به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ۱۶ آذر در واقع پاسخ استبداد به (کنش و واکنش‌های) ضد استعماری دانشجویان بود، در این گزارش آن‌چه مورد بررسی قرار می‌گیرد در واقع ریشه اتفاقات آذرماه است یعنی کنش‌های دانشجویی، بنظر می رسید مهم ترین مولفه های این واقعیت تاریخی همین انجام دادن یک حرکت انقلابی اصلاحی در یک زمان مناسب بدون محافظه کاری حتی با دادن هزینه است.
تفاوت فضای امروز با سال ۳۲ نه در نبود استکبار و دشمنی طرف خارجی و نه در فضای سالم و بدون نقص فضای داخلی است بلکه در ضعف عملکردی و محتوایی جنبش‌ها و جریان‌های دانشجویی است.
قشر نخبه ای که باید پیشروی اتفاقات و مسائل سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... روز باشند در اوج حوادث با دستپاچگی و ندانم کاری کاملا محسوسی مواجه می‌شوند که همین موضوع هرگونه کنش و واکنشی را غیر ممکن می کند و در بهترین حالت به سطحی‌ترین کنش ممکن تقلیل می‌دهد.
تشکل‌های دانشجویی در همه زمینه ها از انجمن های علمی، فرهنگی تا صنفی همه و همه مخاطب این نقدواره قرار می گیرند اما بنا به اهمیت، تشکل های سیاسی بیشتر مورد بررسی کاووش این مطلب است.
اما مهم ترین دلایل مسکوت ماندن فضای دانشجویی به شرح زیر است؛
۱. ضعف محتوایی
ضعف محتوایی نه فقط به عنوان ضعف فکری یک مجموعه در ندانستن مسائل عمیق فکری، عقیدتی و سیاسی بلکه در ندانستن روش‌هاست. بدین معنا که نه تنها تشکل های دانشجویی در آموزش و تبیین گزاره های فکری برای خود و نسل های جدیدشان ناکام ماندند بلکه نوع و شیوه کنشگری صحیح در مواجه با حوادث مختلف نیز بعنوان ضعف بزرگ دانشجویان عملا هر گونه عملی را از آن ها سلب کرده است و در این فضای بی عملی کسالت فضای دانشگاهی به وضوح مشاهده می شود.
دیگر خبر از مباحثه دانشجویان بر سر مسائل فکری و مبنایی اصیل دینی و سیاسی نیست و عملا آن‌چه در اندک کرسی های آزاداندیشی می‌گذرد مباحث سطحی و اکثرا سیاست زده روز است، دیگر ردپایی از نوشته های شهیدمطهری، شهید بهشتی، امامین انقلاب و حتی تئوری پردازهای غربی هم نیست.
۲. محافظه کاری
به‌نظر می رسد محافظه کاری به عنوان سم کشنده ای که هر جریان پویا و آزاده ای را به انزوا می کشاند سالهاست دامنگیر فضای دانشجویی شده است البته این مهم از اوایل دهه ۸۰ آغاز شده و تا امروز سیر خود را حفظ کرده است و بنظر می رسد حملات تند و بدون روتوشی که متوجه دولت های یازدهم و دوازدهم و مجالس اخیر شده است بیش از آن که نشان از تحرک در فضای دانشجویی باشد، متاثر از فضای جامعه، احزاب و البته اندیشکده ها و محافل خاص است و در همین موارد هم تشکل ها و دانشجویان بگونه ای متاثر از اتاق فکرهایی خارج از دانشگاه و تشکل قدم بر می دارند.
در نهایت حفظ شان جایگاه های موهومی از طرفی و از طرف دیگر از دست ندادن موقعیت های شغلی و حزبی برای آینده و صد البته نفوذ و رخنه گروه های مختلف سیاسی در جریان های دانشجویی سبب رخوت و محافظه کاری کاملا محسوسی در فضای دانشگاهی شده که این فضا را به حداقلیات راضی کرده است.
۳. قبیله گرایی
یکی از آفات مهم جنبش دانشجویی به خصوص در دهه ۹۰ تبدیل شدن تشکل ها به قبایلی است که در دعواهای قبیله ای با حمله به همدیگر و به حق خواندن خود دیگری را به هر طریق زیر سوال می برند. ریشه این موضوع بیش از آن که مربوط به دانشجوها باشد برگرفته از پدرخوانده هایی است که اختلافات فکری و جریانی خود در مناسبات حزبی و گروهی را به بطن تشکل‌های دانشجویی می کشانند.
۴. مرجع فکری حداقلی
امروزه پیدا کردن دانشجویانی که سیر مطالعاتی کتب شهید مطهری را کاملا مسلط باشند، شریعتی خوانده باش تو و اندیشه بهشتی آشنا باشند،مشکل است، بسیار اندک شده اند کسانی که منظومه فکری امامین انقلاب را از بر باشند یا مثلا آن اندک دانشجویان چپ و لیبرال دانشگاه نیز از نظر مبنایی در سطحی ترین حالت ممکن هستند و متاسفانه سخنران های رایج دانشگاهی و محفلی بعنوان مرجع فکری جریان ها و جنبش دانشجویی مطرح می شوند.
۵. فاصله از مردم
اتفاقات پی‌درپی سیاسی و دعواهای احزاب همراه با شانتاژ شدید رسانه‌ها دانشجویان را به این دعواهای زرگری جذب و توجه آن‌ها را جلب کرده است، موضوعی که در نهایت منجر به دوری فضای مطالبات و خواسته های دانشجویان از عموم مطالبات مردمی شده است، هر چند جنس دعواهای رایج سیاسی تر است، جنس مطالبات مردم معیشتی تر و درنهایت اقتصادی تر است. درواقع بجای اینکه دانشجویان احزاب را به کار بگیرند و تهدیدی برای انفعال آن‌ها باشند، احزاب از دانشجویان بهره برداری سیاسی می کنند.
جمع بندی
قطعا در کنار آسیب های به تحریر در آمده، نقاط قوت و زحمات جنبش دانشجویی ملموس است و این گزارش فعالیت های مثمرثمر جریان دانشجویی را نادیده نمی‌گیرد، این آسیب شناسی واقع گرایانه
صرفا در جهت نقد و البته با هدف تلنگر به دانشجویان است.
گزارش از حمزه دستیار
