به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در طی سالیان اخیر میزان فرار مالیاتی با افزایش قابل توجهی روبهرو بوده است، با این حال قانونگذار و دولت به دنبال سهم بیشتر درآمدهای مالیاتی در بودجه هستند تا از میزان وابستگی بودجه کشور به فروش نفت و مشتقات نفتی بکاهند.
به همین دلیل سازمان امور مالیاتی طی دو سال اخیر اقدامات زیادی را برای محقق ساختن این دو اصل مهم در دستور کار خود قرار داده سید محمد هادی سبحانیان، رئیس سامان امور مالیاتی اهم اقدامات این سازمان را در چهار سرفصل افزایش درآمدهای پایدار و تحقق بودجه بدون نفت، مقابله با فرار مالیاتی و وصول مطالبات دولت، تکریم مؤدیان و خدمت به مردم و تسهیل تکالیف مؤدیان مالیاتی دستهبندی کرده است.
افزایش درآمدهای پایدار و تحقق بودجه بدون نفت
در دو سال گذشته با مبنا قرار گرفتن اطلاعات و دادهای متقن آمارهای سازمان امور مالیاتی در هفتماهه نخست سالجاری حاکی از، بیش از 92 درصدی مالیاتستانی از مشاغل است. تعداد خانههای خالی شناسایی شده در سال 1401 برای کل کشور برابر با 40497 واحد بود در حالی که سازمان امور مالیاتی بااستفاده از ظرفیت شرکتهای دانشبنیان فقط در شهر تهران بیش از 110هزار واحد خانه لوکس شناسایی کرده است.
همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در شش ماه اول سالجاری درآمدهای مالیاتی به بیش از دو برابر درآمدهای نفتی رسیده است. این دستاورد بزرگ در راستای کاهش وابستگی به نفت و تأمین مالی پایدار و غیرتورمی با تمرکز بر مالیاتستانی از دانهدرشتها و مبارزه جدی با فراریان مالیاتی رقم خورده است.
مقابله با فرار مالیاتی و وصول مطالبات دولت
با راهاندازی سامانه مؤدیان و پایانههای فروشگاهی، دریافت مالیات به شیوه سنتی در حال برچیده شدن است و با رشد و پیشرفت این سامانه، مالیات دریافتی براساس عملکرد و دادههای اطلاعاتی و فعالیتهای اقتصادی انجام شده صورت میگیرد. برخلاف باور عمومی که تصور میکنند مالیات فقط از کارتخوانها دریافت میشود و استفاده از کارت به کارت مشمول مالیات نمیشود با بررسی درآمدها بر اساس هوش مصنوعی و الگوریتم نهتنها کارتخوانها بلکه همه کارت به کارتها هم بررسی میشوند.
با راهاندازی سامانه سوتزنی در دوره تحولی نظام مالیاتی، در 6 ماهه سال 1402 تعداد 16هزار و 251 گزارش مردمی در سامانه مربوطه ثبت شده که بخش قابل ملاحظهای از آن بررسی و منجر به صدور برگ تشخیص مالیاتی شده، همچنین از 121 نفر از گزارشدهندگان تقدیر به عمل آمده است.
دریافت 25 همت از مطالبات گندمکاران
سازمان امور مالیاتی برابر قانون بودجه سال 1402 جزء (ز) بند(7) قسمت (الف) تبصره 14 از محل معوقات ابربدهکاران مالیاتی نسبت به تأمین منابع سازمان هدفمندسازی از جمله پرداخت مطالبات گندمکاران و کلزاکاران به میزان 25 هزار میلیارد تومان اقدام کرده است.
مبارزه با فرار مالیاتی، اولویت اول سازمان امور مالیاتی
چنین به نظر میرسد که مبارزه با فرار مالیاتی اولویت اول سازمان امور مالیاتی است. به همین دلیل در 7 ماه ابتدای سال با تقاطعگیری از دادهها و پایگاههای اطلاعاتی در اختیار بیش از ۲.۷ میلیون مؤدی مالیاتی جدید شناسایی شدند. بهعلاوه بالغ بر ۱۸ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی کشف و شناسایی شده است.
همچنین میتوان به وصول و پرداخت بیش از 11 هزار میلیارد تومان از معوقات شرکتهای نفتی و گازی بابت عوارض آلایندگی به حساب شهرداریها و دهیاریهای استان خوزستان از ابتدای دولت سیزدهم اشاره کرد. با تولید اظهارنامه برآوردی، یکی از راههای فرار مالیاتی بسته شد و برای نخستین بار بیش از ۶۰۰ هزار اظهارنامه برآوردی برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی فاقد اظهارنامه و فراری مالیاتی، به صورت سیستمی صادر میشود.
تکریم مؤدیان مالیاتی
به منظور حل و فصل مشکلات و مسائل مالیاتی مؤدیان، در 7 ماهه اول سال 1402 بیش از 1678 میز خدمت در بازار و میادین اصلی و مراکز پرتردد شهرها در سراسر کشور برگزار شده که نسبت به سال 1401 که 276 عدد بوده رشد 508 درصدی (بیش از 6 برابر) را نشان میدهد. از طرف دیگر از کل میز خدمتهای برگزار شده 261 مورد مربوط به تهران بوده که نسبت به سال گذشته که تنها 10 مورد بوده با رشد2510درصدی (بیش از 26 برابر) همراه بوده است.
افزایش سقف تسهیلات
به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به بانک مرکزی برای اصلاح ضوابط اجرایی تبصره 1 ماده 186 قانون مالیاتهای مستقیم، از این پس امکان افزایش خودکار سقف اعطای تسهیلات خرد بدون دریافت گواهی مالیاتی به صورت سالانه و بدون طی تشریفات و ابلاغ بخشنامه جدید فراهم خواهد شد.
به موجب این پیشنهاد، اعطای تسهیلات ارزی یا ریالی توسط بانکها به همه اشخاص حقوقی و حقیقی (صاحبان مشاغل) طی یک سال شمسی برای اشخاص حقوقی تا 65 درصد نصاب معاملات متوسط (برای سال 1402 معادل 9 میلیارد و 425 میلیون ریال) و برای اشخاص حقیقی تا 35 درصد نصاب مذکور (برای سال 1402 معادل 5 میلیارد و 75 میلیون ریال) نیاز به ارائه گواهی مالیاتی به بانک نخواهد داشت. شایان ذکر است این مبلغ در حال حاضر برای اشخاص حقوقی 5 میلیارد ریال و برای اشخاص حقیقی 2 میلیارد ریال است و تغییر آن در هر سال منوط به اصلاح ضوابط اجرایی است که براساس سوابق موجود هر چندسال یک بار تغییر مییابد.
اعمال نرخ صفر مالیاتی برای مؤسسات خیریه، احزاب، انجمنها و تشکلهای غیردولتی: اعمال معافیت و نرخ صفر مالیاتی برای مؤسسات خیریه، احزاب، انجمنها و تشکلهای غیردولتی و نرخ صفر مالیاتی برای این نهادها که تا قبل از این به خاطر عدم انجام برخی تکالیف مشمول مالیات شده بودند، در راستای قانون بودجه سال ۱۴۰۲ شفاف، تسهیل و اجرایی شد.
پذیرش چک علاوه بر ضمانتنامه بانکی
در راستای رفع موانع تولید و تسهیل واردات ماشینآلات و تجهیزات خطوط تولید و با هدف افزایش نقدینگی تولیدکنندگان، با پیگیریهای سازمان امور مالیاتی اخذ چک به عنوان تضمین مرتبط با این موضوع پذیرفته شد که با این اقدام، از این پس واحدهای تولیدی واردکننده ماشینآلات و تجهیزات خطوط تولید با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت میتوانند با ارائه تضامین لازم از جمله چک به سازمان امور مالیاتی، نسبت به ترخیص ماشینآلات و تجهیزات خطوط تولید خود از گمرک اقدام نمایند و این امر منجر به افزایش نقدینگی تولیدکنندگان خواهد شد.
مشمولان تبصره ماده 100 قانون در صورت عدم تسلیم اظهارنامه جریمه نخواهند شد. همچنین برای اولین بار صاحبان مشاغل مشمول تبصره ماده 100، در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مشمول جریمه 30 درصدی عدم تسلیم اظهارنامه نبوده و مالیات مقطوع آنها قطعی میشود و سازمان امور مالیاتی بدون رسیدگی، نسبت به صدور برگ مالیات قطعی آنها اقدام خواهد کرد.
صفر شدن مالیات 50 درصد اصناف
از طرف دیگر میتوان گفت رشد درآمدهای مالیاتی در سالهای اخیر بدون وارد آمدن فشار به بخش مشاغل صورت گرفته است به طوری که در سال جاری بیش از 50 درصد (حدود 4 میلیون) از مشاغل، مالیات صفر و حدود 40 درصد نیز مالیات زیر 20 میلیون تومان پرداخت کردهاند. همچنین طی دو سال گذشته از بار مالیاتی بخش تولید نیز به میزان 7 درصد کاسته شده است.
مالیات بر ارزش افزوده نقش مؤثری در توسعه و آبادانی شهرها و روستاها و همچنین اجرای پروژههای عمرانی شهرداریها و دهیاریها ایفا میکند به همین دلیل از زمان اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از سال 1387 تاکنون در مجموع نزدیک بر 318 همت به حساب شهرداریها، دهیاریها، فرمانداریها و ادارات کل امور عشایر جهت توسعه و آبادانی کشور واریز شده که از این رقم، بالغ بر 89 همت در سال 1401 و نزدیک به 70.3 همت در 7 ماهه اول سال جاری واریز شده است.
ازطرف دیگر از سال 1393 تاکنون، بیش از 97 هزار میلیارد تومان به حساب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت مصرف در حوزه سلامت مردم پرداخت شده که 9 هزار میلیارد تومان آن مربوط به 3 ماهه اول سال جاری است.
گزارش از عرفان عباسی
