به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در آستانه چهل و سومین سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران هستیم، انقلابی که ۴۳ سال قبل با مشارکت کلیه اقشار جامعه از پیر و جوان، زن و مرد پشت پا به حکومت طاغوت زدند و با پشت کار، همت و تلاش خود سکان هدایت کشور را به نظام اسلامی سپردند. اما در طی این سال‌ها انقلاب ایران با فراز و نشیب فراوان همراه بود و همواره دشمنان در پی شکست این نظام بودند، ولی تاکنون نتوانستند در این مسیر موفق باشند.
ترفند‌هایی که دشمنان همواره به کار برده اند جنجال رسانه‌ای بوده که تاکنون در این مسیر نتوانسته موفقیتی به دست آورد. با حجت الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد رهبری در دانشگاه‌ها در خصوص تلاش دشمنان برای سقوط انقلاب اسلامی و دوگانگی‌های ایجاد شده در داخل کشور به گفتگو نشستیم.
بسیاری از دشمنان و حتی منتقدان از همان ابتدا بر این باور بودند که این انقلاب فقط چند سال دوام خواهد آورد. بعد از تلاش‌های جدایی طلبانه در ابتدای انقلاب، جنگ و تحریم بر مردمی که می‌خواستند سرنوشت خودشان را تعیین کنند، تحمیل شد. در سال‌های اخیر نیز مقامات آمریکایی می خواستند، مانع از برگزاری جشن چهل سالگی انقلاب شوند و به منافقین این نوید را دادند که با آنها جشن فتح تهران را خواهند گرفت؛ به نظر شما آنچه که موجب بقای انقلاب شده چه بود؟
حجت الاسلام رستمی: در طول دوران پس از انقلاب تلاش‌های زیادی برای به شکست دادن انقلاب اسلامی صورت گرفت، اما مهمترین تلاش دشمنان، تلاش رسانه‌ای و میدانی برای ناامید کردن مردم از انقلاب بود؛ عوامل مختلفی مانع از ایجاد این شکست شدند؛ اما عامل اصلی و محوری، حرکت انقلاب اسلامی بر محوریت حق بود و هست. حق به عنوان مفهومی مشترک میان تمام انسان‌ها، می‌تواند عامل وحدت بخش باشد که این وحدت خودش نیز، حافظ بقای یک جامعه اسلامی است.
حق‌طلبی انقلاب اسلامی در عرصه سیاست، می‌شود ایجاد یک ضلع سوم در دنیای دو قطبی شده «ظالم – ظلم پذیر»؛ انقلاب اسلامی ضلع سومی را ایجاد کرد که نسبت به این دوگانه انتقاد دارد و معتقد است کشور‌ها باید خودشان را مستقل از این دو قطبی تعریف کنند. این رویکرد در عرصه سیاست علاوه بر وحدت بخشی در داخل کشور، در عرصه بین‌المللی نیز ایران را به یک قطب جدید تبدیل کرده و موجب شده تا کشور‌هایی که خودشان را نمی‌خواهند در دوگانه ظالم-ظلم پذیر تعریف کنند، مسیر ایران را جهت خروج از دوقطبی ظالم-ظلم‌پذیر طی کنند.
وحدت، اما باید حول یک محور مشخص صورت بگیرد. ولی فقیه، این محور وحدت آفرین است. ولی فقیه به عنوان یک شخصیت دینی و سیاسی، حافظ بقای انقلاب است. تجربه دوران پس از انقلاب نشان می‌دهد که پیوند میان مردم و ولی فقیه که نسبت امت-امامت است، موجب شد تا کشور از بن‌بست‌ها خارج شود. این نسبت هم در دوران جنگ که دولت دچار اختلال شده بود، هم در دوران فتنه و هم دوران تحریم ناجی کشور بود.
بُعد دیگر سخن حق، به مسائل اجتماعی باز می‌گردد که مهمترین آن، بحث عدالت است. انقلاب اسلامی با گفتمان عدالت‌طلبی پا به عرصه گذاشته است و همچنان پرچم عدالتخواهی را به عنوان یک افتخار بالا گرفته است؛ ولو آنکه برای محقق شدن آن در عرصه‌های مختلف دچار ضعف باشد.
گاهی می‌بینیم که در عمل بر خلاف مسیر حق حرکت می‌کنیم و همین باعث سوء استفاده دشمنان انقلاب اسلامی از این وضعیت موجود است نظر شما دراین خصوص چیست؟
حجت الاسلام رستمی: بله؛ ببینید دشمن به دنبال ایجاد ناامیدی است. ایجاد ناامیدی گاهی با عملیات رسانه‌ای انجام می‌شود و گاهی در وسط میدان عمل. اینکه دشمن چنین عملکردی داشته باشد طبیعی است، چون ذات دشمنی او همین است؛ اما گاهی در داخل حرکت بر خلاف مسیر حق صورت می‌گیرد که در نهایت منجر به ایجاد ناامیدی از ادامه مسیر می‌شود. در میدان مسئولی که از مسیر حق خارج می‌شود، برخلاف مسیر عدالت و مقابله با نظام سلطه تعریف می‌کند، ناامیدی ایجاد می‌کند.
ایجاد ناامیدی، یعنی از بین رفتن وحدت که این برای آینده کشور مضر است. ایجاد ناامیدی از ادامه مسیر حق، عملا ایران را به مسیر دوگانه ظالم- ظلم‌پذیر باز می‌گرداند؛ بنابراین اگرچه حرکت بر خلاف مسیر حق در جامعه ما و در میان مسئولین ما وجود دارد، باید به سرعت اصلاح صورت بگیرد.
اما در مقابل این نگاه شما و در خصوص بحث بقای انقلاب، برخی معتقدند انقلاب در طول عمر خود دچار انحراف و یا تحریف شده و جز پوسته‌ای چیزی از آن باقی نمانده، چرا این دیدگاه در کشور ایجاد شده است؟
حجت الاسلام رستمی: این گزاره، گزاره دقیقی نیست. برای اثبات یک گزاره سیاسی نمی‌توان به چند مصداق اشاره کرد و باید مسیر حرکت را نگاه و برآیند آن را محاسبه کنیم. من معتقدم وضعیت کنونی انقلاب، یک انحراف از مسیر نیست؛ اما حتما دارای نقاط ضعفی هستیم. هنگامی می‌توان از انحراف سخن گفت که معتقد باشیم تمام ارکان حاکمیتی و حکومتی از اهداف اولیه انقلاب دور شده‌اند، اما اینکه می‌بینیم نهاد‌های مختلف، علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هنوز به دنبال اجرای اهداف مد نظر انقلاب هستند، یعنی انقلاب از مسیر خود خارج نشده است.
در مسیر تحقق عدالت قوه قضاییه ما گام‌های خوب و درستی را برداشته که نتایجش را می‌بینیم. در مسیر علم و دانش، حمایت از شرکت‌های دانش بنیان توانسته امید را به نخبگان دانشجو بازگرداند، در راه کاهش آلام اقشار کم برخوردار، نهاد‌های حاکمیتی همچون بنیاد مستضعفان و کمیته امداد، اقدامات بسیار خوبی در توانمندسازی این عزیزان انجام داده‌اند و...، اما همانطور که گفتم، این به معنای نقطه ضعف نداشتن نیست؛ انقلاب و ارکان مختلف حکومتی از نقاط ضعف مبرا نیستند که این وضعیت اگرچه نگران کننده و ضربه زننده است؛ اما در سیر رشد انقلاب طبیعی و پیشبینی پذیر است.
مسئولین چندان به بیان این نقاط ضعف علاقه‌ای ندارند و سعی می کنند که به جای حل مشکلات و برطرف شدن نقطه ضعف ها از آنها بگذرند دلیل این ضعف ها چیست و برای حل این مشکلات باید چه اقدامی صورت گیرد؟
حجت الاسلام رستمی: به نظرم باید به این نقاط ضعف اشاره کرد تا مداوم به حل آن فکر کنیم؛ در غیر این صورت، همچون بیماری که درد خودش را جدی نمی‌گیرد خواهیم شد که شاید آن روز دیگر روز درمان ما نباشد. امروز انقلاب اسلامی در بدنه خود از این درد و از این نقاط ضعف رنج می‌برد. اینکه هنوز مسئولین، به دنبال زیستن با خوی اشرافی هستند یک نقطه ضعف جدی است. گاهی ساختار به گونه‌ای عمل می‌کند که تحقق این خوی اشرافی به امری طبیعی تبدیل می‌شود.
فاصله ما با تحقق عدالت اجتماعی، نقطه ضعف دیگر ما است. مسیر خوبی برای تحقق عدالت اجتماعی طی شده که این با آمار‌های اقتصادی قابل اثبات است؛ اما هنوز می‌بینیم که به دلیل مدیریت‌های نادرست و ناصحیح، امید بستن‌ها و اتخاذ سیاست‌های خوش‌بینانه در عرصه بین‌المللی، تصمیم‌گیری‌های یک شبه و فهمیدن‌های صبح جمعه‌ای، بسیاری از مردم از کمبود‌ها رنج می‌برند.
چرا گاهی امکان ایجاد اصلاح فراهم نیست؟
حجت الاسلام رستمی: نقاط ضعف‌ها یک شبه ایجاد نشده‌اند که یک شبه اصلاح شوند. در مسیر اصلاح ممکن است زمان‌های زیادی طی شود، آزمون و خطا صورت بگیرد؛ بنابراین باید صبور بود، منتظر ماند و دلسرد نشد.
آنچه که امام به ما آموخت، ایجاد تحول بود. امام و مردم در دوران رژیم پهلوی، با آن همه سخت‌گیری و شکنجه و مسدود بودن فضا، توانستند یک حکومت مورد حمایت بین‌المللی را تغییر دهند؛ آیا ما امکان اصلاح نداریم؟!
بنابراین یک گام ما حرکت به سمت اصلاح ساختار‌هاست. ساختار‌ها در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... باید هموار کننده راه تحقق حق و مسدود کننده مسیر بازگشت از حق باشند.
مسیر ایجاد تحول و خروج کشور از بن‌بست را رهبر انقلاب با دو راهکار به ما نشان دادند؛ یک: اجرای حرکت آتش به اختیار هرگاه که دستگاه‌های تصمیم‌گیر دچار اختلال شدند و دو: اجرای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی.
اتفاقا به نکته خوبی اشاره کردید. هر زمان که صحبت از تحول می‌شود، با ارجاعاتی به بیانیه گام دوم انقلاب مواجه می‌شویم. آیا بستر ایجاد تحول در چارچوب گام دوم انقلاب و حرکت به سمت جوان‌گرایی وجود دارد؟ به نظر شما تغییر این نرم‌افزار چگونه صورت خواهد گرفت؟
حجت الاسلام رستمی: بله به نظرم این بستر تحول در بیانیه گام دوم و هم در فرمان آتش به اختیار وجود دارد، اما موفقیت در تحقق این هدف نیازمند همکاری مردم و مسئولین است. این دو مسیر به ما نشان می‌دهد که بقای کشور و رسیدن به اهداف انقلاب محقق نخواهد شد جز با عبور از کلیشه‌های سیاسی؛ بنابراین سپهر سیاسی کشور ابتدا باید از دو گانه اصلاح‌طلبی-اصولگرایی به دوگانه انقلابی-غیرانقلابی تغییر جهت دهد.
در دوگانه‌های سیاسی (مثل اصلاح‌طلبی-اصولگرایی) افراد بر اساس نزدیکی به احزاب و باندبازی انتخاب می‌شوند، اما معیار انتخاب در دوگانه انقلابی-غیرانقلابی، مفاهیم و اصول و تحقق اهداف انقلاب است. این دوگانه معیار تشخیص افراد کارآمد از غیر کارآمد است. معیار تشخیص افراد طرفدار مردم و افراد مخالف مردم است؛ بنابراین باید شاخص‌ها شناسایی شود و مردم بر اساس آن انتخاب کنند که چه کسی متولی تحقق اهداف انقلاب باشد.
وظیفه دیگر مسئولین و مردم حرکت به سمت قدرتمند شدن است. کشور ما نیازمند تحول در ساختار است که این مهم به دست نخواهد آمد جز با قوی شدن. لازمه قوی شدن هم رفع نواقصی است که شاید هیچگاه به چشم نمی‌آیند. به عنوان مثال ما در زمینه مطالعه با متوسط جهانی فاصله زیادی داریم یا از نظر میزان کار مفید در ادارات، دچار ضعف جدی هستیم. این‌ها ضعف‌هایی است که باید اصلاح شود. حرکت به این سمت، می‌تواند نجات بخش کشور باشد.
