به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل ازایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی رییس موسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری با اعلام این خبر گفت: در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد ۳۶ دانشگاه از ایران در جمع ۱۲۲۵ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند. در این نظام رتبه بندی، در سال ۲۰۲۱ ایران با این تعداد حضور دانشگاه در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست، ترکیه با ۳۲ دانشگاه رتبه دوم و مصر با ۸ دانشگاه رتبه سوم را دارد.
وی افزود: لایدن یکی از نظام های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس شاخص های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می دهد. در سال ۲۰۲۱، دانشگاه های دنیا در ۲۰ شاخص در قالب ۴ معیار کلی مرجعیت علمی (Scientific Impact)، دیپلماسی علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در لایدن مورد رتبه بندی قرار گرفتند. این ارزیابی‌ها از تولیدات علمی دانشگاه ها در سال های ۲۰۱۶ الی ۲۰۱۹ از پایگاه اطلاعاتی Web of Science استفاده کرده است.
دهقانی افزود: معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از شاخص‌هایی چون مقالات یک درصد برتر، مقالات پنج درصد برتر، مقالات ۱۰ درصد برتر و مقالات ۵۰ درصد برتر بهره گرفته است. در معیار دیپلماسی علمی از شاخص هایی چون همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر استفاده کرده است.
وی افزود: معیار دسترسی آزاد به انتشارات نیز از شاخص‌های انتشارات دسترسی آزاد، تعداد انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز تشکیل می‌شود.
دهقانی تصریح کرد: معیار تنوع جنسیتی نیز شامل شاخص‌های همکاری با نویسندگانی که جنسیت آنها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) است.
وی ادامه داد: نظام رتبه بندی لایدن بر خلاف سایر نظام های رتبه بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاه های حاضر در نظام خود رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌کند بلکه دانشگاه‌ها در کلیه معیارها و شاخص های موجود در نظام لایدن مورد رتبه بندی قرار می گیرند. از این رو، یکی از ویژگی‌های رتبه بندی لایدن این است که لایدن به دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص‌ها و وزن های مرتبط با آن ها است، اختصاص نمی‌دهد، بلکه لایدن برای کلیه دانشگاه ها در این شاخص ها نمرات و رتبه ها را جداگانه محاسبه و منتشر می کند.
حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی لایدن
رییس موسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری گفت: تعداد دانشگاه‌های حاضر از ایران در رتبه بندی لایدن تا سال ۲۰۲۰ هر ساله افزایش پیدا کرده است، اما در سال ۲۰۲۱ بدون تغییر نسبت به سال پیش ۳۶ باقی مانده است. نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاه های کشور در رتبه‌بندی لایدن را نمایش میدهد.
دهقانی گفت: در سال ۲۰۲۱، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، اصفهان، فردوسی مشهد، شیراز، علوم پزشکی شهید بهشتی، تبریز، شهید بهشتی، علوم پزشکی تبریز، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، علوم پزشکی مشهد، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علوم پزشکی شیراز، گیلان، کاشان، اصفهان، علوم پزشکی ایران، سمنان، علوم پزشکی اصفهان، شهید باهنر کرمان، ارومیه، رازی، پیام نور، بوعلی سینا، صنعتی نوشیروانی بابل، شاهرود، صنعتی مالک اشتر، شهید چمران اهواز، صنعتی سهند، زنجان، مازندران و دانشگاه یزد در رتبه بندی لایدن حضور دارند. درمجموع در رتبه بندی ۲۰۲۱ لایدن، اغلب دانشگاه‌های کشور ارتقای جایگاه نسبت به سال ۲۰۲۰ داشته اند.
معیار مرجعیت علمی
وی ادامه داد: در معیار مرجعیت علمی، دانشگاه تهران که دانشگاه رتبه اول کشور است، از رتبه ۱۴۰ در سال ۲۰۲۰ به رتبه ۱۳۴ در سال ۲۰۲۱ رسیده است. سایر دانشگاه‌ها از جمله علوم پزشکی تهران، تربیت مدرس، علم و صنعت، فردوسی مشهد، شیراز، علوم پزشکی شهید بهشتی، تبریز، دانشگاه شهید بهشتی، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شیراز، گیلان، کاشان، اصفهان، علوم پزشکی ایران، سمنان و ... ارتقای جایگاه نسبت به سال ۲۰۲۰ داشته‌اند. جدول زیر عملکرد دانشگاه های کشور را در معیار مرجعیت علمی نشان میدهد.
معیار دیپلماسی علمی
دهقانی اظهار کرد: در معیار دیپلماسی علمی به صورت کلی در رتبه دانشگاه‌های کشور ارتقای چشمگیری دیده نمی شود، با این حال بهترین رتبه کشور در این معیار از ۲۰۱ به ۱۹۸ رسیده است.
معیار دسترسی آزاد
رییس موسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری گفت: در معیار دسترسی آزاد بهترین رتبه کشور توسط دانشگاه تهران از ۲۰۱ در سال ۲۰۲۰ به ۱۹۸ در سال ۲۰۲۱ ارتقاء پیدا کرده است.
معیار تنوع جنسیتی
دهقانی افزود: در معیار تنوع جنسیتی در سال ۲۰۲۱ دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شیراز، دانشگاه تبریز و دانشگاه گیلان نسبت به سال ۲۰۲۰ ارتقا جایگاه داشته اند.
جایگاه کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۱
به نقل از موسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری، دهقانی در ادامه گفت: ایران با حضور ۳۶ دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال های گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه برتر را در اختیار خود دارد. پس از ایران، ترکیه و مصر به ترتیب با ۳۲ و ۸ دانشگاه رتبه های دوم و سوم را دارند.
