به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با پایان موعد ثبت نام کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، مشخص شد که گویا همگی احساس تکلیف کردند و به میدان آمدند. آن دسته از اصولگرایان و اصلاح‌طلبانی که طی یک ماه گذشته صحبت از آمدن یا نیامدن‌شان بود، در آخرین روز و ساعات مهلت قانونی نامنویسی وارد ستاد انتخابات کشور شده و رسما اعلام کاندیداتوری کردند. جالب اینکه تک‌تک کاندیداهای حاضر در ستاد انتخابات نسبت به وضع موجود گله‌مند بودند. از یک طرف علی لاریجانی پس از ثبت نام در انتخابات با سخنانی کنایه‌آمیز می‌گوید: «عرصه اقتصاد، عرصه پادگان و دادگاه نیست» و از طرف دیگر رئیسی پس از اعلام کاندیداتوری می‌گوید: «من مستقل آمده‌ام و کسی بخاطر من انصراف ندهد!». تا پیش از روز آخر نامنویسی بسیاری از اصولگرایان اعلام می‌کردند که اگر رییس قوه قضاییه برای حضور بر مسند ریاست قوه مجریه اعلام آمادگی کند، کنار خواهند کشید اما گویا در روز پایانی همه چیز فرق کرد. همچنین با ثبت نام لاریجانی و جهانگیری چالشی عجیب در جبهه اصلاحات بوجود خواهد آمد، یا جهانگیری کاندیدای پوششی برای لاریجانی خواهد بود و یا اینکه وی رسما گزینه مورد نظر اصلاح‌طلبان خواهد بود!
با تمام این حواشی رخ داده، در این گزارش به بازخوانی تحلیلی روزنامه‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا پس از اعلام کاندیداتوری جهانگیری و لاریجانی می‌پردازیم تا با آرایش انتخاباتی جریان اصلاحات بیشتر آشنا شویم؛
*لاریجانی و جهانگیری؛ رونمایی از «دولت سوم روحانی»!
روزنامه ایران که ارگان رسمی دولت است در گزارشی با عنوان «آرایش انتخاباتی برای پاستور» نوشت:
«اگر چه دیروز و روزهای گذشته ده‌ها چهره سیاسی شناخته شده از نمایندگان ادوار مجلس تا وزرای دولت‌های پیشین برای حضور در انتخابات ثبت‌نام کردند؛ اما در نهایت این ثبت نام چهره‌هایی همچون سید ابراهیم رئیسی، علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری بود که صورت‌بندی میدان رقابت را تعریف کرد».
ارگان رسانه ای دولت در ادامه نوشت: «از میان ثبت‌نام‌کنندگان دیروز اما آنکه ثبت نامش را می‌شد نوعی شوک انتخاباتی تعبیر کرد، کسی جز علی لاریجانی نبود. زیرا ثبت‌نام رئیس قوه قضائیه اگر چه بعد از ماه‌ها گمانه زنی اصولگرایان درباره آمدن یا نیامدنش انجام شد اما آنقدر درباره‌اش سخن گفته شده بود که امری محتمل به شمار می‌آمد...رئیس مجلس دهم کسی بود که در میان گزینه‌های مدعو هیچ یک از دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا نبود و تصمیمش به نامزدی بیش از دیگران در تردید بود. با این حال او پس از تماس و گفت‌وگو با حضرات آیات صافی گلپایگانی، جوادی آملی، سبحانی، مظاهری، نوری همدانی و نماینده آیت‌الله سیستانی در ایران و در حالی که روحانیون قم بر نیاز کشور به فکر و شخصیت او تأکید داشتند، اقدام به ثبت‌نام کرد».
روزنامه ایران در این گزارش نوشت: «اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری پس از ثبت نام و هنگام قرائت بیانیه‌اش در جمع خبرنگاران آنجا که به سخن گفتن از سختی مردم در شرایط کنونی و مشکلاتی همچون فقر، بیکاری و ناچار شدن اقشاری از مردم به کولبری و سوختبری سخن می‌گفت بغض کرد و سپس به اهدافی اشاره کرد که به عنوان معاون اول دولت اختیار پیگیری شان را نداشته اما قصد دارد در قامت یک رئیس جمهور آنها را اجرایی کند».
رسانه های دولتی و اصلاح طلب از دیروز تاکنون به صورت ویژه بر لاریجانی و جهانگیری تمرکز کرده اند. در یک نمونه، «غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی» نماینده حامی دولت در مجلس دهم در مصاحبه با پایگاه خبری اعتمادآنلاین گفت: «کسی که برای اقتصاد کشور برنامه داشته باشد به او رأی می دهند. ما معتقدیم که لاریجانی یک نامزد با برنامه و کاملی برای ریاست جمهوری است بنابراین مردم کف خیابان در بین همه کاندیداها از لاریجانی حمایت خواهند کرد».
سودای ریاست جمهوری پس از ۱۶ سال
روزنامه فرهیختگان در گزارشی با عنوان «دو قطب و نصفی» نوشت:
«علی لاریجانی که کاندیداتوری‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری در هاله‌ای از ابهام بود و اطرافیان او یک روز از نیامدن و دیگر روز از آمدن او می‌گفتند، دیروز و در واپسین مهلت اعلام کاندیداتوری، به وزارت کشور رفت تا برای سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری کاندیدا شود. دفعه پیش، ۱۶ سال قبل بود که او برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، به وزارت کشور رفت. در آن انتخابات، لاریجانی از میان ۷ کاندیدا، با یک میلیون و ۷۱۳ هزار رای، نفر ششم شد و تا دیروز هیچ‌گاه سودای ریاست‌جمهوری نداشت.»
این روزنامه اصولگرا در ادامه نوشت: «لاریجانی و دولت روحانی به‌قدری با یکدیگر همسو بودند که حتی در بستن لیست کاندیداهای انتخابات مجلس دهم نیز با یکدیگر شراکت کردند و لاریجانی توانست برخی نیروهای خود را در لیست 30نفره تهران جای دهد. طبیعی بود که این شراکت پایدار خواهد بود و لاریجانی بدون هیچ مشکلی خواهد توانست بر کرسی ریاست مجلس دهم تکیه بزند. در همان زمان که دولت روحانی و لاریجانی از لیست مشترکان رونمایی کردند، بسیاری معتقد بودند هماهنگی و شراکت دولت با قوه مقننه که باید ناظر بر عملکرد دولت باشد، باعث تضعیف مجلس شورای اسلامی خواهد شد. این اتفاق افتاد و مجلس دهم همچون دولت، یکی از ناکارآمدترین دوره‌های خود را سپری کرد. هماهنگی‌های لاریجانی با دولت روحانی به اندازه‌ای شد که کمتر کسی او را اصولگرا می‌دانست و بر همین اساس هم پس از زمزمه کاندیداتوری او، هیچ طیفی از اصولگرایان، تلاشی برای جای دادن او در میان کاندیداهایش نکرد.»
این رسانه وابسته به دانشگاه آزاد نوشت: «لاریجانی که هوش بالایی در سیاست دارد، دیروز پس از ثبت‌نام در انتخابات سعی کرد بدون‌توجه به گذشته سیاسی‌اش در ۸ سال گذشته، سخن بگوید. او سعی کرد به‌گونه‌ای سخن بگوید که ناکارآمدی روحانی گریبانگیرش نشود و بر همین اساس بدون اشاره به روحانی، به نماد انتخاباتی او اشاره کرد و گفت: «مساله امروز ایران نه با اقدامات نمایشی پوپولیستی، نه با کلید جادویی و نه با سوپرمن‌بازی قابل‌حل است!»لاریجانی و حامیانش سعی دارند در انتخابات پیش‌رو، خط سیاسی خود را از حسن روحانی جدا کنند. این همان کاری است که امثال لاریجانی و عباس آخوندی و دیگر دولتی‌ها احتمالا می‌خواهند انجام دهند اما نقش لاریجانی در به وجود آمدن اوضاع کنونی برای کشور، اگر بیشتر از روحانی نباشد، کمتر نیست. چسبندگی او به دولت روحانی به اندازه‌ای است که نه این نطق باملاحظه و غیرمستقیم و نه حتی نقدهای جدی به دولت نیمه‌جان روحانی، کمکی به لاریجانی نخواهد کرد.»
این روزنامه در پایان نوشت: «هرچند سال ۹۶ انتشار عکس علی لاریجانی و عبدالعلی علی‌عسگری با محمد خاتمی سبب ایجاد حواشی و البته انتقادات زیادی در میان جریانات ارزشی به این دو شد اما لاریجانی همان زمان نیز ترجیح داد درباره این اتفاق سکوت کند. به‌هرحال چسبندگی سیاسی لاریجانی به روحانی در شئونی فراتر از حمایت برجام یا تصویب برخی لوایح و تلاش برای عدم استیضاح وزرای دولت حسن روحانی و در رأس آنها عباس آخوندی است. اصلاح‌طلبان بااین‌حال به علی لاریجانی و دیدگاه‌های او به‌ویژه در برخی حوزه‌ها مشکوک هستند.»
لاریجانی و جهانگیری علیه دلواپسان!
روزنامه «آرمان ملی» در گزارشی با عنوان «یک جناح-سه شعبه» نوشت:
«در سه ضلعی لاریجانی، رئیسی و جهانگیری باید توجه را معطوف به دو شخصیت نخست کرد که هر دو سابقه ریاست بر دو قوه را در کارنامه دارند؛ به نحوی که لاریجانی در چند دوره رئیس قوه مقننه و رئیسی اکنون رئیس قوه قضائیه است. مصاف دو رئیس قوه در نوع خود قابل‌توجه است؛ چنانکه هر دو چهره اصولگرا محسوب می‌شوند. اما دیروز رئیسی آب پاکی را بر دست اصولگرایان ریخت و تاکید کرد که به‌صورت مستقل کاندیدا می‌شود و علی لاریجانی هم اگر‌چه اصولگراست اما اکثریت این جریان در قامت منتقد او حضور دارند چرا که معتقدند او سال‌هاست به سمت جریان اصلاح‌طلبی گرایش پیدا کرده و نمی‌توان به او اعتماد داشت. البته لاریجانی خط خود را از دلواپسان جریان اصولگرایی جدا کرده و برایش آنچه اهمیت دارد، رسیدن به هدف است و زمانی که احساس کند به آنچه در ذهن دارد، نخواهد رسید، از آغاز کار خودداری می‌کند.»
این روزنامه اصلاح‌طلب نوشت: «آرایش سیاسی درون جناحی اصولگرایان طوری ترسیم شده که لاریجانی و احمدی‌نژادهایی مثل رستم قاسمی در مقابل رئیسی قرار گرفته‌اند که موجب تشدید اختلاف در جریان اصولگرایی شده است و بعید تا روز آخر از شدت آن کاسته شود. دراین شرایط بعد از اینکه ابراهیم رئیسی اعلام کرد که مستقل آمده است ظاهرا در شیپور این اختلافات دمیده شد که به اصطلاح یک جناح- سه شعبه شده‌اند.»
در این گزارش آمده است: «مواجهه جهانگیری با اصولگرایان برخی چنین عنوان می‌کنند که ثبت‌نام لاریجانی با هدایت اصلاح‌طلبان برای شکستن آرای رئیسی است؛ درصورتی که چنین نیست و اصلاح‌طلبان برای حضور در این انتخابات کاندیداهایی دارند که جهانگیری و محسن هاشمی مطرح‌ترین آنها هستند. از میان ۱۴ گزینه معرفی شده از سوی جبهه اصلاحات برای حضور و ثبت‌نام اسامی ۴ شخصیت یعنی جهانگیری و ظریف و هاشمی بیش از سایرین مطرح است و با انصراف ظریف است که همه امیدها به سمت جهانگیری و محسن هاشمی رفته و اصلاح‌طلبان در تلاش هستند با اجماع‌سازی و تشویق حامیانشان به حضور در انتخابات، کرسی ریاست‌جمهوری به اسحاق جهانگیری یا هاشمی تعلق بگیرد. در صورت انصراف رئیسی و اقبال کم به جلیلی و همچنین شرایطی که لاریجانی دارد، باید شانس زیادی برای پیروزی جهانگیری و هاشمی در انتخابات ۱۴۰۰ متصور بود. »
نه به دولت سوم روحانی!
روزنامه «جوان» در گزارشی با عنوان «رقابت بانیان وضع موجود با تحول خواهان» نوشت:
«اسحاق جهانگیری معاون اول دولت روحانی که دوره گذشته به عنوان نامزد پوششی انتخابات شرکت کرد، این بار از ظریف وام گرفت و گفت، چون او نیامده است، به توصیه بزرگان اصلاحات نامزد انتخابات شده است. او در این راستا بیانیه‌ای هم قرائت کرد: «با مشکلات کنونی کشور از نزدیک آشنا هستم و می‌پذیرم اگر مسئولانه به میدان نیایم در بدتر شدن وضع جامعه و خسارت‌های ناشی از عدم ورود به انتخابات، ممکن است سهیم باشم.» البته او توضیح نداده است که سهم دولت در ایجاد مشکلات کنونی کشور چقدر است و او بنا دارد برای حل این مشکلات که بخش عمده‌ای به مدیریت ناکارآمد همین مدیریت باز می‌گردد، چه میزان است.»
این روزنامه در ادامه نوشت: «یکی از چهره‌هایی که حضور او در ستاد انتخابات خبر ساز شد، علی لاریجانی و مواضع او بود. لاریجانی در پاسخ به سؤالی درباره مسئله امروز ایران اظهار داشت: «به دلیل پیچیدگی موضوع و چند بعدی بودن آن، ساده لوحی است که فکر شود با چند اقدام نمایشیِ پوپولیستی، مسئله قابل حل است و یا کلید جادویی برای آن وجود دارد و یا با سوپرمن بازی و یا داغ و درفش می‌توان به راه‌حلی دست یافت.»
روزنامه اصولگرای در ادامه مطرح کرد: «لاریجانی که گویی خود را مستقل از جریان‌های سیاسی شناخته شده تعریف کرده است، گفت: «باید کشور در دست افراطیون و سازشکاران قرار نگیرد. ملت به افرادی رأی می‌دهند که همین مشکلات نظیر مسائل پیچیده بین المللی را حل کنند نه آنکه درباره آن روضه خوانی سیاسی راه بیندازند و نه اینکه با طرح مسائل فرعی و افزایش مشکلات ملت، نردبانی برای هوس‌های سیاسی ـ پوپولیستی خود تدارک نمایند. ضمناً صحنه بین المللی با شعار‌های تندِ غریزی آرام نمی‌گیرد. تجارت، نظامات پایدار می‌خواهد. حوزه اقتصاد، نه پادگان است و نه دادگاه که با تشر و دستور اداره شود.»
علی رضا زاکانی، داوطلب انتخابات ریاست جمهوری نیز روز گذشته با حضور در ستاد انتخابات به صف رقبای انتخاباتی اضافه شد. زاکانی بی آنکه نامی از لاریجانی و جهانگیری بیاورد، در بیانیه با اشاره به اینکه تصمیم او تا دیروز مبنی بر نیامدن بود، اما آرایش جدیدی در صحنه رقابت شکل گرفته است، گفت: «مسببان وضع اسفبار فعلی و حامیان آنها طلبکارانه به عرصه آمده‌اند و سودای دولت سوم روحانی را در سر می‌پرورانند.»
دولت لاریجانی ادامه‌دهنده دولت روحانی نیست!
روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «۱۴ مدعی «پاستور ۱۳»» نوشت:
«دومین چهره معتدلی که در وزارت کشور حاضر شد، علی لاریجانی بود اما با سمت‌وسویی اصولگرایانه؛ هرچند این روزها در دورترین نقطه از یاران سابقش ایستاده است. حضور لاریجانی به خودی خود، آنقدر جنجال‌ساز بود که تمامی نکات حاشیه‌ای را تحت‌الشعاع قرار دهد اما به سادگی نمی‌شد از ظاهر متفاوت او چشم‌پوشی کرد. لاریجانی که به وزارت کشور آمد، با لاریجانی که در مجلس دهم دیده بودیم، زمین تا آسمان متفاوت بود، چراکه هم در سبک پوشش و هم در رنگ ریش و مویش، تغییراتی رقم خورده بود که امکان بی‌توجهی به آن وجود نداشت. اما در ادامه آنچه توجهات را جلب کرد، اظهارات تند و تیز و بیانیه متفاوتی بود که خواند.»
این روزنامه اصلاح‌طلب در ادامه نوشت: «لاریجانی بخشی از اظهاراتش را با طعنه به پادگان‌ها و دادگاه‌ها و میل‌شان برای کنترل اقتصاد اختصاص داد تا عملا نشانی باشد از تقابل احتمالی او در روزهای آتی با سیدابراهیم رییسی و البته نظامیانی که عزم کاخ پاستور کرده‌اند؛ «هر کسی وعده بهشت در این شرایط پیچیده کشور می‌دهد خلاف می‌گوید. باید اول آتش جهنم اختلاف و لجبازی و افراطی‌گری و کارنابلدی را خاموش کرد. حل مشکلات کشور با هوس‌های پوپولیستی و نردبان‌سازی از محرومیت ملت حل نمی‌شود، بلکه ایران امروز برای تحققِ پیشرفتِ اقتصادی شتابان و مردمی، به همبستگی ملی در داخل، تعامل هوشمندانه با غرب، همکاری سازنده و پویا با شرق و هماهنگی برادرانه با همسایگان نیاز دارد و این امر احتیاج به علم و دانش و تجربه دارد.» لاریجانی، تحلیل‌هایی را که او را تداوم دولت روحانی می‌خواند، خط تخریب علیه خود توصیف کرد و به عنوان نمونه از تفاوت‌های دولت هاشمی‌رفسنجانی و خاتمی و روحانی گفت و جالب آنکه حتی در این مثال‌ها هم اشاره‌ای به دولت احمدی‌نژاد نکرد!»
نامزد پوششی و دوقطبی‌سازی در خدمت لاریجانی
روزنامه «وطن امروز» در گزارشی با عنوان «مردم یادشان هست» نوشت:
«آنچه در اظهارات انتخاباتی جهانگیری و کلیدواژه‌هایش ملموس بود، تلاش برای احیای دوقطبی، رقیب‌هراسی و اختصارا تکرار فضایی بود که سال96 توسط وی و روحانی دنبال شده بود؛ مساله‌ای که در نطق علی لاریجانی نیز به شکل واضحی به چشم می‌آمد و با توجه به زمزمه‌هایی که در روزنامه‌های اصلاح‌طلب نیز در روزهای اخیر مطرح شده بود، نشان از یک همکاری میان جهانگیری به عنوان کاندیدای پوششی با لاریجانی دارد؛ ائتلافی که احتمالا با نزدیک شدن به انتخابات بیش از پیش نیز مشهود می‌شود.»
این روزنامه در ادامه نوشت: «لاریجانی که ۷ سال از عمر ۸ ساله دولت روحانی را به عنوان رئیس مجلس گذراند و بیشترین همراهی و همصدایی را با دولت در بزنگاه‌های مختلف داشت، در نطق پس از ثبت نامش به شکل واضحی سراغ ادبیات روحانی رفت و گفت: تجارت، نظامات پایدار می‌خواهد. حوزه اقتصاد، نه پادگان است و نه دادگاه که با تشر و دستور اداره شود. این جمله که یادآور عبارت «من سرهنگ نیستم، حقوقدان هستم» روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ بود، در حالی از سوی لاریجانی طرح شد که عبارت «دادگاه» را می‌توان تلاشی برای خلق دوقطبی در برابر مهم‌ترین رقیب انتخاباتی یعنی سیدابراهیم رئیسی دانست که عملکرد موفقش در قوه قضائیه باعث دید مثبت جامعه نسبت به این قوه و رئیس آن شده است. با این حال لاریجانی پس از این سخنان، نخستین توئیت انتخاباتی‌اش را با استفاده از هشتگ «نه کلید، نه چکش» منتشر کرد.»
روزنامه اصولگرا در پایان تصریح کرد: «بر همین اساس شاید محتمل‌ترین فرض برای تلاش اصلاح‌طلبان در تمدید مجدد دولت روحانی را باید استفاده مجدد از جهانگیری به عنوان کاندیدای پوششی در خدمت لاریجانی دانست. آنها که بخوبی از موقعیت خود در افکار عمومی و پاشنه آشیل غربگرایان یعنی پاسخگویی درباره عملکرد دولت آگاهی دارند، سعی می‌کنند باز هم با ایجاد یک فضای دوقطبی، رادیکال کردن ادبیات انتخاباتی و در نهایت انصراف در روزهای پایانی به نفع گزینه واحد، شانس پیروزی علی لاریجانی را امتحان کنند.»
تحلیل پایانی
لاریجانی در نهایت هم از لحاظ تفکر، عملکرد و حتی نوع وعده و شعار انتخاباتی و هم از نظر کابینه احتمالی و حامیان اصلی برای انتخابات ۱۴۰۰ که ائتلاف اصلاح طلبان و اعتدالیون است، شبیه ترین فرد به حسن روحانی است و هرگونه تکرار این تفکر یعنی تنگ تر شدن سفره مردم، فشارهای معیشتی بیشتر، وابستگی بین المللی، معطلی و تعلل در سیاست خارجی و اشرافی گری دولتی خواهد بود، در نهایت لازم است از شکل گیری دولت سوم روحانی تحت عنوان هر نامی جلوگیری کرد. (بیشتر بخوانید)
گزارش از یاسین قاسمی
