال با افتخار[!] چاپ آثار جدیدی از استاد را اعلام می‌کند! آیا این اقدامات، محبوس کردن اندیشه‌های استاد و ایجاد مانع برای استفاده عمومی است یا حمایت و نظم در ارائه آن؟
ثانیا در عرصه تجدیدچاپ کتب موجود با این‌که تقاضاها روزافزون است، اما متأسفانه همواره علاقمندان با اعلام عدم موجودی کافی برخی از کتب انتشارات صدرا مواجه می‌شوند، و امروزه که به همت عده‌ای از جوانان علاقهمند به اسلام، گروههای مطالعاتی متعددی برای مطالعه آثار شهید مطهری در کشور شکل گرفته، این انحصار، مساوی از دست دادن فرصتهای طلایی و خسارتی بزرگ است.
۴) متأسفانه «شورای نظارت بر انتشار و گسترش آثار شهید مطهری» و «انتشارات صدرا»، نه‌تنها تاکنون اقدام مؤثری در گسترش اندیشه‌های استاد برنداشته (تاکنون یک کانون مطالعاتی یافت نمی‌شود که با حمایتهای این شورا و انتشارات شکل گرفته باشد) بلکه با توجیه حق انحصاری نشر، در موارد متعددی سنگ پیش پای علاقمندانی گذاشته که درصدد گسترش اندیشه‌های استاد شهید بوده‌اند.
مثلا مقام معظم رهبری در اوایل دهه ۷۰ در سخنرانی‌ای تأکید کردند که خلاصه‌هایی از آثار استاد شهید تهیه شود و در اختیار علاقمندان قرار گیرد. دانشگاه امام صادق علیه‌السلام در یک پروژه چندساله خلاصه‌های مناسبی از بسیاری از آثار شهید تهیه کرد؛ اما آقای علی مطهری شدیدا در مقابل این اقدام ایستاد و خلاصه کردن آثار را یکی از مصادیق تحریف اندیشه‌های استاد معرفی کرد!
۵) دکتر علی مطهری در نطق خود برای تصویب فوریت این لایحه، ابتدا بیان می‌کند که «اصلا تمسک به این لایحه برای نشر آثار توسط دیگران، جایز نیست، و فقط برای احتیاط چنین تبصره‌ای پیشنهاد شده؛ زیرا در لایحه فوق «حقوق مادی» ذکر شده، در حالی که «حقوق معنوی» به جای خود محفوظ است.» ما هم بر این باوریم که حقوق معنوی مؤلف قطعا باید حفظ شود؛ اما سپردن انتشار یک اثر به وارثان او مصداق حفظ منافع مادی آثار برای آنهاست؛ (خصوصا که امروزه برخی از این آثار به چاپ صدم و بیشتر رسیده و سودآوری مادی آن بر کسی پوشیده نیست) و حفظ حقوق معنوی اثر، چیزی نیست جز این‌که اثر همواره با نام مؤلف چاپ شود، و با ورود سایر ناشران، قطعا مشکلی از این جهت ایجاد نخواهد شد.
بدین ترتیب، افزودن این تبصره به ماده فوق توجیه مناسبی ندارد، و اتفاقا هدف این ماده این بوده که پس از ۳۰ سال، توزیع اندیشه‌های یک مؤلف از انحصار خانواده وی خارج شود تا با مشارکت دیگران، آن اندیشه‌ها بهتر گسترش یابد؛ و قطعا مجلس محترم شورای اسلامی که درصدد حفظ منافع و مصالح ملی کشور است، نباید چنین طرحی را تصویب کند؛ خصوصا که ممکن است از فردا سایرین نیز خواستار چنین استثناهایی شوند.
در حقیقت برداشتن این انحصار و عدم افزودن هرگونه تبصره‌ای به آن ماده قانونی، موجب خواهد شد که بسیاری از علاقمندان اندیشه‌های شهید مطهری نیز در قبال منتشر نشدن برخی از آثار و در اختیار نبودن برخی دیگر احساس مسئولیت کنند و قطعا تنوع و رقابتی که در نشر آثار پیش خواهد آمد، هم جذابیت‌های چاپ آثار را بیشتر خواهد کرد، هم زمینه را برای کارهای تحقیقاتی بیشتر در این آثار فراهم می‌کند، و هم گروه‌هایی مطالعاتی که در کشور شکل می‌گیرند و همیشه بهخاطر فقدان برخی از آثار مجبورند برنامه مطالعاتی خود را دائما عوض کنند، دیگر با چنین مشکلاتی مواجه نخواهند شد.
