به گزارش سرویس صنفی آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با شیوع ویروس کرونا در دنیا، جوامع با محدودیت های فراوانی مواجه شد که یکی از آن ها، محدودیت در برگزاری اجتماعات به ویژه اجتماعات مربوط به امور آموزشی همچون کلاس درس بود. بعد از گذشت حدود ۲ سال از آمدن کرونا به کشورمان شاهد آن هستیم که حوزه‌های مختلف دستخوش آسیب ها و تغییرات بعضا جبران ناپذیری شده‌اند که یکی از مهمترین آن ها حوزه آموزش است؛ چرا که در نخستین گام، آموزش حضوری که سالیان سال شکل غالب و محبوب آموزش بود، متوقف و به جای آن آموزش مجازی متداول شد. آموزشی که به دلیل نداشتن شرایط آموزش حضوری و زیرساخت های لازم نتوانست بحث عدالت آموزشی را در معنای واقعی برای همه رقم بزند و این موضوع در آینده یعنی در دوران پسا کرونا اثرات و تبعات خود را بیشتر نمایان خواهد ساخت.
نظر به اهمیت این بحث به مناسبت "هفته سرآمدی آموزش"، گفتگویی با حجت‌الاسلام دکتر عیسی زاده، معاون آموزشی نهاد نمایندگی مقام معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها انجام داده که متن مصاحبه به شرح ذیل است:
از نظر شما نقاط قوت و ضعف آموزش مجازی و حضوری شامل چه مواردی است؟
ساختار و فرایند سنتی آموزش جوابگوی نیازهای جامعه در عصر تکنولوژی نیست و افراد برای هماهنگی با تغییرات دائمی و شتابان پیرامون خود، به آموزشهای مدرن نیاز فزاینده ای پیدا مــی کنند. تغییراتی کــــه مستمراً در جامعه رخ می دهد تمامی ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده که آموزش نیز از این تغیــــیرات بی تاثیرنبوده و پیشرفت در فناوری های ارتباطی و افزایش افراد متقاضی آموزش، آموزش را وادار به تغییر نموده است و آموزش از راه دور به عنوان راه حلی برای این چالش مسیری تکاملی را طی کرده است. آموزش از راه دور نوعی روش ارتباطی بااستفاده از رسانه به منظور یادگیری سیستماتیک است که در آن فراگیر و آموزشگر در به دور از یکدیگر قرار دارند و خصوصیت عمـــــده این نوع آموزش ، ارتباط دوطرفه و پیوسته بین فراگیر و آموزشگر است.
با حضوری شدن آموزش دانشگاه‌ها ؛ آیا کلاسهای دروس معارف مجازی خواهد بود یا حضوری؟
رویکردهای نوین آموزشی با وجود مواجهه با تنگناها، نوید بخش قابلیتهای بسیار خوبی در توسعه منابع انسانی هستند. استفاده از اساتید برجسته در سطح گسترده و برای مناطق دوردست در قابلیتهای آموزشی کشور ما تحول ایجاد می کند. برای افراد پرمشغله که قادر به حضور منظم در کلاسهای درس نیستند نیز این امکان بی نظیر است. اما با توجه به بهبود وضعیت و فراهم شدن شرایط برای برگزاری کلاس ها به صورت حضوری، طبیعتاً دروس معارف نیز از این ظرفیت برخوردار خواهد بود و کلاس های دروس معارف بنابر شرایط بصورت حضوری برگزار خواهد شد. به دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم هرگونه تعامل و برخوردی که با دروس دیگر صورت می‌گیرد، دروس معارف نیز تابع آن خواهد بود.
برنامه نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری-معاونت آموزشی- در خصوص برگزاری کلاس های دروس معارف بصورت مجازی به چه صورت خواهد بود؟
درباره اینکه در صورت حضوری شدن آموزش آیا کلاسهای دروس معارف مجازی خواهد بود یا حضوری؛ در بخشنامه‌ای که به دانشگاه‌ها ابلاغ کرده‌ایم، عنوان شده است در صورتی که آموزش دانشگاه‌ها حضوری شود، اساتید دروس معارف می‌توانند از ۱۶ جلسه دروس معارف ۴ جلسه را به صورت غیر حضوری برگزار کنند و ۱۲ جلسه باید حضوری برگزار شود.
فرایند برگزاری امتحانات دروس معارف به صورت حضوری است یا مجازی؟
نحوه برگزاری امتحانات دروس معارف نیز؛ تابع قوانین دانشگاه و وزارت علوم خواهد بود. البته با توجه به بهبود شرایط،برنامه‌ریزی در دانشگاه‌ها باید به گونه‌ای باشد که امتحانات پایان ترم هم به صورت حضوری برگزار شود.
5) مشکلات آموزش های الکترونیکی و ناآشنایی با فضای مجازی و امکانات آن، بویژه برای استادان دروس معارف ، چگونه قابل مرتفع شدن است؟ برنامه نهاد برای استادان در این زمینه چیست؟
فناوری آموزش از راه دور، فراهم آورنده فرصتهایی برای ارائه آموزش برای افرادی است که از طریق آموزشهای سنتی قادر به فراگیری نبوده اند. آموزش از راه دور به دلیل انعطاف پذیری و فراگیری، این اجازه را به آموزش گیران می دهد که در چگونگی و محتوای یادگیری خود دارای حق انتخاب باشند، در نتیجه خودانگیزی و خودآموزی از خصوصیات مهم آموزش از راه دور است و مؤسسات آموزش دهنده بنابر مقتضیات آموزشی خاص تاسیس شده اند، شامل :
ایجاد فرصت برای فراگیرانی که فرصت تحصیل را از دست داده اند.
تقویت نیروی انسانی کارآمد از لحاظ علمی و فنی
ایجاد فرصتهای آموزشی برای کارکنان و شاغلین و آموزش مرتبط با نیازهای کشور
از این رو نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها به عنوان متولی جذب، تربیت و آموزش استادان گروه معارف؛ در این خصوص برنامه های مختلفی به عنوان کارگاه های دانش افزایی استادان به صورت حضوری و مجازی برگزار می کند.
از نظر شما مهمترین نقاط ضعف آموزش مجازی در کشور ما چیست؟
سرعت پایین اینترنت و نبود زیر ساخت های کافی و عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت برای همه کاربران
عدم امکان فعالیت گروهی در فضای مجازی و عدم امکان ارزشیابی فراگیران.
ناآشنایی بعضی از کاربران با فضای مجازی و امکانات آن
عدم وجود تعامل موثر و انگیزه کافی
عدم امکان آموزش چهره به چهره
در پایان از نظر شما بهترین و موثرترین راهبرد برای آموزش دروس معارف اسلامی چه رویکردی است؟
با توجه به افزایش روز افزون اطلاعات در عصر حاضر و رشد و تکوین الگوهای آموزشی و تحولی که در مفهوم یادگیری بخصوص در دروس معارف اسلامی رخ داده است، تغییر رویکرد آموزش از شیوه‌های حضوری و کاملا مجازی به رویکرد تلفیقی اهمیت بسیاری یافته است. رویکرد یادگیری تلفیقی یکی از راه حل هایی است که خلأ آموزشهای حضوری و آموزش الکترونیکی را برای دروس معارف جبران می‌کند. این رویکرد ترکیبی از یادگیری برخط و تدریس در کلاس درس حضوری (چهره به چهره) است که پیامدهای مطلوب یادگیری را فراهم می سازد. ترکیب تعامل چهره به چهره و استفاده از فناوری های ارتباطی نوین می تواند تدریس معارف را بهبود ببخشد و دسترسی به اطلاعات را آسان‌تر کند.
