به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ این روزها منطقهی مهم و ژئواستراتژیک خلیج فارس صحنهی کشمکشهای سیاسی و توازن قوای بیشتری پس از ترور دانشمند هستهای ایران خواهد بود، پس از عادی سازی روابط دولتهای عربی علی الخصوص امارات و بحرین و باز شدن پای اسرائیل به مرزهای جنوبی ایران و در خلیج فارس، همانطور که پیش بینی میشد تنش افزایی به حد بالایی رسیده است از همین روی مقامات امارات و بحرین برای در امان ماندن از مجازات همهی دست اندرکاران و کسانی که در ترور دانشمند هسته ایران نقش داشتند با اعلام پیامی این عمل ضد انسانی و تروریستی را محکوم کردند و از مجموعه دولتهای منطقه تنها عربستان سعودی بود که هیچ اظهار نظری در این رابطه نکرد، اما مطلبی که قابل تامل نیز بود اقدام پیش دستانه درتعلیق صدور ویزا از جانب مسئولان اماراتی برای اتباع ۱۳ کشور از جمله ایران و عراق ... تا زمانی نامشخص است که دارای ابعاد مختلفی از جمله پیشگیری از اقدام تلافی جویانه از جانب ایران میتواند باشد و نشان از اطلاع داشتن امارات از برنامه ترور است.
ایران در ورطهی انتقام
یکی از زوایایی که کاملا مشخص و مبرهن بود خوشحالی اسرائیلیها از ترور دانشمند هستهای ایران و انتساب غیرمحسوس این حرکت به خود بود، اما هدف اصلی اسرائیل از این مسئله علاوه بر پهن کردن دامی برای ایران نسبت به انجام واکنش سریع و درگیر ساختن ایالات متحده در رودررویی با ایران بود، همچنین برآورد نگارنده براین است که قصد داشتند با درگیر کردن ایران و دولتها و گروههای حامی ایران در منطقه نسخهی مقاومت اسلامی در منطقهی غرب آسیا را در هم بپیچند، قطعا صبر استراتژیک ایران توام با توازن وحشت بر انتقام جویی از کسانی که در این مساله دخیل بوده اند بهترین راه حل و مسئله است.
اهداف مد نظر ایران:
- هدف اول جمهوری اسلامی ایران باید در ردیابی شبکه نفوذ در مسائل امنیتی_ اطلاعاتی متمرکز باشد، کوتاه کردن دست نفوذیها و خائنین با شناسایی و شبکه یابی امکان پذیر است، زیرا مسئلهی نفوذ در ایران بسیار پیچیده و گسترهی قابلی دارد و باید آن را در سطوح مختلف جستجو کرد.
- امروزه، کشورهای قدرتمند به جای توجه محض به ژئوپولتیک عمدتا به ژئواکونومیک روی آورده و سعی دارند به مناطق حساس جهان به جای توجهات سیاسی- نظامی، نگرشی سیاسی- اقتصادی داشته باشند. منطقهی خلیج فارس از دیدگاه کشورهای مختلف والاترین دید ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک را داشته و همچنان دارد. چرا که، این منطقه یکی از مهمترین مناطق صاحب منابع انرژی دنیا است که نقش بسیار مهمی در معادلات انرژی جهان دارد. تقریبا دو سوم ذخایر اثبات شده نفت و یک سوم ذخایر گاز طبیعی جهان در اختیار کشورهای خلیج فارس قرار دارد.
چهار کشور اول تولیدکننده نفت دنیا در این منطقه قرار دارند. ۶۴% ذخایر تثبیت شده نفت در خاورمیانه قرار دارد. کشورهای حاشیه این خلیج روزانه بیش از ۱۷ میلیون بشکه نفت تولید میکنند که این رقم معادل یک پنجم تقاضای جهانی نفت است. علاوه بر آن بزرگترین میدانهای نفتی دنیا در این منطقه قرار دارد. در حال حاضر روزانه در حدود ۱۷ میلیون بشکه نفت تنها از طریق تنگه هرمز به بازارهای جهانی صادر میشود. علاوه بر این کشورهای اصلی عضو اوپک که کنترل اوپک را در اختیار دارند در این منطقه قرار دارند.
بنابراین، خلیج فارس به لحاظ موقعیت ارتباطی ممتاز و بهره مندی از ذخایر عظیم انرژی یکی از کانونهای مهم جغرافیایی در عرصۀ بین المللی به شمار میرود. تا سال ۲۰۳۰ بسیاری از کشورهایی که امروز صادرکنندۀ نفت هستند به جرگه واردکنندگان نفت خواهند پیوست و در آیندۀ نه چندان دور تنها چند کشور منطقه خلیج فارس هستند که میتوانند انرژی جهان را تأمین کنند. با اینحال، ایران به عنوان بزرگترین کشور خلیج فارس و یکی از مهمترین کشورهای تأثیرگذار در منطقه که جایگزینی برایش وجود ندارد، توانسته است تمامی ویژگیهای ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی را یکجا در خود جمع کرده و از این جهت نقش محوری و کلیدی در ارتباط با مناسبات استراتژیکی و ژئوپلیتیکی انرژی در منطقه خلیج فارس داشته باشد.
موقعیت کلیدی ایران ناشی از جایگاه محوری است که در منطقه ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکی خاورمیانه دارد با این توجه یکی از بهترین تصمیمات جمهوری اسلامی ایران برای تنبیه عاملان ترور و حامیان آن به چالش کشیدن امنیت انرژی منطقهی خلیج فارس است، انرژی که تمامی قدرتهای بزرگ و جهان از شرق تا غرب عالم گرفته به آن وابسته هستند با به چالش کشیده شدن امنیت انرژی امنیت اقتصادی دولتهای دیگر نیز با مشکل روبرو میشود و این سبب باعث فشار بیشتر حامیان اسرائیل بر این کشور میشود و علاوه بر آن رگ حیات دولتها و حکومتهای خودکامه و دیکتاتور عربی حاشیه خلیج فارس نیز در گرو ارتزاق و فروش همین انرژیی میباشد که هزینهی امنیت آن را ما پرداخت میکنیم، وقتی بحث به چالش کشیدن امنیت ملی ایران در میان باشد امنیت انرژی کشورهای منطقه و حتی در مرحلهی بالاتر امنیت خود این کشورها برای ما تنزل پیدا میکند.
علاوه بر تاثیرگذاری، پیام واضح و قاطعی نیز به حکام خودکامه عرب که امنیت خود را در پیوند با امریکا و اسرائیل میبینند فرستاده میشود که اگر باری دیگر به فکر به چالش کشیدن امنیت جمهوری اسلامی باشند رگ حیات انرژی آنان باز هم به چالش کشیده خواهد شد.
- همچنین علاوه بر چالش امنیت انرژی در خلیج فارس از برنامه ریزی دقیق برای زدن ضربهی متقابل و در حد و اندازه به عاملین این جنایت نباید غافل شد، حفظ توازن وحشت بر اسرائیل و رقبای منطقهای برای یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده جهت ضربه زدن از دیگر اهداف ایران برای مقابله وموازنه است و این مساله باید برای مسئولان ما کاملا روشن باشد که در صورت کرنش در مقابل این دست کارها نه تنها باعث تنش زدایی نخواهیم شد که به دشمن جرات میدهیم که به تنش افزایی و به چالش کشیدن مقولهی امنیت ملی ما ادامه دهد.
گزارش از مبین عبدی-دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا