به گزارش سرویس صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ هر سال داوطلبان زیادی در آزمون ورودی کارشناسی ارشد دانشگاهها شرکت می کنند و بعد از چند کارنامه نتایج اولیه آزمون خود را دریافت می کنند. تحلیل صحیح در نتایج اولیه این آزمون برای انتخاب رشته و گزینش بعدی مهم و سرنوشت سازاست. اما نحوه تحلیل این کارنامه ها بستگی به اطلاعات و تجربه افراد شرکت کننده داشته و اگر اشتباهی در دریافت اطلاعات و یا راهنمایی بوجود آید ممکن است داوطلب را از انتخاب رشته ناامید و یا منصرف و گمراه نماید.
در این گزارش به چند اشتباه رایج در این زمینه اشاره و آنها را بررسی میکنیم؛
اشتباه اول: عده ای از داوطلبان که رتبه خود را اصطلاحا درخشان نمی بینند، با جمع زدن ظرفیت پذیرش یک یک دانشگاههای مورد انتخاب رشته و محاسبه فاصله رتبه خود از عدد بدست آمده, از انتخاب رشته منصرف می شوند. اشتباه این عزیزان از آنجا ناشی می شود که آنها با نحوه انتخاب رشته کارشناسی ارشد دانشگاهها آشنایی ندارند .
اشتباه دوم: با توجه به اینکه نحوه انتخاب رشته کارشناسی ارشد بر اساس علاقمندی داوطلب می باشد, این مطلب به خوبی توسط انتخاب رشته کنندگان تفهیم نشده و گروهی در ترتیب کردن رشته های مورد تقاضای خود دچار اشتباه می شوند.
اشتباه سوم: عدم آشنایی صحیح از سهمیه ثبت نامی در آزمون کارشناسی ارشد ,امتیازات و نحوه تخصیص معدل.
اشتباه چهارم: عدم انتخاب رشته های متناسب با رتبه داوطلب که شاید این اشتباه بدترین و مهمترین بین آنها باشد. فراموش نکنید بازه مطلوب و متناسب با رتبه خود باید انتخاب شود, در غیر اینصورت فرصت انتخاب رشته خود را از دست میدهید. انتخاب این بازه مناسب نیازمند به اطلاعات آماری داشته ودر دسترس همگان نیست.
به هرحال همانطور که دانشجویان رشته های مهندسی در دروس خود خوانده اند - فرایند تصمیم گیری و انتخاب اگر براساس اصول علمی و سیستماتیک اجرا شود و پیش برود طبیعتا نتایج قابل قبول و مطلوبی به ارمغان خواهد آورد. امیدواریم با مطالعه این چند سطر و توجه دادن شما به لحاظ کردن این نکات حین انتخاب رشته کارشناسی ارشد دانشگاه موفقیت تک تک عزیزان را شاهد باشیم.
شاید این سوال در ذهن شما نیز خطور کرده باشد که "چرا سازمان سنجش آموزش کشور در مرحله اعلام نتایج, بیش از ظرفیت واقعی دانشگاهها اعلام رتبه ی مجاز میکند؟"
شاید با مشاهده رتبه خود و مجموع ظرفیت دانشگاهها در رشته خود از انتخاب رشته منصرف شده اید. اگر اینطور است به یک " راز مهم " در کارنامه خود توجه کنید. "بسیاری از رتبه های قبل از شما پوچ است!" چرا؟ چون اغلب رشته های امتحانی دارای گرایش های متعددی است که ضرایب اهمیت دروس در این گرایش ها متفاوت است. بنابراین شرکت کنندگان بسته به هدفشان درسها را کمتر و بیشتر مطالعه کرده و درآزمون شرکت میکنند. وقتی شما در آزمون شرکت می کنید, کارنامه مرحله اول حاوی رتبه شما در هرکدام از گرایشهاو به تفکیک است .این مطلب را با مثالی بیشتر بررسی می کنیم. مثلا برای رشته ای دارای چهار گرایش و برای داوطلبی فرضی, رتبه های زیر بدست آمده است:
گرایش اول رتبه 590
گرایش دوم رتبه 628
گرایش سوم رتبه 392
گرایش چهارم رتبه 889
تعداد حداکثر پذیرش کلیه دانشگاهای ارائه دهنده این رشته هم مجموعا 210 نفر می باشد. با نگاهی به اطلاعات بالا, داوطلب عزیز - والبته بدشانس ما باید برود و به فکر سال آینده باشد. اما قسمت قشنگ داستان از اینجا شروع می شود:
اگر به وضعیت رتبه 1 در گرایش شماره اول این رشته توجه کنید متوجه خواهید شد که او هم در گرایشهای دیگر رتبه های دیگری کسب کرده است. فرض کنید کارنامه رتبه 1 این رشته به صورت زیر است:
گرایش اول رتبه 1
گرایش دوم رتبه 23
گرایش سوم رتبه 16
گرایش چهارم رتبه 29
حالا با دقت به سوالات زیر جواب دهید:
اگر جای این دانشجو باشید از کدام گرایش انتخاب میکنید؟
درصورتی که از گرایش اول, دانشگاه انتخاب کنید, انتخاب چندم قبول می شوید؟
با قبولی در انتخاب اول تکلیف رتبه های دیگر شما در انتخابهای گرایش های دیگر چیست؟
آیا در گرایشهای دوم به بعد نیز کسانی بوده اند که دارای رتبه 1 در آن گرایشها و رتبه های دیگر در باقی گرایشها باشند؟
پس "رتبه واقعی شما چند است؟" اینجاست که تصمیم گیری در باره انتخاب رشته سخت می شود. زیرا حالا شما با واقعیتی جدید و سوالاتی جدید مواجه می شوید.
از کدام دانشگاه شروع به انتخاب رشته کنم که شانس قبولی داشته باشم؟
آیا اگر اشتباه انتخاب رشته کنم موقعیت، وقت و سرمایه ام ازدست میرود!؟
رتبه واقعی خود را چگونه بدست آورم؟
آیا استفاده از کارنامه های سال گذشته قبولی ها ویا اطلاعاتی از این قبیل برای انتخاب رشته امسال من کافی است؟
باید به این نکته توجه داشت که در کنکور کارشناسی ارشد نیز همانند سایر آزمونهای سازمان سنجش ، پذیرش صرفا بر اساس رتبه شما در گرایش انتخابی داشته و تنها شانس شما نسبت به دیگران برای قبولی در یک گرایش رتبه شما نسبت به آنهاست. اینکه اول یا آخر زدن یک دانشگاه در ترتیب اولویت ها شانس را افزایش یا کاهش میدهد صحت ندارد.
نکته بسیار مهم و حیاتی : در صورتی که معدل وارد شده شما در زمان ثبت نام با معدل واقعی شما مغایرت داشته باید حتما نسبت به اصلاح آن اقدام نمایید. متاسفانه عده ای از افراد که سهوا فقط چند صدم معدل وارد شده آنها با معدل واقعی دوره کارشناسی مغایرت داشته است، در ترم دو یا سه که سازمان سنجش یا دانشگاه متوجه این امر شد از دانشگاه اخراج شدند و حتی ثنوات تحصیلی آنها نیز لحاظ نشد. به گفته سازمان سنجش حتی در صورتی که این امر بعد از فارق التحصیلی محرز شود مدرک صادر شده باطل میگردد.
در هنگام بررسی ظرفیت های پذیرش، باید به این نکته توجه داشته باشیدکه کمی ظرفیت ها را بالاتر در نظر بگیرید. به طور مثال فرض می کنیم در یک سال ، ظرفیت پذیرش در یکی از رشته ها، به صورت زیر باشد :
136 نفر، روزانه .
77 نفر، شبانه .
44 نفر، پیام نور .
19 نفر، غیر انتفاعی .
63 نفر، مجازی .
339 نفر، ظرفیت پذیرش کل .
اکنون اگر فرض بگیریم که هر رتبه، اختصاص به یک نفر دارد، احتمالا تا رتبه 339 قبول خواهند شد. البته در صورتی، هر رتبه، اختصاص به چند نفر خواهد داشت که تمام درصدها و معدل موثر (نمره کل )،دقیقا یکسان باشد که احتمال آن خیلی کم است. ضمن اینکه ممکن است برخی از افراد، به علت توان مالی پایین، عدم علاقه به پرداخت شهریه، یا اینکه می دانند در سال آینده، رتبه ی ایده آلشان را بدست خواهند آورد، تمایلی به ادامه تحصیل از طریق دوره های شبانه، پیام نور، غیر انتفاعی و مجازی نداشته باشند. در این صورت ممکن است حتی تا رتبه 380 هم قبول شوند.
با توجه به ظرفیت پذیرش روزانه در این مثال ، تا رتبه 150 ، احتمال قبولی در دوره های روزانه وجود دارد.
با توجه به ظرفیت پذیرش شبانه، تا رتبه 240 ، احتمال قبولی در دور ه های شبانه وجود دارد.
با توجه به ظرفیت پذیرش پیام نو ، تا رتبه 290 ، احتمال قبولی در دوره های پیام نور وجود دارد.
با توجه به ظرفیت پذیرش غیر انتفاعی، تا رتبه 315 ، احتمال قبولی در دوره های غیرانتفاعی وجود دارد.
با توجه به ظرفیت پذیرش مجازی ، تا رتبه 380 ، احتمال قبولی در دوره های مجازی وجود دارد.
بر خلاف تصور برخی از داوطلبان که فکر می کنند چون رتبه مطلوبی کسب نکرده اند باید از همان ابتدا به انتخاب دوره های شبانه، غیرانتفاعی یا مجازی روی بیاورند، بهترین و صحیحترین کار برای انتخاب رشته، انتخاب به ترتیب روزانه (از بهترین دانشگاه به بدترین دانشگاه)، شبانه (از بهترین دانشگاه به بدترین دانشگاه)، پیام نور (از بهترین دانشگاه به بدترین دانشگاه)، غیر انتفاعی (از بهترین دانشگاه به بدترین دانشگاه)، مجازی (از بهترین دانشگاه به بدترین دانشگاه ) است. در ادامه چرایی این ترتیب و الویت بندی، توضیح داده خواهد شد.
1. نحوه انتخاب رشته و تعیین الویت ها:
هر رتبه ای که به دست آورده اید، بهتر است به ترتیب مقابل عمل کنید: ابتدا کد رشته های روزانه را به ترتیب علاقه به دانشگاهی که دارید، انتخاب کنید، سپس کدرشته های شبانه را انتخاب کنید، سپس کدرشته های پیام نور را انتخاب کنید، سپس کد رشته های غیر انتفاعی را انتخاب کنید، و در نهایت کد رشته های مجازی را انتخاب کنید. حالا چرا باید بدین طریق عمل کنید؟ چون ممکن است رتبه های قبل از شما به دلایل خاص: متاهل بودن، شاغل بودن،…. امکان انتخاب کدرشته های روزانه ی شهری غیر از شهر خود را نداشته باشند و ناچاراً شبانه شهرخود را به روزانه شهرهای دیگر ترجیح دهند و به لحاظ مالی هم مشکلی نداشته باشند. بنابراین اگر شما از همان ابتدا شبانه ها را انتخاب کنید، فرصت قبولی در روزانه را از دست خواهید داد. به عبارت دیگر، ممکن است فردی به دلیل شرایط کاری و مشکلات سفر و جابجایی مجبور باشد، فقط و فقط کدرشته روزانه و شبانه شهر خودش را انتخاب کند که این یک مورد خاص، محسوب می شود.
2. چهار معیار انتخاب رشته:
معمولا چهار معیار در انتخاب رشته، وجود دارد که درجه اهمیت و الویت هر یک از این معیارها برای افراد مختلف، متفاوت است:
1. اعتبار علمی دانشگاه محل تحصیل.
2. نزدیکی به محل زندگی شما .
3. وجود امکانات رفاهی و خوابگاه.
4. موقعیت های کاری آینده.
سوال: کدام یک از معیارهای بالا برای شما از همه با اهمیت تر است؟
اگر شما یک خانم هستید و علاقه ای به درس خواندن در شهری غیر از شهر خودتان ندارید، اگر شما شاغل هستید و ممکن است قبولی در شهر دیگر، مشکلاتی برای شما ایجاد کند، اگر شما علاقه ای به ترک خانواده ندارید، اگر شما دوست دارید در شهر خودتان تحصیل کنید، یعنی الویت دوم (نزدیکی به محل زندگی شما)، از همه با اهمیت تر است و سایر الویتها را تحت تاثیر قرار می دهد و به تبع آن روی انتخاب ها و تعیین الویت انتخاب رشته شما، اثر می گذارد. بنابراین برای یک دانشجوی مشهدی که این الویت، برایش در درجه اهمیت است، احتمالا انتخاب روزانه مشهد و شبانه مشهد، …. در الویت خواهد بود.
هر چند در اینجا مساله ی دیگری هم مطرح می شود. اینکه آیا این شخص توان مالی برای پرداخت شهریه را دارد. اگر این توان مالی را دارد و برایش مشکلی پیش نمی آید، می تواند شبانه شهر خودش را قبل از روزانه دیگر شهرها بزند. اما اگر مشکل مالی برایش ایجاد خواهد شد، ناچارا الویت انتخاب های روزانه، بر الویت دانشگاه های شبانه نزدیک محل زندگی، برتری می یابد.
پس می بینید که کسی نمی تواند برای هیچ کدام از شما انتخاب رشته کند. چون هر داوطلب شرایط خاص خودش را دارد. راهنمایی های ارائه شده هم بیشتر به جهت هدایت فکری شما، در جهت صحیح می باشد .
عامل بعدی « بُعد مسافت » است: ممکن است شخصی برایش اهمیت نداشته باشد، در کدام شهر قبول شود. در این صورت بهتر است این شخص، از بهترین دانشگاه روزانه مورد علاقه اش شروع کند و به بدترین دانشگاه روزانه (البته به نظر خودش، بدترین دانشگاه روزانه) ختم نماید.
برای مقایسه عامل سوم بین دانشگاه های مختلف، مطالب مربوطه را از « امکانات رفاهی و خوابگاه » در رابطه با دفترچه استخراج نمایید تا با دید مناسب تری نسبت به انتخاب شهری غیر از شهر خودتان، اقدام کنید.
حالا می ماند معیار چهارم:« موقعیت های کاری آینده ». شاید در این رابطه، شهر تهران برتری محسوسی نسبت به بقیه شهرها داشته باشد. در عین حال، رشته شما و پتانسیل های صنعتی و سخت افزاری یک شهر خاص (برای آن رشته) هم می تواند موثر باشد. به عبارتی، این به معنای عدم وجود موقعیتهای کاری در شهرهای دیگر نیست. اما تهران، موقعیت هایی دارد که نسبت به بقیه شهرها برجسته تر است. اکثر همایشهای مهم علمی و ملی در شهر تهران برگزار می شود و هفته یا ماهی نمی گذرد، مگر اینکه همایشی در تهران، در رابطه با رشته های مختلف برگزار میشود و این مورد برای یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی، بسیار اهمیت دارد . اکثر ناشران تخصصی ، در تهران ساکن هستند و شما به راحتی می توانید به منابع مورد نیاز در دوره کارشناسی ارشد، در تهران دسترسی یابید و از این بابت، محدودیت هایی وجود ندارد. اکثر اعلامیه های استخدامی، کارآموزی و … برای ساکنین تهران اعلام می شود. اکثر سازمان های با اهمیت در تهران هستند. برخی از دانشگاه های شهر تهران، به نسبت سایر شهرها دارای اساتیدی جوانتر و به روزتر هستند.
همه ی اینها را گفتیم تا به این نتیجه برسیم، احتمالا اگر کسی الویت چهارم برایش از الویت های دیگر مهمتر است، باید بداند که در این رابطه، تهران برتری محسوسی نسبت به سایر شهرها دارد . هر چند گفتم این یک تجویز کلی برای تمام رشته ها نیست و هر رشته با توجه به پتانسیلهایی که دارد ممکن است در شهری دیگر، موقعیت مناسب تری داشته باشد. آنچه هم بیان شد، جنبه های کلی انتخاب یک شهر ایده آل برای یافتن موقعیت های کاری بیشتر است.
سعی کنید حتما پیش نویس فرم انتخاب رشته اینترنتی را پرینت بگیرید و قبل از انتخاب رشته اینترنتی،کد رشته ها را وارد نمایید تا هنگام انتخاب رشته اینترنتی، با دقت و سرعت، کد رشته ها را در سایت سنجش وارد نمایید. به علاوه می توانید یک کپی از انتخابهای خود را به همراه داشته باشید و قبل از انتخاب رشته اینترنتی، به دانشگاه های مورد نظر خود مراجعه کنید و از دانشجویان تحصیلات تکمیلی در رابطه با الویتهای انتخابی تان مشورت بگیرید. همچنین از وضعیت گروه مورد نظر، دانشگاه مورد نظر،…. سوال کنید و از موضوعات مورد علاقه اساتید آگاه شوید و با جوّ آن گروه و دانشکده، آشنایی نسبی بیابید تا انتخاب صحیحتری داشته باشید.
این که بیان شد از موضوعات مورد علاقه اساتید از طریق دانشجویان تحصیلات تکمیلی آگاه شوید، بدین علت است که شاید موضوعی که شما برای پایان نامه می خواهید انتخاب کنید، مورد علاقه اساتید آن گروه خاص نباشد و برایتان مشکلاتی ایجاد شود. هر چند معمولا دانشجویان دوره کارشناسی تا قبل از ورود به دوره ارشد، اطلاع کافی برای انتخاب موضوع مورد نظر پایان نامه ندارند و پس از ورود به دوره ارشد، به انتخاب دست خواهند زد . در عین حال شاید دوستانی پیدا شوند که از همان دوره کارشناسی علاقمندی های موضوعی مشخصی را دنبال می کنند.
یادآوری خیلی مهم : نظر به اینکه بر اساس نمره کل محاسبه شده برای هر یک از داوطلبان، گزینش علمی انجام می گیرد، لذا ترتیب تقدم یا تاخر کدهای محل تحصیل انتخابی توسط داوطلب ،هیچگونه تاثیر یا امتیازی در گزینش نهایی نخواهد داشت و منحصرا تقدم کد محل تحصیل، نشانگر ترتیب علاقه داوطلب، به تحصیل در محل مربوط می باشد
راه حل و افشای راز انتخاب رشته
انتخاب رشته دانشگاه سراسری راحت تر از آن است که فکرش را میکنید. چونکه سیستم تصحیح کننده سازمان سنجش عادل است لذا هیچگاه بابت انتخاب رشته کارشناسی ارشد مبلغی را پرداخت نکنید.
فرض کنید شما در رشته مهندسی مکانیک در آزمون ارشد شرکت کرده اید. رتبه شما 590 شده است و آخرین رتبه قبولی نیز 2100 بوده است شما با خود می گویید چگونه انتخاب رشته کنم تا بهترین انتخاب را داشته باشم(استحقاق آن را داشته باشم) لذا راز انتخاب رشته چنین است که شما فارغ از رتبه ای که کسب کرده اید بیایید و انتخاب رشته کنید؛ دوباره تکرار میکنیم فارغ از رتبه ای که کسب کردید بیاید و انتخاب رشته کنید و به ترتیب آنها را بنویسید(به ترتیب دوست داشتن).
حال اگر این انتخاب ها بیشتر از 100 عدد شد با توجه به اینکه رتبه شما ،چه عددی می باشد می توانید از بالا یا پایین انتخاب های خود یک سری رشته ها را حذف کنید. ولی اگر زیر 100 عدد شد آنها را به فرم انتخاب رشته انتقال دهید و منتظر نتایج کنکور کارشناسی ارشد در شهریور باشید. شما بهترین انتخاب رشته را داشته اید.
سیستم و دستگاه برگه خوان سازمان سنجش چگونه عمل می کند؟
بدین صورت است که می آید و چک می کند مثلا اولویت اول، شما دانشگاه شریف را زده اید اعلام می کند که نمره شما برای این دانشگاه کم است و سراغ اولویت بعد می رود و به همین ترتیب تا مثلا در انتخاب 57 قفل می کند و شما در آن رشته قبول می شوید (مثلا دانشگاه فردوسی) حال ممکن دانشجویی مطرح کند دوست من رتبه اش 610 شده(یعنی از نظر امتیاز پایین تر از من است) حال اگر او انتخاب اولش فردوسی باشد احتمال قبولی او بیشتر است یا من؟
پاسخ ساده است شما دوست عزیز که رتبه 590 کسب کرده اید احتمال قبولی در فردوسی برای شما بیشتر است. چون سیستم سازمان سنجش به این مهم توجه می کند که اولویت شما در انتخاب رشته جلوتر است و اول شما انتخاب می کنید اگر جای خای باقی ماند به نفر بعدی می رسد.
آخرین رمز انتخاب رشته کارشناسی ارشد که موسسات کنکور آن را برملا نمی سازند:
فارغ از رتبه ای که کسب کرده اید و با فرض اینکه رتبه شما در کنکور 1 شده است تمام گرایش های مورد علاقه را به ترتیب اولویتی که دوست دارید انتخاب کنید. اگر این تعداد کمتر از 100 عدد است آنها را به فرم انتخاب رشته انتقال دهید .
گزارش از محمد رمضانی
