به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ علی دهقانی عضو سابق انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران درباره طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها نوشت: در سالهای اخیر به خصوص پس از توافق برجام و دریافت ضربات متعدد از دشمن دریافته ایم که بازدارندگی و موازنه قدرت در برخی زمینهها بین ما و دشمن از بین رفته است و ما هر روز تعرضات بیشتری از دخالتهای سیاسی داخلی منطقهای، دخالتهای نظامی، اقدامات خرابکارانه در صنعت هستهای، عهدشکنی در برجام و اکنون سختتر از همه به شهادت رسیدن نخبگان و دانشمندان نظامی و هستهای و دفاعی را شاهد هستیم.
این برهم خوردن موازنه و سنگین تر شدن کفه ترازو به نفع دشمن در سالهای اخیر ناشی از یک اشتباه محاسباتی و درک غلط از اوضاع بوده است. این خطای راهبردی که به صورت یک جریان فکری در کشور در آمده است آمریکای جمهوریخواه و رژیم صهیونیستی و سعودیها را که در ظاهر از برجام ناراضی بودند (در باطن صراحتاً حمایت کردند و نارضایتی ظاهریشان ناشی از زیادهخواهیشان بود) را یکطرف قضیه و مستکبر و تندرو خطاب کردند و اروپاییها و آمریکای دمکرات را طرف میانهرو و دیپلمات و قابلمذاکره خواندند و جبهه واحد دشمنی را به دو جبهه دوست و دشمن تقسیم کردند. در ادامه با هر ضربهای که از طرف غرب خوردیم این ضربه را بهپای گروه اول نوشتند و اروپاییها و دمکراتها را بری از این جنایتها و عهدشکنیها دانستند. لذا جامعه را به صبر بهاصطلاح خودشان استراتژیک دعوت کردند تا جامعه در دام تندروهای غربی نیفتد و اینچنین اجازه اقدام متقابل ندادند تا راه برای مذاکرات احتمالی بعدی در هر مکان و زمانی بازبماند. لذا موازنه قدرت و بازدارندگی را بر هم زده و دشمن را برای ارتکاب جنایات بزرگتر جریتر ساختند.
مجلس نقش اصلی را در بر هم زدن معادلات دارد
پس از ترور دانشمند گرانقدر هستهای افراد و جریانات بیشتری به این خطا پی بردند و درصدد اقدام متقابل و بر هم زدن این معادله برآمدند. ازآنجاییکه دو وظیفه مهم قانونگذاری و نظارت بر عهده مجلس شورای اسلامی است و به فرموده امام این نهاد در رأس امور باید باشد. لذا هرگونه تغییر راهبردی و قطع این روند خسارتبار نیز باید از این نهاد آغاز گردد و در حقیقت مجلس نقش اصلی را در بر هم زدن معادلات دارد.
پسازاین ترور نیز نمایندگان مجلس طرحی را بهصورت دوفوریتی به رأی گذاشتند که البته یک فوریت آن را چند روز پیش از ترور در دستور کار قرار داده بود. این طرح دوفوریتی با اکثریت آرا در صحن مجلس و گروه امنیت ملی به تصویب رسید و دولت در مواردی مکلف به کاهش محدودیتها و ارتقای توان هستهای و پیش برد سریع برنامه هستهای شد.
ایرادات اساسی در طرح اقدام راهبردی مجلس
گدشته از ظاهر این امر که اقدامی تلافی جویانه مینماید، نگاهی دقیق به جزییات این طرح مجدداً تردیدهای جدید درنتیجه عملیاتی این طرح به وجود آورد. بهطوریکه برخی کارشناسان آن را فاقد توان برای تغییر این معادله به وجود آمده وقطع این روند خسارتبار دانستند.
رهبر معظم انقلاب در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی آذرماه امسال به دو راه برد علیه تحریمها اشاره کردند که یکی خنثیسازی تحریمها و دیگر رفع تحریم بود. ایشان در این جلسه رفع تحریم را راهی امتحان شده و شکستخورده دانستند و تنها راه پیش رو را خنثیسازی تحریم بیان کردند؛ اما اکنون در طرح کنونی مجلس صراحتاً شاهدیم این طرح حتی در عنوان خود طرح راهبردی برای لغو تحریمها در نظر گرفتهشده است که محتوا و جزییات آن نیز مؤید این ماجراست.
کارشناسان سیاسی و فنی و هرکسی که اندکی از محدودیتها و نظارت ا و دسترسیهای آژانس به برنامه هستهای ایران آگاه است معتقدند بزرگترین نقطهضعف و بزنگاه و خلل در برنامه کنونی هستهای ما که ضربات سنگینی متحمل ساخته و در آینده اگر اصلاح نشود ضربات سختتری علیه ما به دنبال خواهد داشت بحث نظارتهای شدید و خارج از عرف و داوطلبانه آژانس علیه برنامه هستهای ماست.
اکنون همکاری فنی و اطلاعاتی آژانس انرژی اتمی با سرویسهای اطلاعاتی غربی و صهیونیستی بر همگان عیان است بااینوجود ما علاوه بر پروتکل الحاقی نظارتها و دسترسیهای شدید داوطلبانه را پذیرفتهایم که به گفته خود مسئولان آژانس در جهان بینظیر است. ازاینرو انتظار اولین قدم اصلاح رویه مذکور حذف یا کاهش قابلتوجه این دسترسیها بدون فوت وقت است؛ اما پس از بررسی جزییات طرح جدید مجلس دیدیم این امر در اولویت قرار نگرفته بلکه پس از مباحث فنی آورده شده است آنهم بهصورت زماندار و مشروط.
در ماده شش این طرح توقف دسترسیهای نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی به دو ماه بعد و در ماده هفت این طرح نیز توقف اجرای داوطلبانه خود پروتکل الحاقی به سه ماه بعد آنهم مشروط به بیعملی اروپاییها (اگر اروپا به تعهدات برجامی خود مثل خرید نفت از ایران و...بازنگشت) موکول شده است. این امر شکنندهترین ایراد در طرح مجلس است که میتواند کل طرح را از جهت عملیاتی و نتیجه بخشی نهایی دچار تردید و نهایتاً شکست جدی بکند؛ زیرا ازیکطرف در دو یا سه ماه آتی غرب فرصت خوبی برای افزایش ضربات سیاسی و حتی نظامی خواهد داشت زیرا عملاً با این زمانبندی مجلس نشان میدهد که در دو یا سه ماه آتی نیز اقدامی جدی صورت نپذیرفته و همان خطای راهبردی در این مدت برقرار است و لذا موازنه جدید و بازدارندگی ایجاد نخواهد شد.
از طرف دیگر پس از دو ماه دولت آمریکا تغییر کرده و قطعاً در این مدت سیاستهای نمادین زیادی برای ایران در نظر گرفته خواهد شد که میتواند افکار عمومی جامعه را مجدداً بهسوی تحمیل مذاکرات جدید پیش ببرد که در آن هنگام قطعاً عملیاتی شدن این طرح دور از ذهن خواهد بود.
مشروط کردن این طرح حداقل در قسمت بازرسیها به اقدام اروپا خود کافی است تا چرخه زیانبار کنونی تداوم داشته باشد. اروپا پارها این بیعملی بلکه نقض عهد خود را ثابت کرده است و فرصت مجدد به اروپا پس از چنین ترورهایی که حتی اروپا حاضر به محکوم کردن آن نشدُ خود یک عقبنشینی سیاسی به نظر میرسد تا یک اقدام جدی متقابل.
در ماده هشت نیز مجلس مجدداً به بازگشت 4+1 به تعهدات برجامی خود اشارهکرده است بهطوریکه اگر اعضای 4+1 در اجرای تعهدات خود و رفع تحریمهای هستهای و نظامی و...اقدام کنند بازگشت به تعهدات توسط جمهوری اسلامی در دستور کار قرار خواهد گرفت؛ که این بند صراحتاً همانطور که در توضیح عنوان این طرح گفتیم مغایر با فرموده رهبری در ضرورت عبور از راهبرد رفع تحریمها و حرکت بهسوی خنثیسازی آنهاست.
با این توصیفات اگرچه در جنبه فنی به اقدامات روبهجلوی خوبی اشارهشده اما این زمانبندی و مشروط ساختن این طرح به اقدامات اروپا و ایراد بزرگ طرح کنونی مجلس در زمانبندی حذف دسترسیها میتواند همانطور که گفته شد در دو سه ماه آتی ورق را طوری برگرداند که جنبه فنی ماجرا نیز دچار خلل شود.
ازاینرو اگر مجلس حقیقتاً به دنبال یک طرح جدید مقابله با عدم توازن کنونی است باید طرح فعلی و زمانبندی آن و اولویتهای آن را به نفع حذف دسترسیها اصلاح نماید بهطوریکه اولویت این طرح حذف سریع نظارتها و دسترسیها قرارگرفته باشد و هرگونه مشروط سازی اقدامات ایران به اقدامات اروپا نیز که سیاستی پارها شکستخورده است، از این طرح حذف گردد. در غیر این صورت حداقل در عمل مجلس از خطای محاسباتی خود فاصله نگرفته و تحمیل مذاکرات جدید و تداوم روند دشمن در عبور از خطوط قرمز را شاهد خواهیم بود که در اثر این فرصت سوزی توسط مجلس به کشور تحمیل خواهد شد.