به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده آمریکا، ایران را به چشم تکمیل کننده حلقه امنیتی خود در غرب آسیا می دید؛ لذا در کنار حفظ روحی هی استعماری، همکاری نظامی، اطلاعاتی و امنیتی را جهت پیشبرد اهداف خویش پیگیری نمود. پایه گذارن چنین سیاستی فرانکلین روزولت و هری ترومن بودند. هر یک از افراد یاد شده در طول سال های جنگ جهانی دوم نقش موثری در اشغال، کنترل نظامی و امنیتی و جهت دادن ایران به سوی همکاری های راهبردی با ایالات متحده ایفا نموده اند. فوت زودهنگام روزولت در سال ۱۹۴۵ منجر به نقش یابی ترومن در ارتباط با سیاست های امنیتی، اجتماعی و اقتصادی ایران گردید. طی دوران جنگ سرد رقابت شدیدی مابین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در خصوص سلطه بر ایران و بسیاری از کشورها برقرار بود.
پیروزی انقلاب اسلامی، بیشترین تضاد راهبردی در روابط ایران و آمریکا را به وجود آورد. حمایت اقتصادی و تسلیحاتی از مخالفین ایران، حمایت از صدام در جنگ تحمیلی علیه ایران، سازماندهی کودتای نوژه، تبدیل سفارت آمریکا به مرکز جاسوسی علیه ایران و به کارگیری نیروی هوابرد برای رهایی جاسوسان گروگان گرفته شده توسط دانشجویان پیرو خط امام در سفارت آمریکا را م یتوان اصلی ترین قال بهای رفتار ایالات متحده در سال های آغازین پیروزی انقلاب اسلامی ایران دانست.
در این فرآیند، تحریم های اقتصادی و راهبردی آمریکا علیه ایران از دوران کارترِ دموکرات شروع و تاکنون ادامه یافته است. سیاست های عمومی آمریکا ضد جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر «شرایط اضطراری» است. در آخرین مرحله، دونالد ترامپِ جمهوری خواه شرایط اضطراری علیه ایران را در تاریخ 12 نوامبر 2020 تمدید نمود. چنین اقدامی بیانگر آن است که گام نخستینِ شکل گیری شرایط اضطراری در دوران جیمی کارتر به وجود آمد و هر ساله از سوی روسای جمهور ایالات متحده تمدید شده است.
ردپای همسویی دو حزب دموکرات و جمهوری خواه آمریکا را تقریبا در تمام مسائل مهم مربوط با ایران می توان دید. به عنوان نمونه لایحه ایلسا ( ILSA ) که معروف به «قانون تحریم نفت و انرژی ایران و لیبی » بود، سال ۱۹۹۶ در کنگره آمریکا با حمایت حداکثری هر دو حزب همراه شد و دو کشور ایران و لیبی تحت تحریم قرار گرفتند. در مجلس نمایندگان، ۲۲۷ جمهوری خواه و ۱۸۷ دموکرات به همراه تنها نماینده مستقل این مجلس به این
لایحه رای مثبت دادند تا ایلسا با ۴۱۵ رای به تصویب برسد. درمقابل تنها ۸ جمهوری خواه و ۱۱ دموکرات از دادن رای مثبت خودداری کردند. در سنا هم تمام سناتورهای دموکرات و جمهوری خواه به این لایحه رای مثبت دادند. ۱۰ سال بعد، به این دلیل که تحریم ها دیگر علیه لیبی اعمال نمی شد در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۶ ، این لایحه به لایحه ی تحریم ایران تبدیل و نام آن به آیسا یا ایسا ( ISA ) تغییر یافت. آخرین دوره ی تمدید این لایحه تحریمی در سال ۲۰۱۶ بوده است. در نوامبر ۲۰۱۶ ، درست یک سال پس از امضای توافقنامه ی هسته ای ایران یعنی برجام، این قانون با ۴۱۹ رأی موافق و یک رأی مخالف در مجلس نمایندگان آمریکا و ۹۹ رأی موافق از ۹۹ فرد حاضر در سنای آمریکا به تصویب رسید و برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر تمدید شد. این درحالی است که طبق برجام، آمریکا حق تحریم صنعت نفت و انرژی ایران را نداشت؛ لذا نقض صریح و آشکار برجام در دوران دموکرات ها به تصویب رسید. آش آن قدر شور شد که با اعتراض دکتر ظریف وزیر خارجه ایران، اوباما قول داد که با استفاده از اختیارات رئیس جمهوری، اجرای این قانون را هر سه ماه یکبار تعلیق کند. قولی که پس از مدتی در دوران ترامپ نادیده گرفته شد.
یکی دیگر از مهمترین همکاری های دو حزب جمهوری خواه و دموکرات به قانون «کاتسا» یا «سیاه چاله تحریم ها» مربوط است. نخستین بار کاتسا با عنوان «مقابله با اقدامات بی ثبات کننده ایران» مطرح شد اما در جریان بررسی های سنا، نام روسیه و سپس کره شمالی وارد آن شد و نام آن به «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم ها » و به طور ویژه تحریم روسیه، ایران و کره شمالی تغییر کرد. این لایحه زمانی در مجلس نمایندگان مطرح شد که اکثریت دموکرات این مجلس با دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا دارای بیشترین زاویه و مخالفت و یا به عبارت بهتر نوعی دشمنی بودند. با این حال نمایندگان کنگره، کاتسا را با ۴۱۹ رای موافق تصویب و تنها سه نماینده به آن رای منفی دادند. نکته جالب اینجاست که هرسه نماینده ای که به کاتسا رای منفی دادند، از نمایندگان جمهوری خواه بودند. ۱۲ نماینده هم رای ندادند. در رای گیری مجلس سنای آمریکا نیز از مجموع یکصد سناتور، ۹۸ سناتور به این طرح رای مثبت دادند.
ترور سردار سلیمانی یکی از مهم ترین اقدامات دولت ترامپ علیه ایران بود و با توجه به نظرات برخی از تحلیلگران این اقدام ترامپ محل اختلاف دو حزب دموکرات و جمهوری خواه تلقی می شود. این در حالیست که در جریان ترور شهید سلیمانی دموکرات ها ابتدا به دلیل شوک ناگهانی و همچنین تبعات احتمالی سنگین آن بر منافع آمریکا در منطقه غرب آسیا به آن اعتراض کردند. این اعتراضات اما تنها ناظر بر شیوه و بازه ی زمانی انجام این اتفاق بود. رخدادهای هفته های پس از ترور سردار سلیمانی نشان داد دو حزب آمریکا در انجام این حرکت با یکدیگر اشتراک نظر دارند.
علی رغم جنجال و کشمکش در نطق سالانه رئیس جمهور آمریکا در آغاز سال 2020 کنگره، که حتی پاره کردن نطق ترامپ توسط نانسی پلوسی رئیس دموکرات کنگره را به همراه داشت. هنگامی که ترامپ در سخنانش به حادثه ی ترور فرماندهان مقاومت در فرودگاه بغداد اشاره کرد، مورد تشویق شدید تمامی حاضران در صحن کنگره، به خصوص نانسی پلوسی رئیس دموکرات مجلس نمایندگان قرار گرفت.
او همراه صدها دموکرات و جمهوری خواه بلندپایه دیگر، به تشویق شدید رقیب و دشمن سیاسی خود پرداخت. سیاست جو بایدن در موضوع شهادت سردار شهید قاسم سلیمانی همچون دولت وقت بود. او پس از شهادت سردار سلیمانی بیانیه ای صادر و از این حمله تروریستی آمریکا علیه ایران حمایت کرد. شدیدترین و سنگین ترین تحریم ها علیه ایران در دولت باراک اوبامای دموکراتی وضع شد که جو باید معاون آن بود؛ تحریم هایی که علاوه بر کمیت، ماهیت و کیفیت آن ها حایز اهمیت است. دولت اوباما تلاش کرد تحریم های هدفمند علیه ایران را جامع و همه جانبه کند. او و معاونش در دوران ریاست جمهوری، قطعنامه های مختلفی در شورای امنیت سازمان ملل برای محدودسازی قدرت اقتصادی و راهبردی ایران تنظیم و تصویب نمودند. در این بین قطعنامه های 1929 با عنوان تحریم های فلج کننده شناخته میشود.
بایدن در 13 سپتامبر سال 2020 مقاله ای با موضوع «راه هوشمندانه تری برای سخت گیری بر ایران وجود دارد » در CNN منتشر کرد. او در بخشی از این یادداشت خود سیاست ترامپ در برابر ایران را به چالش می کشد و می نویسد: «وعده ترامپ برای ممانعت از رفتار تهاجمی تهران در منطقه، حرف های تو خالی بوده است ». در واقع او طرفدار فشارهای هوشمندانه تری بر ایران است و سیاست های ترامپ علیه ایران را غیرهوشمندانه معرفی می کند. علاوه بر این او در یادداشت خود بازگشت آمریکا به برجام را مستلزم پایبندی ایران به تعهدات برجامی می داند. این در حالیست که طبق گزارشات مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به تعهدات برجامی خود کاملا پایبند بود؛ اما به علت بدعهدی آمریکا و اروپا، ۲ سال پس از خروج آمریکا از برجام و بر طبق بند 36 این توافقنامه، نسبت به کاهش تعهدات خویش اقدام نمود که آخرین آن، توقف اجرای پروتکل الحاقی طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی است.
مطالب ذکر شده بیانگر این مسئله است که جو بایدن و دونالد ترامپ علی رغم اختلاف تاکتیک، راهبرد مشترک فشار بیشتر بر علیه ایران را پیگیری می کنند. درواقع روش و تاکتیک ترامپ تک روی و اعمال تحریم کور یکی پس از دیگری بود؛ تا حدی که به اذعان «رابرت اوبراین » مشاور امنیت ملی دولت آمریکا، تحریم ها به قدری اعمال شد که دیگر کاری نمانده که آمریکا بتواند علیه
ایران و روسیه انجام دهد؛ اما تاکتیک دولت بایدن شبیه به عملکرد اوباما است. تیم بایدن در نظر دارد با ایجاد اجماع جهانی علیه ایران، به روش هوشمندانه تری فشار موثر بر ایران وارد کند. به نظر می رسد بایدن به راحتی از فشار حداکثری عبور نکرده و سعی دارد تلاش های ترامپ را به محصول مورد نظر خود تبدیل کند. در مجموع می توان گفت بایدن در استراتژی اختلاف نظر فاحشی با ترامپ نداشته و هیچ یک از آن ها دغدغه بهبود وضعیت اقتصادی ایران را پیگیری نمی کنند. هدف راهبردی آن ها تهی کردن نقاط قوت و ظرفیت های استراتژیک ایران است. اما همانطور که پیش از این نیز بیان شد روش هریک متفاوت است. به عنوان نکته ی آخر می توان زیباترین توصیف از تفاوت دو حزب جمهوری خواه و دموکرات، که ترامپ و بایدن نمونه هایی واضح و جاری آن ها هستند را، توصیف رهبر فرزانه انقلاب دانست. ایشان سیاست آشکار و بدون روتوش جمهوری خواهان در آمریکا را دست چدنی معرفی کردند که توسط روکش مخملی دموکرات ها تزئین شده؛ لیکن هر دستی که به سوی آمریکا دراز شود، بی تردید خرد خواهد شد؛ چه با روکش مخملی و چه بدون آن.
گزارش از محدثه شیرزادیان
